Teulu Salusbury
Tirfeddianwyr cyfoethog yn ardal Dyffryn Clwyd oedd y teulu Salusbury neu'r Salbriaid (neu Salisbury, Salsbri, Salesbury neu Salbri).
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | teulu o uchelwyr, teulu  |
|---|---|
| Daeth i ben | 1684 |
| Dechrau/Sefydlu | 1289 |
| Yn cynnwys | Thomas Salusbury, Thomas Salusbury, John Salusbury, Hester Lynch Salusbury |
| Lleoliad yr archif | Llyfrgell Genedlaethol Cymru |
| Gwladwriaeth | Cymru |
Hanes
golyguSyr John Salusbury (m. 1289) a sefydlodd y teulu ac ef a sefydlodd Brodordy Dinbych, priordy Carmelaidd yn nhref Dinbych. Sefydlodd nifer o'i ddisgynyddion deuluoedd dylanwadol, uchelwrol a Chymreig iawn megis Lleweni (Dinbych) a'r Rug (Edeirnion).
Roedd John Salusbury (cyn 1520 - 1578), o Lleweni yn swyddog sirol, un o deulu pwerus y Salbriaid, ac aelod seneddol; ceir beddrod cain, drud iddo yn Eglwys Sant Marchell, Dinbych. Ef oedd mab hynaf Syr Roger Salusbury, hefyd o Blas Lleweni. Dilynodd ei dad yn 1530 a gwnaed ef yn farchog ar 22 Chwefror 1547. Priododd Jane, merch a chydaeres David Myddelton, Caer, Swydd Gaer, a bu iddynt chwe mab a dwy ferch. Bu ei fab hynaf a'i etifedd John, sef gŵr cyntaf Catrin o Ferain, a fu farw yn 1566, 12 mlynedd o'i flaen.[1]
Syr John Salusbury (m. 1566) neu 'Siôn Salsbri o Leweni' (marw yn 1566) oedd gŵr cyntaf Catrin o Ferain. Dienyddiwyd eu mab hynaf Thomas (1564 - 1586) am fod yn rhan yng Nghynllwyn Babington i ddiorseddu Elisabeth I, brenhines Lloegr a choroni Mari, Brenhines yr Alban. Roedd mab arall John (1567 - 1612) yn fardd Saesneg cynhyrchiol ac yn perthyn i gylch o ddeallusion a oedd yn cynnwys Syr Walter Raleigh.
Roedd un o gyfieithwyr y Beibl, sef William Salesbury hefyd yn perthyn i'r teulu yn ogystal a'r gramadegydd Henry Salusbury. Ymhlith aelodau eraill y teulu roedd y llenor a gwleidydd Syr Thomas Salusbury (1612-1643) o'r Waun a'r Cyrnol William Salesbury o Fachymbyd (llysenw: "Yr Hen Hosannau Gleision") a gynhaliodd warchae ar Gastell Dinbych yn 1646.
Daeth llinach wrywaidd teulu Lleweni i ben yn 1684 a daeth llinach wrywaidd cangen y Rug i ben yn 1658 a daeth y stâd yn ddiweddarach yn eiddo i Wynniaid Glynllifon.
Aelodau nodedig o'r teulu
golygu- John Salusbury (m. 1566) neu 'Siôn Salsbri o Leweni' (marw yn 1566); gŵr cyntaf Catrin o Ferain
- Thomas Salusbury (ganed 1564), mab hynaf Catrin o Ferain a John Salusbury (m. 1566)
- Thomas Salusbury (ganed 1612), Uchelwr Cymreig ac awdur Saesneg
- Hester Lynch Salusbury (1741–1821; ar ôl priodi Hester Thrale, wedyn Hester Piozzi), awdures a chyfaill i Samuel Johnson
Gweler hefyd
golygu- Bachymbyd, plasty ger Rhuthun a sefdlwyd gan Pyrs Salbri
- Robert Salbri, bardd
- Cefn Berain
- Bachegraig, plasty Syr Rhisiart Clwch
- Salbri, Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig ar Ynys Môn.