Pymtheg Llwyth Gwynedd

Mae Pymtheg Llwyth Gwynedd neu weithiau Pymtheg Llwyth Cymru yn cyfeirio at 15 rhestr achyddol h.y. llinach teulu o uchelwyr. Cawsant eu creu, hyd y gwyddys, gan y beirdd Cymreig yn ystod y 15g. Roedd medru adrodd hanes eich teulu'r adeg honno yn ddisgwyliedig, ac yn grefft - gan olrhain yr achau hyd at 'bump llwyth Cymru, neu bymtheg llwyth Gwynedd.

Pymtheg Llwyth Gwynedd

Enghraifft o'r canlynol	coeden deulu
Prif bwnc	Cymry

Sonir hefyd am 'Bymthecllwyth Gwyndyd' yng Ngweithiau Barddonol Huw Arwystl yn yr 16g ac ychydig flynyddoedd yn ddiweddarach yn Gwyneddon 3 (gol Ifor Williams) 280: 'Henwau y pumpthec-llwyth Gwynedd'.

Mae'r cyfeiriad cyntaf at bymtheg llwyth Gwynedd wedi'i sgwennu'n rhannol gan Gutun Owain yng nghasgliad Llyfrgell Genedlaethol Cymru: 131.

Mae'r arfbeisiau canlynol i'w gweld mewn ystafell arbennig yn Erddig wedi'u creu ar gyfer perchennog y tŷ, Philip Yorke (1743 - 1804) a hynafieithydd a oedd hefyd yn gyfrifol am gyhoeddi llyfr ar arfbeisiau Cymru. Mae'r gyfrol yn parhau i fod yn ffynhonnell bwysig i haneswyr.

• 
  Ednowain ap Bradwen, Arglwydd Llys-Bradwen, Meirionnydd
• 
  Ednowain Bendew, Arglwydd Tegeingl, Fflint
• 
  Edwyn, Arglwydd Tegeingl, Fflint
• 
  Collwyn ap Tango
  Arglwydd Eifionydd ac Ardudwy
• 
  Gweirydd ap Rhys Goch
  Arglwydd Talebolion, Ynys Môn, un o gyndadau Teulu'r Wyniaid, Môn
• 
  Hwfa ap Cynddelw
  Arglwydd Llys Llifon a Môn
• 
  Cilmyn Troed-ddu o Gaernarfon
  Un o gyndadau y teulu Salusbury
• 
  Marchweithian
  Arglwydd Is Aled, Dinbych
• 
  Braint Hir o Ddinbych
  Arglwydd Is Dulas
• 
  Maelog Crwm o Gaernarfon,
  Arglwydd Arllechwedd Isaf a'r Creuddyn
• 
  Hedd Molwynog
  Arglwydd Llanfair Talhaiarn, Dyffryn Elwy ac Is Aled
• 
  Eunydd ap Gwenllian, Dinbych
• 
  Llywarch ap Brân, Môn
• 
  Marchudd ap Cynan o Gaernarfon; Arglwydd Abergellen
• 
  Nefydd Hardd o Gaernarfon, Arglwydd Nant Conwy

Darllen pellach

• Heraldic Visitations of Wales and Part of the Marches, Cyfrol 2 gan Syr Samuel Rush Meyrick; arlein