Bwrdeistref Caerfyrddin (etholaeth seneddol)

Roedd Bwrdeistref Caerfyrddin yn etholaeth fwrdeistrefol a ffurfiwyd ym 1542 ac a ddiddymwyd ym 1918. Roedd yn dychwelyd un Aelod Seneddol i Dŷ'r Cyffredin Senedd y Deyrnas Unedig. Roedd unrhyw un a oedd wedi ei dderbyn yn fwrdeisiwr tref Caerfyrddin neu wedi cyflawni prentisiaeth gyflawn o 7 mlynedd i un o'r bwrdeiswyr yn cael pleidleisio; doedd dim angen byw yn yr etholaeth. Ym 1832 ychwanegwyd bwrdeiswyr tref Llanelli at yr etholfraint.

Aelodau Seneddol Cynnar

Blwyddyn	Aelod
1542	Gruffydd Williams
1545	Gruffydd Williams
1547	Thomas Phaer
1553	William Parry
1553	Gruffydd Hygons
1554	William Aubrey
1554	John Parry
1555	William Wightman
1558	John Vaughan
1559	John Parry
1563	John Morgan
1571	John Vaughan
1572	Thomas Wigmore
1584	John Puckering
1584	Edward Donne Lee
1586	Edward Donne Lee
1588	Gelly Meyrick
1593	Thomas Baskerville
1597	Henry Vaughan
1601	Walter Rice
1604	Walter Rice
1614	William Thomas
1621	Henry Vaughan
1624	Henry Vaughan
1626	Henry Vaughan
1628	Henry Vaughan

Cynrychiolaeth Seneddol yng nghyfnod Rhyfel Cartref Lloegr

1629–1640 Dim Senedd

1640 Francis Lloyd (Plaid y Brenin)

1644 Lloyd yn cael ei ddiarddel am gefnogi'r Brenin

1646 William Davies

1648 i 1653 Dim cynrychiolaeth Seneddol ar gyfer Bwrdeistref Caerfyrddin

Aelodau Seneddol hyd Ddeddf Diwygio 1832

Blwyddyn	Aelod
1660	Arthur Annesley
1661	Yr Anrh. John Vaughan
1679	Altham Vaughan
1685	Richard Vaughan
1725	James Phillips
1727	Arthur Bevan
1741	Syr John Philipps
1747	Thomas Mathews
1751	Griffith Philipps
1761	Iarll Verney
1768	Griffith Philipps
1774	John Adams
1780	George Philipps
1784	John George Philipps
Mai 1796	Magens Dorrien Magens
Tach 1796	John George Philipps
1803	Sir William Paxton
1806	Yr Is-lyngesydd George Campbell
1813	John Frederick Campbell
1821	John Jones

Aelodau Seneddol 1832-1918

Etholiad		Aelod	Plaid
	1832	Yr anrh. William Henry Yelverton	Whig
	1835	David Lewis	Ceidwadol
	1837	David Morris	Whig
	1859		Rhyddfrydwr
	1864	William Morris	Rhyddfrydwr
	1868	Syr John Cowell-Stepney	Rhyddfrydwr
	1874	Charles William Nevill	Ceidwadol
	1876	Syr Arthur Cowell-Stepney	Rhyddfrydwr
	1878	Benjamin Thomas Williams	Rhyddfrydwr
	1882	John Jones Jenkins	Rhyddfrydwr
	1886	Syr Arthur Cowell-Stepney	Rhyddfrydwr
	1892	Evan Rowland Jones	Rhyddfrydwr
	1895	John Jones Jenkins	Rhyddfrydwr Unoliaethol
	1900	Alfred Davies	Rhyddfrydwr
	1906	William Llewelyn Williams	Rhyddfrydwr

Canlyniadau etholiad o 1832

Etholiadau yn y 1830au

Etholiad cyffredinol 1832: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Henry Yelverton	302	50.6
	Ceidwadwyr	John Jones	295	49.4
Mwyafrif			7
Y nifer a bleidleisiodd				87.3

Etholiad cyffredinol 1835: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Ceidwadwyr	David Lewis	304	53.1
	Rhyddfrydol	William Henry Yelverton	268	46.9
Mwyafrif			36
Y nifer a bleidleisiodd				74
	Ceidwadwyr yn disodli Rhyddfrydol		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 1837: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	David Morris	333	53.7
	Ceidwadwyr	David Lewis	287	46.3
Mwyafrif			46
Y nifer a bleidleisiodd				78.9
	Rhyddfrydol yn disodli Ceidwadwyr		Gogwydd

Etholiadau yn y 1840au

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1841 David Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1847 David Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiadau yn y 1850au

