Fflorens

tref yn yr Eidal
(Ailgyfeiriad o Firenze)

Dinas a chymuned (comune) yng nghanolbarth yr Eidal, yw Fflorens (Eidaleg: Firenze), sy'n brifddinas rhanbarth Toscana. Saif ar lannau Afon Arno. Hi yw dinas fwyaf Toscana, gyda phoblogaeth o 358,079 (cyfrifiad 2011).[1] Ers canrifoedd mae Fflorens yn enwog fel un o ganolfannau diwylliannol pwysicaf yr Eidal ac Ewrop. Mae ganddi nifer o adeiladau a henebion canoloesol ac o oes y Dadeni ac mae ei hamgueddfeydd yn cynnwys rhai o'r casgliadau celf gorau yn y byd. Ymhlith ei henwogion y mae Dante a Michelangelo.

Fflorens
Mathcymuned, dinas fawr, dinas-wladwriaeth Eidalaidd Edit this on Wikidata
Poblogaeth360,930 Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethDario Nardella Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00, CET, UTC+2 Edit this on Wikidata
Gefeilldref/iCaeredin, Kyiv, Fès Edit this on Wikidata
NawddsantIoan Fedyddiwr Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Eidaleg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirDinas Fetropolitan Fflorens Edit this on Wikidata
GwladBaner Yr Eidal Yr Eidal
Arwynebedd102.32 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr50 metr Edit this on Wikidata
GerllawAfon Arno Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaBagno a Ripoli, Campi Bisenzio, Fiesole, Impruneta, Scandicci, Sesto Fiorentino Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau43.7714°N 11.2542°E Edit this on Wikidata
Cod post50100, 50121–50145 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredolmunicipal executive board of Florence Edit this on Wikidata
Corff deddfwriaetholFlorence City Council Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Maer Fflorens Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethDario Nardella Edit this on Wikidata
Map
 
Yr eglwys gadeiriol (Duomo) yn Fflorens

Dechreuodd hanes Fflorens yn 59 CC pan sefydlodd y Rhufeiniaid goloni ar gyfer cyn-filwyr o'r enw Florentia. Roedd Fflorens wedi tyfu'n ganolfan fasnach a diwydiant bwysig erbyn y 12g. Cawsai'r ddinas ei rhwygo'n aml yn yr ymgyrchoedd rhwng pleidiau'r Guelfi a'r Ghibellini yn ystod y ddwy ganrif nesaf, ond serch hynny flodeuodd celf a diwylliant. O'r 15fed i'r 18g bu dan reolaeth teulu'r Medici, a hybai gelf a phensaernïaeth yn y ddinas. O ganlyniad mae nifer yn ystyried mai Fflorens yw man geni y Dadeni Dysg. Yn dilyn cyfnod dan reolaeth Awstria daeth Fflorens yn rhan o deyrnas newydd yr Eidal yn 1861. Am gyfnod byr (rhwng 1865 a 1871) roedd yn brifddinas dros dro teyrnas yr Eidal. Bu i'r ddinas ddioddef cryn dipyn o ddifrod yn yr Ail Ryfel Byd. Erbyn heddiw mae hi'n ganolfan dwristiaeth bwysig ac yn dal i gyfrannu'n sylweddol i fywyd diwylliannol yr Eidal ac Ewrop.

Treftadaeth

golygu
 
Afon Arno yn llifo trwy Fflorens

Mae tystiolaeth o oes y Dadeni i'w gweld ymhobman yn Fflorens. Er mai Gothig yw arddull y gadeirlan (y Duomo), cynlluniwyd y gromen enfawr gan y pensaer Filippo Brunelleschi, sydd hefyd yn gyfrifol am nifer o adeiladau clasurol y ddinas, gan gynnwys ysbyty Ospedale degli Innocenti, eglwysi San Lorenzo a Santo Spirito a'r Capella Pazzi.

Lleolir y Palazzo Vecchio, plas canoloesol a ddefnyddir fel neuadd y ddinas hyd heddiw, yn y Piazza della Signoria. Dyma yn wreiddiol oedd lleoliad cerflun enwog Michelangelo o Ddafydd. Mae'r cerflun bellach yn oriel yr Accademia ac mae copi wedi cymryd ei le yn y sgwâr. Gerllaw mae'r Uffizi, un o'r orielau celf cyhoeddus cyntaf erioed. Hefyd yn y ddinas mae'r Biblioteca Nazionale, Llyfrgell Genedlaethol yr Eidal a'r brifysgol, a sefydlwyd yn 1321.

Adeiladau a chofadeiladau

golygu
  • Basilica San Lorenzo
  • Basilica Santa Croce
  • Capel Medici
  • Capel Brancacci
  • Eglwys Gadeiriol (Duomo)
  • Palazzo dello Strozzino
  • Palazzo Pitti
  • Palazzo Vecchio
  • Piazzale degli Uffizi
  • Piazza Beccaria
  • Piazza della Libertà
  • Piazza della Repubblica
  • Piazza della Signoria
  • Ponte Santa Trinita
  • Ponte Vecchio

Enwogion y ddinas

golygu

Pêl droed

golygu

Prif dîm pêl droed y ddinas yw ACF Fiorentina.

Gefeilldrefi

golygu

Mae gan Fflorens gysylltiadau pwysig ym myd addysg, diwylliant a diwydiant a Chaeredin.

Mae ei gefeillddinasoedd yn cynnwys:

Cyfeiriadau

golygu
  1. City Population; adalwyd 8 Mai 2018