Coedwig Genedlaethol i Gymru
Mae Coedwig Genedlaethol Cymru (Saesneg: National Forest for Wales)[1] yn brosiect ailgoedwigo a choedwigo hirdymor gan Lywodraeth Cymru, gyda'r nod o ffurfio rhwydwaith o goetiroedd ledled Cymru.[2] Fe'i sefydlwyd ar 12 Ebrill 2020.
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | prosiect amgylcheddol, coedwig  |
|---|---|
| Dechrau/Sefydlu | 12 Ebrill 2020 |
| Gweithredwr | Cyfoeth Naturiol Cymru |
| Sylfaenydd | Llywodraeth Cymru |
Cefndir golygu
Ar hyn o bryd dim ond tua 15% o Gymru sy’n goetir sy’n gorchuddio 306,000 hectar (3,060 km2),[3] gydag ymdrechion coedwigo (plannu coetir newydd) yng Nghymru yn cyrraedd eu lefel isaf ers y 1970au,[4] gyda chreu coetir blynyddol heb fod yn fwy na 2,000 hectar (20 km2) ers 1975.[5] Yn 2020 dim ond 290 hectar (2.9 km2) o goetir wedi'i blannu.[5]
Mae manteision rhaglen goedwigo eang yn caniatáu ar gyfer y cynnydd mewn gorchudd coed, sy'n gweithredu fel sinc carbon gan helpu i fynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd. Gall y coedwigoedd newydd neu ehangedig hefyd gynnal bioamrywiaeth, ac fel cynefin i fflora a ffawna sydd mewn perygl, fel gwiwerod coch a'r clychlys ymledol.[4]
Gall fod gan goetiroedd botensial twristiaeth, fodd bynnag, i gynnwys twristiaeth, byddai angen seilwaith ar goetiroedd i letya ymwelwyr, a allai effeithio ar ymdrechion cadwraeth y coetiroedd.[4]
Gallai mwy o goetiroedd gefnogi diwydiant coedwigaeth domestig cynyddol, yn enwedig cynyddu cynhyrchiant a defnydd pren yn y diwydiant adeiladu fel dewis carbon isel yn lle dur a choncrit.[4] Yn 2017, mewnforiwyd 80% o bren Cymru, a’r DU oedd yr ail fewnforiwr net mwyaf o gynhyrchion coedwigaeth yn y byd.[6]
Hanes golygu
Cyhoeddwyd y rhaglen ar 12 Mawrth 2020. Erbyn 4 Tachwedd 2020 cyhoeddwyd pedwar safle ar ddeg cyntaf y rhaglen. Mae’r safleoedd yn rhan o ystâd Llywodraeth Cymru, ac yn cael eu cynnal a’u rheoli gan Cyfoeth Naturiol Cymru.[7]
Ar 14 Gorffennaf 2021, agorodd Llywodraeth Cymru y broses ymgeisio ar gyfer "Grant Buddsoddi mewn Coetiroedd" (TWIG), gan ddarparu cymorth ariannol i'r rhai sy'n creu coetiroedd newydd yng Nghymru neu'n gwneud gwelliannau i goetiroedd presennol hyd at y safonau a osodwyd ar gyfer y rhaglen. Mae’r rhain yn cynnwys tirfeddianwyr a’r rhai sydd fel arall yn dal rheolaeth lwyr dros dir cyhoeddus neu breifat.[7][8] Daeth y rownd gyntaf o geisiadau i ben ar 27 Awst 2021.[7] Roedd gan y ffenestr ymgeisio gyntaf gyllideb o £2.5 miliwn a chyllideb ychwanegol ar gyfer refeniw o £250,000, gyda phob grant yn cael ei ddyfarnu rhwng £10,000 a £250,000, a chostau’n cael eu hawlio erbyn 31 Mawrth 2022.[8] Derbyniodd y grant fwy na 350 o ddatganiadau o ddiddordeb gan bobl sydd am blannu coetiroedd newydd yng Nghymru. Lansiwyd cyfnod arall a oedd yn agored i geisiadau ym mis Tachwedd 2020.[9]
Mae gan y grant ganlyniadau dymunol ar gyfer y coetiroedd newydd. Mae'r grant am i ymgeiswyr gynhyrchu coetiroedd a choed cysylltiedig, deinamig, amlbwrpas, sy'n dangos dysgu, ymchwil ac arloesi. Mae hawlwyr sy'n cyflawni'r canlyniadau hyn yn fwy tebygol o gael eu hargymell gan y llywodraeth.[8]
Mae'r rhaglen ar y cyd â'r Amgueddfa Genedlaethol, y Llyfrgell Genedlaethol a Chomisiwn Brenhinol Henebion Cymru i greu "Casgliad y Bobl Coedwig Genedlaethol i Gymru".[7]
Amcanion golygu
Mae nodau amrywiol i’r rhaglen:[10]
- Creu rhwydwaith o goetiroedd ar hyd a lled Cymru, sy’n hygyrch i bawb
- Byddwch yn fenter gymunedol, gyda phrosiectau coedwigo yn cael eu cynnal gan gymunedau, ffermwyr a thirfeddianwyr ledled Cymru
