Trealaw
Pentref a chymuned ym mwrdeisdref sirol Rhondda Cynon Taf, de Cymru, yw Trealaw. Roedd poblogaeth y gymuned yn 2011 yn 4,040.
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Rhondda Cynon Taf |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 51.6236°N 3.4511°W |
| Cod SYG | W04000707 |
| Cod OS | SS996926 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Elizabeth (Buffy) Williams (Llafur) |
| AS/au | Chris Bryant (Llafur) |
 | |
Saif Trealaw yr ochr draw i afon Rhondda Fawr o Donypandy.
HanesGolygu
Daw enw Trealaw o "Alaw Goch", sef enw barddol Dafydd Williams, tad y barnwr Gwilym Williams a sefydlodd y pentref, ynghyd â Threwiliam pentref i'r de o Drealaw. Cofir Gwilym Williams gan enw neuadd yn y pentref, sef y 'Judge Gwilym Williams Memorial Hall', yn ogystal â Heol Ynyscynon a enwyd ar ôl sedd y teulu yn Ynsycynon ger Aberdâr yng Nghwm Cynon.
TrafnidiaethGolygu
Gwasanaethir Trealaw gan dair gorsaf reilffordd, gan gynnwys Dinas, Tonypandy a Llwynypïa, ar linell Trafnidiaeth Cymru rhwng Caerdydd Canolog a Threherbert.
Gwasanaethir y pentref gan Stagecoach llwybr bysiau 120 rhwng Blaenrhondda a Phontypridd/Caerffili, a Veolia Transport llwybr bysiau 175 rhwng Cwm Clydach/Tonypandy a'r Porth.
AddysgGolygu
Mae dwy ysgol gynradd Saesneg yn y pentref, sef Ysgol Gynradd Trealaw ac Ysgol Gynradd Alaw. Nid oes ysgol gynradd Gymraeg yn Nhrealaw, ac mae'r plant sy'n derbyn addysg Gymraeg ar hyn o bryd yn mynd i Ysgol Gynradd Gymraeg Llwyncelyn yn y Porth neu Ysgol Gynradd Bodringallt yn Ystrad.
Ar ôl gadael Ysgol Gynradd Trealaw ac Ysgol Gynradd Alaw, mae'r rhan fwyaf o'r plant yn cael eu haddysg yn Ysgol Gymunedol Sir y Porth, neu Ysgol Cymunedol Tonypandy.
Mae mwyafrif y plant o'r ysgolion cynradd Cymraeg yn mynychu Ysgol Gyfun Cwm Rhondda i dderbyn eu haddysg uwchradd er bod rhywrai yn dewis Ysgol Gyfun Treorci sydd a rhywfaint o darpariaeth addysg Gymraeg.
Cyfrifiad 2011Golygu
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[1][2][3][4]
EnwogionGolygu
- James Kitchener Davies, bardd Cymraeg, treuliodd y rhan fwyaf o'i oes yma
- George Thomas, gwleidydd
CyfeiriadauGolygu
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen marw]
Trefi
Aberdâr ·
Aberpennar ·
Glynrhedynog ·
Llantrisant ·
Pontypridd ·
Y Porth ·
Tonypandy ·
Treorci
Pentrefi
Aberaman ·
Abercwmboi ·
Abercynon ·
Abernant ·
Y Beddau ·
Blaenclydach ·
Blaencwm ·
Blaenllechau ·
Blaenrhondda ·
Brynna ·
Brynsadler ·
Cefn Rhigos ·
Cefnpennar ·
Cilfynydd ·
Coed-elái ·
Coed-y-cwm ·
Cwmaman ·
Cwm-bach ·
Cwm Clydach ·
Cwmdâr ·
Cwm-parc ·
Cwmpennar ·
Y Cymer ·
Dinas Rhondda ·
Y Ddraenen Wen ·
Efail Isaf ·
Fernhill ·
Ffynnon Taf ·
Y Gelli ·
Gilfach Goch ·
Glan-bad ·
Glyn-coch ·
Glyn-taf ·
Y Groes-faen ·
Hirwaun ·
Llanharan ·
Llanhari ·
Llanilltud Faerdref ·
Llanwynno ·
Llwydcoed ·
Llwynypïa ·
Y Maerdy ·
Meisgyn ·
Nantgarw ·
Penderyn ·
Pendyrus ·
Penrhiw-ceibr ·
Penrhiw-fer ·
Penrhys ·
Pentre ·
Pentre'r Eglwys ·
Pen-yr-englyn ·
Pen-y-graig ·
Pen-y-waun ·
Pont-y-clun ·
Pont-y-gwaith ·
Y Rhigos ·
Rhydyfelin ·
Ton Pentre ·
Ton-teg ·
Tonyrefail ·
Tonysguboriau ·
Trealaw ·
Trebanog ·
Trecynon ·
Trefforest ·
Trehafod ·
Treherbert ·
Trehopcyn ·
Trewiliam ·
Tynewydd ·
Wattstown ·
Ynys-hir ·
Ynysmaerdy ·
Ynysybŵl ·
Ystrad Rhondda
