Tansanïa
Gwlad yn nwyrain Affrica yw Gweriniaeth Unedig Tansanïa neu Tansanïa.[1] Mae'n ffinio ag Wganda a Chenia i'r gogledd, Rwanda, Bwrwndi a Gweriniaeth Ddemocrataidd Congo i'r gorllewin, Sambia, Malawi a Mosambic i'r de a Chefnfor India i'r dwyrain. Saif mynydd uchaf Affrica, Kilimanjaro, yng ngogledd-ddwyrain Tansanïa.
 | |
| Math | gweriniaeth, gwladwriaeth sofran, gwlad  |
|---|---|
| Enwyd ar ôl | Tanganica, Sansibar |
| |
| Prifddinas | Dodoma |
| Poblogaeth | 57,310,019 |
| Sefydlwyd |
|
| Anthem | Mungu ibariki Afrika |
| Pennaeth llywodraeth | Samia Suluhu |
| Cylchfa amser | UTC+03:00, East Africa Time |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Swahili, Saesneg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Dwyrain Affrica |
| Gwlad |  Tansanïa |
| Arwynebedd | 947,303 ±1 km² |
| Yn ffinio gyda | Cenia, Wganda, Rwanda, Bwrwndi, Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo, Sambia, Malawi, Mosambic, Llyn Victoria, Seychelles |
| Cyfesurynnau | 6.307°S 34.854°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Cabinet of Tanzania |
| Corff deddfwriaethol | National Assembly |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | Arlywydd Tansanïa |
| Pennaeth y wladwriaeth | Samia Suluhu |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Arlywydd Tansanïa |
| Pennaeth y Llywodraeth | Samia Suluhu |
 | |
| Arian | Swllt Tansanïa |
| Canran y diwaith | 3 ±1 % |
| Cyfartaledd plant | 5.145 |
| Mynegai Datblygiad Dynol | 0.538 |
Mae yno boblogaeth o tua 45 miliwn o bobl o amrywiol ddiwylliannau, iaith a chrefydd. Yn swyddogol, diffinir y wlad fel 'Gweriniaeth Llywodraethol, Cyfansoddiadol' (presidential constitutional republic) ers 1996, a'i phrifddinas swyddogol yw Dodoma, ac yno hefyd mae Swyddfa'r Llywydd, y Cynulliad Cenedlaethol a llawer o swyddfeydd y Llywodraeth.[2] Yn Dar es Salaam, sef yr hen Brifddinas mae'r rhan fwyaf o swyddfeydd y Llywodraeth, a hi hefyd yw dinas fwya'r wlad, y prif borthladd a phrif ganolfan marchnata.[3][4][5]
Gwladychwyd y wlad gan Ewropead yn gyntaf yn niwedd y 19g a hynny gan yr Almaenwyr ac yna'r Prydeinwyr wedi'r Ail Ryfel Byd. Llywodraethwyd y tir mawr Tanganyika ar wahân i ynysfor Sansibar, ond wedi iddynt ddod yn annibynnol (yn 1961 ac yn 1963) cafwyd cytundeb rhyngddynt i uno, yn Ebrill 1964, gan ffurfio Gwladwriaeth Unedig Tansanïa.[3]
Gweler hefydGolygu
- Hadsa: tylwyth brodorol o ogledd-canolbarth Tansanïa
CyfeiriadauGolygu
- ↑ Geiriadur yr Academi, [Tansanïa].
- ↑ Aloysius C. Mosha. "The planning of the new capital of Tanzania: Dodoma, an unfulfilled dream" (PDF). University of Botswana. Cyrchwyd 13 March 2013.
- ↑ 3.0 3.1 Central Intelligence Agency (2013). "Tanzania". The World Factbook. Cyrchwyd 12 Gorffennaf 2013.
- ↑ "The Tanzania National Website: Country Profile". Tanzania.go.tz. Cyrchwyd 1 Maiy 2010. Check date values in:
|accessdate=(help) - ↑ "Dar es Salaam Port". Tanzaniaports.com. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-02-22. Cyrchwyd 19 February 2014.