Grwpiau ethnig yng Nghymru

Saeson yng Nghymru

Map yn dangos y canran o bobl yng Nghymru a aned yn Lloegr yn ôl data Cyfrifiad 2011.

Mae 21% o drigolion Cymru wedi eu geni yn Lloegr, a 13.8% o'r boblogaeth yn arddel hunaniaeth Seisnig. Meddai Gwyddoniadur Cymru: "Er bod llawer o'r mewnfudwyr hyn wedi ymgyfaddasu i fod, yng ngeiriau Gwyn A. Williams, yn 'Gymry Newydd' – pobl yn cymryd rhan ddeallus a gweithredol ym mywyd y wlad – mae eraill wedi tueddu i beidio ag ymwneud â'r diwylliant cynhenid, ac wedi cyfrannu'n sylweddol tuag at Seisnigo Cymru."^[1]

Roma

Prif: Roma yng Nghymru

Teulu o Sipsiwn yn gwersylla ger Abertawe (1953).

Mae'n debyg i'r bobl Roma fyw yng Nghymru, neu deithio drwyddi, ers y 15g. Yn ôl traddodiad, Abram Wood neu "Frenin y Sipsiwn" oedd y cyntaf ohonynt i breswylio yng Nghymru yn barhaol a hynny yn y 18g. Bu'r mwyafrif o Roma Cymreig ers hynny yn honni'r un waedoliaeth a chyfeirir atynt felly fel teulu Abram Wood. Yr enw safonol arnynt yw'r Kale. Maent yn perthyn i'r Romanichal yn Lloegr, ac mae'r hen iaith Romani Gymreig ar y cyfan yn unfath â'r Eingl-Romani. Bu'r dafodiaith Gymreig yn goroesi yn y gogledd hyd at 1950, ac er ei fod yn ffurf ar Romani ac felly o deulu'r ieithoedd Indo-Ariaidd, mae ganddi nifer o fenthyceiriau Cymraeg a Saesneg. Er iddynt parhau a'u bywyd crwydrol yn y 19g a dechrau'r 20g, cawsant eu cymhathu i ddiwylliant y Cymry mewn sawl ffordd, gan gynnwys troi at Gristnogaeth, mabwysiadu cyfenwau Cymraeg, a chymryd rhan mewn eisteddfodau. Yn ôl Cyfrifiad 2011, mae 0.1% o boblogaeth Cymru yn ystyried eu hunain yn Sipsi neu Deithiwr Gwyddelig o ran eu hethnigrwydd.

Cymry Eidalaidd

Prif: Cymry Eidalaidd

O'r 1890au ymlaen ymfudodd nifer o Eidalwyr i Gymru, ac ymgartrefodd mwyafrif ohonynt yn Sir Forgannwg a Chasnewydd. Bu nifer ohonynt yn berchen ar gaffis, parlyrau hufen iâ, a siopau pysgod a sglodion. Yn y Rhondda cafodd eu galw'n "Bracchis" ar ôl perchennog caffi o'r adeg gynnar o fewnfudo. Yn yr 21g mae niferoedd y mewnfudwyr o'r Eidal i Gymru yn is ond gwelir etifeddiaeth yr hen gymuned Eidalaidd yn y cyfenwau Eidaleg a'r caffis a bwytai sydd yn dal i gael eu perchen gan ambell teulu. Ymhlith y Cymry enwog o dras Eidalaidd mae'r actor Victor Spinetti, y paffiwr Joe Calzaghe, a'r arlunydd Andrew Vicari.

Cymry Du ac Asiaidd

Prif: Cymry Du a Cymry Asiaidd

Plant o bob lliw yn chwarae yn Nhre-biwt, Caerdydd (1943).

Talat Chaudhri, Maer Aberystwyth: Pwnjabi ei ethnigrwydd, Seisnig ei enedigaeth, Mwslim ei grefydd, a Chymraeg ei iaith.

Yn ôl Cyfrifiad 2011, mae 3.4% o boblogaeth Cymru yn disgrifio eu hunain yn aelod o hil neu grŵp ethnig nad ydynt yn groenwyn, gan gynnwys 0.6% yn groenddu, 2.3 o dras Asiaidd, 0.3 yn Arabaidd, 0.2 o grwpiau ethnig eraill, ac 1% yn gymysg eu hil.

