Llanwynno

Pentref bychan a phlwyf yn Rhondda Cynon Taf, Cymru yw Llanwynno (Seisnigiad: Llanwonno), a leolir rhwng Cwm Cynon a Chwm Rhondda.

Llanwynno

Yr olygfa o'r eglwys
Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Ynysybwl a Coed-y-cwm
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.7°N 3.4°W
Cod OS	ST029955
Gwleidyddiaeth
AC/au	Vikki Howells (Llafur)
AS/au	Beth Winter (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Gorwedd y pentref tua 6 milltir i'r gogledd-orllewin o dref Pontypridd, yn y bryniau rhwng y Rhondda Fach a Chwm Cynon. Mae ffyrdd yn ei gysylltu â Phontypridd i'r de, Penrhiw-ceibr i'r dwyrain a Trerhondda i'r gorllewin.

Fforest Llanwynno.

Cynrychiolir yr ardal hon yn y Cynulliad Cenedlaethol gan Vikki Howells (Llafur) a'r Aelod Seneddol yw Beth Winter (Llafur).

Hanes

Ceir sawl cyfeiriad at Llanwynno yn hunangofiant Glanffrwd. Anfarwolwyd Llanwynno i'r darllenwyr Saesneg gan Gwyn Thomas, y nofelydd a darlledwr, yn A Few Selected Exits (1968). Ffilmwyd yr hunangofiant hwn fel Selected Exits (1993) yn Llanwynno efo Anthony Hopkins yn chwarae rhan Gwyn.

Claddwyd Guto Nyth Bran yn Eglwys Sant Gwynno, a chynhelir rasys Nos Galan er cof amdano, rasys sy'n gorffen yn 'Sgwar Guto' Aberpennar. Roedd hen blwyf Llanwynno yn cynnwys ar un adeg Abercynon, Penrhiwceiber, Ynysybwl, darnau o Aberpennar a Phontypridd, Porth, Ynyshir a Blaenllechau yn y Rhondda.

Hamdden

Yn Fforest Llanwynno gerllaw mae Canolfan Gweithgareddau Allanol Daerwynno.

Enwogion

• Dr Richard Griffiths (1756 - 1826), un o arloeswyr y diwydiant glo yn ardal Cwm Rhondda.
• Guto Nyth Brân (1700 - 1737), a gladdwyd ym mynwent eglwys Llanwynno
• Naunton Wayne (1901 -1970), actor cymeriad

Cyfeiriadau

• Hanes Plwyf Llanwynno 1843-90, yn wreiddiol yn Y Darian wedyn ar ffurf llyfr ym 1888
  • Glanffrwd. Llanwynno. Golygwyd gan Henry Lewis. Gwasg Prifysgol Cymru, Caerdydd 1949.

Trefi a phentrefi Rhondda Cynon Taf

Aberaman  · Abercwmboi  · Abercynon  · Aberdâr  · Abernant  · Aberpennar  · Y Beddau  · Blaenclydach  · Blaencwm  · Blaenllechau  · Blaenrhondda  · Brynna  · Brynsadler  · Cefn Rhigos  · Cefnpennar  · Cilfynydd  · Coed-elái  · Coed-y-cwm  · Cwmaman  · Cwm-bach  · Cwm Clydach  · Cwmdâr  · Cwm-parc  · Cwmpennar  · Y Cymer  · Dinas Rhondda  · Y Ddraenen Wen  · Efail Isaf  · Fernhill  · Ffynnon Taf  · Y Gelli  · Gilfach Goch  · Glan-bad  · Glyn-coch  · Glyn-taf  · Y Groes-faen  · Hirwaun  · Llanharan  · Llanhari  · Llanilltud Faerdref  · Llantrisant  · Llanwynno  · Llwydcoed  · Llwynypïa  · Y Maerdy  · Meisgyn  · Nantgarw  · Penderyn  · Pendyrus  · Penrhiw-ceibr  · Penrhiw-fer  · Penrhys  · Pentre  · Pentre'r Eglwys  · Pen-yr-englyn  · Pen-y-graig  · Pen-y-waun  · Pont-y-clun  · Pont-y-gwaith  · Pontypridd  · Y Porth  · Y Rhigos  · Rhydyfelin  · Ton Pentre  · Ton-teg  · Tonypandy  · Tonyrefail  · Tonysguboriau  · Trealaw  · Trebanog  · Trecynon  · Trefforest  · Trehafod  · Treherbert  · Trehopcyn  · Treorci  · Trerhondda  · Trewiliam  · Tynewydd  · Wattstown  · Ynys-hir  · Ynysmaerdy  · Ynysybŵl  · Ystrad Rhondda