- Creu coetiroedd newydd ac adfer, ehangu a chynnal coetiroedd presennol Cymru
- Helpu i warchod natur a mynd i'r afael â'r mater o golli bioamrywiaeth
- Cefnogi iechyd a lles cymunedau
- Yn y dyfodol pell, gallu bodau dynol ac anifeiliaid i allu cerdded ar draws Cymru heb adael coetiroedd
Apelio at Gymreictod a Gwreiddiau golygu
BU i sefydlu'r Goedwig Genedlaethol yn apelio at hunaniaeth Gymreig yn ogystal â hunaniaeth naturiol Cymru wrth 'werthu' y prosiect. Yn ôl fideo hyrwyddo a chyflwyno'r prosiect, esboniodd y naturiaethwr, Iolo Williams sut bod coedtiroedd Cymru a phrosiect y Goedwig Genedlaethol yn
"Fel un gyda natur, mae'n dda i'r nenaid. 'Da ni ddim yn teimlo'n unig nag ar goll, ond yn gysylltiedig. Yn gysylltiedig gyda'n gwreiddiau Celtaidd, a chwedlau o'r Mabinogi. Bydd Coedwig Genedlaethol Cymru yn cysylltu ein coedtiroedd hynafol a newydd yn dod â diwylliant ein gorffennol a'n presennol i fywyd i dathlu Cymru fel gwlad wedi ei chyfoethgi gan ein coedtiroedd."[11]
Safleoedd coetir golygu
Ar hyn o bryd mae pedwar safle ar ddeg yn y rhaglen ar draws deg prif ardal yng Nghymru a ddynodwyd ar 4 Tachwedd 2020:[9][12][13]
- Parc Coedwig Gwydir (Conwy)
- Coedwig Clocaenog (Conwy a Sir Ddinbych)
- Parc Coed y Brenin (Gwynedd)
- Coedwig Dyfnant (Powys)
- Coedwig Dyfi (Gwynedd a Phowys)
- Coedwig Bwlch Nant yr Arian (Ceredigion)
- Coedwig Hafren (Powys)
- Coed y Bont/Coed Dolgoed (Ceredigion)
- Coedwigoedd Llanandras gan gynnwys Coedwig Nash (Powys ac i mewn i Loegr)
- Coedwig Brechfa (Sir Gaerfyrddin)
- Parc Coedwig Afan (Pen-y-bont ar Ogwr a Chastell Nedd Port Talbot)
- Coetir Ysbryd Llynfi (Pen-y-bont ar Ogwr)
- Coed Gwent (Sir Fynwy a Chasnewydd))
- Coetiroedd Dyffryn Gwy (Sir Fynwy)
Dolenni allanol golygu
- Coedwig Cenedlaethol Cymru - animeiddiad Fideo animeiddiad yn cyflwyno'r prosiect
- Fy Mherthynas â Choed yng Nghymru - Byr v1 Fideo hyrwyddo
Cyfeiriadau golygu
- ↑ "National Forest for Wales – Size of Wales" (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2022-10-05. Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
- ↑ "The National Forest for Wales". Wales. 1 Chwefror 2022. Cyrchwyd 1 Mai 2023.
- ↑ "Natural Resources Wales / Forestry statistics, forecasts and surveys". naturalresources.wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "National Forest: the challenge of woodland creation in Wales". research.senedd.wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
- ↑ 5.0 5.1 Hayward, Will (21 Mawrth 2022). "You can choose where Wales' new national forest will be". WalesOnline (yn Saesneg). Cyrchwyd 20 Ebrill 2022.
- ↑ Forestry in Wales - A sustainable industry for the 21st century (PDF). Confor. 2017.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 "National Forest for Wales". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 "National Forest for Wales – The Woodland Investment Grant (TWIG)". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
- ↑ 9.0 9.1 "First sites announced for National Forest – "Among very best woodland in Wales"". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
- ↑ "National Forest for Wales". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-04-29.
- ↑ "Croeso i Goedwig Genedlaethol i Gymru". Sianel Youtube Llywodraeth Cymru. 2021. Cyrchwyd 1 Mai 2023.
- ↑ "National Forest for Wales: woodland sites". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
- ↑ "Welsh Government choose first sites for 'National Forest' which will span Wales". Nation.Cymru (yn Saesneg). 4 Tachwedd 2020. Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