Ystadegau 2001

Siart cylch yn dangos ethnigrwydd yng Nghymru

Mae'r tabl isod yn rhoi data Cyfrifiad 2001 ar gyfer ethnigrwydd yng Nghymru. Mae'r rhif yn y golofn "Poblogaeth" yn dynodi holl boblogaeth ardal y rhes honno; mae'r rhifau yn y colofnau eraill yn dynodi'r canran o'r boblogaeth a nododd dewis y golofn honno.^[2]

Ardal	Poblogaeth	Gwyn			Cymysg				Asiaidd neu Asiaidd Prydeinig				Du neu Ddu Prydeinig			Tsieineaidd neu grŵp ethnig arall		Y ganran o'r holl bobl sy'n adnabod eu hunain fel Cymry^[3]
Ardal	Poblogaeth	Prydeinig	Gwyddelig	Gwyn arall	Gwyn a Du Caribïaidd	Gwyn a Du Affricanaidd	Gwyn ac Asiaidd	Cymysg arall	Indiaidd	Pacistanaidd	Bangladeshaidd	Asiaidd arall	Caribïaidd	Affricanaidd	Du arall	Tsieineaidd	Grŵp ethnig arall	Y ganran o'r holl bobl sy'n adnabod eu hunain fel Cymry^[3]
Cymru	2 903 085	95.99	0.61	1.28	0.21	0.08	0.17	0.15	0.28	0.29	0.19	0.12	0.09	0.13	0.03	0.22	0.18	14.39
Sir Ynys Môn	66 829	97.21	0.88	1.19	0.06	0.03	0.11	0.08	0.05	0.05	0.01	0.03	0.02	0.04	0.01	0.15	0.08	19.42
Gwynedd	116 843	96.51	0.74	1.57	0.09	0.07	0.15	0.10	0.13	0.11	0.06	0.07	0.03	0.07	0.01	0.16	0.14	26.84
Conwy	109 596	96.76	1.01	1.17	0.09	0.05	0.13	0.11	0.11	0.06	0.05	0.08	0.03	0.05	0.01	0.19	0.09	12.13
Sir Ddinbych	93 065	97.17	0.66	1.02	0.12	0.06	0.14	0.15	0.15	0.11	0.02	0.05	0.03	0.04	0.05	0.16	0.09	10.56
Sir y Fflint	148 594	97.69	0.59	0.91	0.09	0.04	0.11	0.11	0.07	0.03	0.05	0.03	0.02	0.03	0.01	0.13	0.07	5.83
Wrecsam	128 476	97.39	0.49	1.03	0.10	0.04	0.13	0.08	0.18	0.10	0.04	0.03	0.03	0.07	0.01	0.13	0.15	9.39
Powys	126 354	97.48	0.47	1.19	0.09	0.05	0.11	0.09	0.05	0.02	0.04	0.18	0.02	0.04	0.01	0.09	0.06	12.61
Sir Ceredigion	74 941	95.80	0.93	1.88	0.12	0.05	0.14	0.21	0.15	0.07	0.08	0.07	0.04	0.10	0.01	0.17	0.17	21.76
Sir Benfro	114 131	96.93	0.81	1.37	0.09	0.03	0.11	0.10	0.12	0.05	0.04	0.06	0.03	0.04	0.01	0.13	0.11	13.07
Sir Gaerfyrddin	172 842	97.23	0.59	1.24	0.07	0.04	0.12	0.08	0.16	0.07	0.03	0.06	0.02	0.05	0.00	0.11	0.13	23.42
Abertawe	223 301	95.72	0.58	1.55	0.11	0.05	0.19	0.15	0.24	0.14	0.45	0.15	0.03	0.09	0.01	0.28	0.26	15.29
Castell-nedd Port Talbot	134 468	97.57	0.51	0.85	0.16	0.03	0.11	0.09	0.18	0.08	0.12	0.03	0.06	0.03	0.02	0.12	0.06	17.01
Pen-y-bont ar Ogwr	128 645	97.12	0.48	1.03	0.13	0.03	0.12	0.10	0.20	0.08	0.06	0.08	0.03	0.04	0.01	0.19	0.29	15.76
Bro Morgannwg	119 292	95.78	0.57	1.49	0.35	0.14	0.25	0.21	0.26	0.16	0.09	0.09	0.11	0.09	0.03	0.21	0.18	12.79
Caerdydd	305 353	88.32	0.90	2.36	0.80	0.34	0.43	0.43	1.25	1.40	0.83	0.47	0.44	0.72	0.12	0.60	0.60	13.17
Rhondda Cynon Taf	231 946	97.48	0.38	0.99	0.09	0.05	0.12	0.09	0.21	0.11	0.02	0.06	0.03	0.05	0.01	0.23	0.08	16.55
Merthyr Tudful	55 981	97.86	0.36	0.77	0.05	0.02	0.10	0.07	0.25	0.13	0.02	0.07	0.02	0.04	0.01	0.16	0.05	16.19
Caerffili	169 519	97.85	0.33	0.90	0.14	0.04	0.10	0.09	0.16	0.06	0.01	0.04	0.03	0.04	0.00	0.16	0.05	15.50
Blaenau Gwent	70 064	98.21	0.25	0.71	0.10	0.03	0.08	0.04	0.15	0.10	0.03	0.03	0.02	0.06	0.01	0.12	0.05	12.01
Tor-faen	90 949	97.86	0.49	0.71	0.12	0.07	0.11	0.07	0.13	0.04	0.07	0.03	0.04	0.04	0.01	0.16	0.05	9.82
Sir Fynwy	84 885	97.18	0.53	1.16	0.11	0.06	0.17	0.09	0.23	0.04	0.03	0.06	0.04	0.04	0.01	0.16	0.10	6.92
Casnewydd	137 011	93.10	0.76	1.31	0.54	0.13	0.31	0.21	0.29	1.43	0.63	0.26	0.31	0.18	0.05	0.22	0.26	9.00
Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog	32 609	96.56	0.55	1.48	0.07	0.06	0.16	0.07	0.06	0.02	0.04	0.57	0.02	0.06	0.01	0.15	0.12	14.05
Parc Cenedlaethol Arfordir Sir Benfro	22 541	97.11	0.70	1.50	0.09	0.03	0.12	0.08	0.07	0.02	0.02	0.04	0.03	0.04	—	0.08	0.09	12.74
Parc Cenedlaethol Eryri	25 482	97.32	0.69	1.33	0.07	0.05	0.16	0.08	0.07	0.03	0.01	0.04	0.02	0.04	—	0.04	0.06	26.59

