Y Diliau

Y Diliau
Enghraifft o'r canlynol	band
Dechrau/Sefydlu	1964
Genre	cerddoriaeth boblogaidd, canu gwerin, Pop Cymraeg
Iaith wreiddiol	Cymraeg, Saesneg

Grŵp pop-gwerin ysgafn a oedd yn boblogaidd yn yr 1960au a’r 1970au oedd Y Diliau. Ffurfiwyd y grŵp yn 1964. Roedd yr aelodau gwreiddiol, sef Meleri Evans (llais a gitâr), Mair Robbins (née Davies, llais) a Lynwen Jones (llais a gitâr), yn gyn-ddisgyblion yn Ysgol Pantycelyn, Llanymddyfri, gyda Meleri Evans yn ferch i’r gwleidydd a’r cenedlaetholwr Gwynfor Evans.

Gellir darllen erthygl lawnach ar Wici Porth ar Y Diliau

Darlledwyd rhaglen ar y grŵp ar raglen Rhys Mwyn ar BBC Radio Cymru ar Llun 31 Mai 2021.^[1]

Gyrfa

Rhyddhawyd record gyntaf Y Diliau dan yr enw syml ‘Caneuon Y Diliau’ ar label Cymreig enwog Qualiton ym 1965.

EP pump trac oedd y record gyntaf, ac fe ryddhawyd cyfres o EPs eraill ganddynt dros y degawd canlynol ar labeli Qualiton, Dryw, Cambrian a Sain. Yna, ym 1978 daeth unig albwm y grŵp, sef Tân neu Haf, ar label Gwerin.

Llwyddodd Y Diliau i recriwtio rhai o fawrion y genedl fel ffans, ac ar glawr eu pedwaredd record, i label Dryw yn 1970, dywedodd Ryan Davies iddo gael ei swyno mewn cyngerdd yn Llundain gan grŵp y Womenfolk, ac na “chlywodd leisiau yn asio mor berffaith i’w gilydd” a chredai na chlywai hynny fyth chwaith, ond yna clywodd Y Diliau."^[2]

Roedd y Diliau yn brysur iawn yn perfformio ar draws Cymru gan gynnwys cyngerdd fawr enwog 'Pinaclau Pop' a gynhadliwyd ym Mhafiliwn Pontrhydfendigaid ar 29 Mehefin 1968 i godi arian i Eisteddfod Genedlaeth yr Urdd, Aberystwyth 1969 ynghŷd a pherfformiwyr adnabyddus eraill bu'n perffordmio fel Dafydd Iwan, Heather Jones, Hogia Llandegai, Aled a Reg, Y Pelydrau, Y Cwiltiaid, Mari Griffith a'r Derwyddon i gynulleidfa o 3,000 o bobl gyda Ryan Davies yn arwain.^[3]

Roedd seren byd rygbi’r 70au, Barry John, hefyd yn hoff iawn o’r Diliau ac ef fu’n eu canmol ar glawr eu record yn 1972, gan ddweud mai “un o bleserau mawr bywyd yw eistedd, ymlacio ac ymollwng i swyn a chyfaredd eu cynghanedd…”^[2]

Bu iddynt ymddangos ar raglenni cerddoriaeth boblogaidd Gymraeg fel Hob y Deri Dando, a Disc a Dawn yn yr 1960au ac eraill yn yr 1970au.

Casgliad Goreuon y Diliau

Ar 21 Mai 2021 rhyddhau casgliad cyflawn Y Diliau ar ffurf digidol gan Recordiau Sain o'r enw 'Y Diliau y Casgliad Cyflawn The Complete Collection'.^[2]