Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog

parc cenedlaethol yng de Cymru

Parc cenedlaethol yn ne Cymru yw Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog, sy'n un o dri yng Nghymru. Mae'r parc yn gorwedd rhwng trefi Llandeilo, Llanymddyfri, Aberhonddu, Y Gelli, Pont-y-pŵl a Merthyr Tudful. Fe'i ffurfiwyd ym 1957.

Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog
Mathun o barciau cenedlaethol Cymru a Lloegr, geoparc Edit this on Wikidata
Poblogaeth33,485 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1957 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirBlaenau Gwent, Sir Gaerfyrddin, Merthyr Tudful, Powys, Rhondda Cynon Taf, Sir Fynwy, Torfaen, Caerffili Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Arwynebedd1,344 km² Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.88°N 3.4°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW18000001 Edit this on Wikidata
Rheolir ganAwdurdod Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethGwarchodfa Awyr Dywyll Ryngwladol Edit this on Wikidata
Manylion
Edrych tua'r dwyrain oddi wrth Fan Hir
Mae hon yn erthygl am y parc cenedlaethol. Am y mynyddoedd yr enwir y parc ar eu hôl, gweler Bannau Brycheiniog.

Yn Ebrill 2023, cyhoeddwyd y byddai'r awdurdod yn defnyddio ei enw Cymraeg 'Bannau Brycheiniog' yn unig o hyn ymlaen.[1]

Canolbwynt y parc yw mynyddoedd uchel Bannau Brycheiniog. Yng ngorllewin y parc mae'r Fforest Fawr a'r Mynydd Du, rhostir eang, ac yn y dwyrain y tu draw i Fannau Brycheiniog mae mynyddoedd o'r un enw, Mynydd Du, ar y ffin â Lloegr.

Yn y parc mae nifer o lwybrau cerdded a lonydd beicio. Mae arwynebedd o 1344 km² ganddo. Gwelir sawl rhaeadr yn y parc, gan gynnwys Sgŵd Henrhyd sydd 27 medr o uchder. Yn ardal Ystradfellte, ceir sawl ogof nodedig, megis Ogof Ffynnon Ddu. Gwelir merlod mynydd Cymreig yn pori yn y parc.

Enw Cymraeg yn unig

golygu

Ar 17 Ebrill 2023, 66 mlynedd i'r dydd wedi sefydlu'r Parc, cyhoeddwyd mai yr enw Gymraeg, Bannau Brycheiniog, bydd enw swyddogol y Parc. Yn ôl penaethiaid y parc mae'n gam fydd yn dathlu a hybu diwylliant a threftadaeth yr ardal.

Mae'n rhan o strategaeth newydd ar gyfer dyfodol y parc, sy'n ceisio mynd i'r afael â heriau amgylcheddol difrifol. "Roedd hi just yn teimlo fel amser da i ailafael yn yr hen enw am yr ardal. Mae'n efelychu ein ymrwymiad ni i'r iaith Gymraeg," eglurodd prif weithredwr Awdurdod Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog, Catherine Mealing-Jones[2]. Dyma fydd yr ail barc cenedlaethol i hawlio enw Cymraeg yn unig, yn dilyn penderfyniad Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri yn 2022.[3]

Copaon uchaf

golygu
  • Fan Llia (631 m)
  • Moel Feity (591 m)
  • Fan Nedd (563 m)

Llynnoedd

golygu

Gweler hefyd

golygu


Panorama 180°: Parc y Deinosoriaid.

Dolen allanol

golygu
  1. "Bannau Brycheiniog: Defnyddio'r enw Cymraeg yn unig yn "rhoi statws i'r iaith"". Golwg360. 2023-04-17. Cyrchwyd 2023-04-17.
  2. "Parc Cenedlaethol y Bannau i ddefnyddio enw Cymraeg yn unig". BBC Cymru Fyw. 17 Ebrill 2023.
  3. "Parc cenedlaethol i ddefnyddio enwau Cymraeg yn unig". BBC Cymru Fyw. 16 Tachwedd 2022.