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

↑ "Saeson" yn Gwyddoniadur Cymru yr Academi Gymreig, t. 830.
↑ Ystadegau Allweddol ar gyfer awdurdodau lleol yng Nghymru (tudalen 14, tabl KS06). Cyfrifiad 2001. Swyddfa Ystadegau Gwladol. Adalwyd ar 31 Mai, 2008.
↑ Doedd ffurflen y cyfrifiad ddim yn gofyn y cwestiwn hwn ac fe fu llawer o gwyno am hynny. Felly dyma'r canrannau o bobl a wnaeth ysgrifennu'r wybodaeth hon ar y ffurflen er nad oedd disgwyl iddynt wneud hynny.

[1] "Saeson" yn Gwyddoniadur Cymru yr Academi Gymreig, t. 830.

[2] Ystadegau Allweddol ar gyfer awdurdodau lleol yng Nghymru (tudalen 14, tabl KS06). Cyfrifiad 2001. Swyddfa Ystadegau Gwladol. Adalwyd ar 31 Mai, 2008.

[3] Doedd ffurflen y cyfrifiad ddim yn gofyn y cwestiwn hwn ac fe fu llawer o gwyno am hynny. Felly dyma'r canrannau o bobl a wnaeth ysgrifennu'r wybodaeth hon ar y ffurflen er nad oedd disgwyl iddynt wneud hynny.

[1]

[2]

[3]