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1852 David Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1857 David Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiadau yn y 1860au

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1864 William Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1865 William Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol 1868: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	Syr John Cowell-Stepney	1,892	76.1
	Ceidwadwyr	M D Treherne	595	23.9
Mwyafrif			1,297
Y nifer a bleidleisiodd				75.7
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1870au

Etholiad cyffredinol 1874: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Ceidwadwyr	Charles William Nevill	1,654	52
	Rhyddfrydol	Syr Arthur Cowell-Stepney	1,481	47.2
Mwyafrif			173
Y nifer a bleidleisiodd				69.8
	Ceidwadwyr yn disodli Rhyddfrydol		Gogwydd

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1876 Syr Arthur Cowell-Stepney Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1878 Benjamin Thomas Williams Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiadau yn y 1880au

Etholiad cyffredinol 1880: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	Benjamin Thomas Williams	1,935	51.5
	Rhyddfrydol	John Jones Jenkins	1,825	48.5
Mwyafrif			110
Y nifer a bleidleisiodd				70
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1882 John Jones Jenkins Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol 1885 Bwrdeistref Caerfyrddin Nifer y pleidleiswyr 5,399
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	John Jones Jenkins	2,884	69.2
	Ceidwadwyr	John Simmons	1,281	30.8
Mwyafrif			1,603	38.4
Y nifer a bleidleisiodd				77.1

Etholiad cyffredinol 1886 Bwrdeistref Caerfyrddin Nifer y pleidleiswyr 5,399
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	Syr Arthur Cowell-Stepney	2,120	52.8
	Rhyddfrydwyr Unoliaethol	John Jones Jenkins	1,898	47.2
Mwyafrif			222	5.6
Y nifer a bleidleisiodd
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1890au

Etholiad cyffredinol 1892 Bwrdeistref Caerfyrddin Nifer yr etholwyr 5,289
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	Evan Rowland Jones	2,412	52.4
	Unoliaethol Ryddfrydol	John Jones Jenkins	2,187	47.6
Mwyafrif			225	4.8
Y nifer a bleidleisiodd				87.0
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 1895 Bwrdeistref Caerfyrddin Nifer yr etholwyr 5,370
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Unoliaethol Ryddfrydol	John Jones Jenkins	2,443	50.5
	Rhyddfrydol	Evan Rowland Jones	2,391	49.5
Mwyafrif			52	1.0
Y nifer a bleidleisiodd
	Unoliaethol Ryddfrydol yn disodli Rhyddfrydol		Gogwydd

Etholiadau yn y 1900au

Etholiad cyffredinol 1900 Bwrdeistref Caerfyrddin Nifer yr etholwyr 5,557
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	Alfred Davies	2,837	58.1
	Unoliaethol Ryddfrydol	John Jones Jenkins	2,047	41.9
Mwyafrif			790	16.2
Y nifer a bleidleisiodd				87.9
	Rhyddfrydol yn disodli Unoliaethol Ryddfrydol		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 1906 Bwrdeistref Caerfyrddin Nifer yr etholwyr 6,258
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Llewelyn Williams	3,902	68.3
	Unoliaethol Ryddfrydol	Yr Anrh. Vere Brabazon Ponsonby	1,808	31.7
Mwyafrif			2,094	36.6
Y nifer a bleidleisiodd				91.2
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1910au

Etholiad cyffredinol Ionawr 1910: Bwrdeistref Caerfyrddin Nifer yr etholwyr 6,772
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Llewelyn Williams	4,197	68.1
	Unoliaethwyr Rhyddfrydol	Is-iarll Tiverton	1,965	31.9
Mwyafrif			2,232	36.2
Y nifer a bleidleisiodd				91.0
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol Rhagfyr 1910 William Llewelyn Williams, Rhyddfrydol yn ddiwrthwynebiad.

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1912 Nifer yr etholwyr 7,279
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Llewelyn Williams	3,836	58.6	-9.5
	Ceidwadwyr	Henry Coulson Bond	2,555	39.1	+7.2
	Llafur Annibynnol	F G Vivian	149	2.3	n/a
Mwyafrif			1,281	19.5	16.7
Y nifer a bleidleisiodd				89.8
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd	-8.3

Diddymwyd yr etholaeth a daeth yn rhan o Etholaeth Caerfyrddin

Gweler hefyd

• Dwyrain Caerfyrddin (etholaeth seneddol)
• Gorllewin Caerfyrddin (etholaeth seneddol)
• Caerfyrddin (etholaeth seneddol)
• Llanelli (etholaeth seneddol)
• Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr (etholaeth seneddol)
• Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro (etholaeth seneddol)