Y Grysmwnt
Pentref a chymuned yn Sir Fynwy, Cymru, yw Y Grysmwnt[1] neu Rhosllwyn (Saesneg: Grosmont).[2] Fe'i lleolir yng ngogledd eithaf y sir, 10 milltir i'r gogledd o Drefynwy, o fewn tafliad carreg â'r ffin rhwng Sir Fynwy a Swydd Henffordd yn Lloegr.
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 700 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir Fynwy |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 134 metr |
| Cyfesurynnau | 51.9149°N 2.8674°W |
| Cod SYG | W04001065 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Peter Fox (Ceidwadwyr) |
| AS/au y DU | Catherine Fookes (Llafur) |
 | |
| Cyfnod | Chwefror 1405 |
| Statws treftadaeth | Henebion Cenedlaethol Cymru |
| Manylion | |
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Peter Fox (Ceidwadwyr)[3] ac yn Senedd y DU gan Catherine Fookes (Llafur).[4]
Hanes
golyguMae'n adnabyddus yn bennaf am ei gastell Normanaidd, Castell y Grysmwnt, ar lan Afon Mynwy. Codwyd y "mwnt" (rhan o'r hen gastell ar ffurf bryncyn) yn y 13g gan roi i'r pentref ei enw. Gair Ffrangeg oedd "Gros" yn golygu "mawr", felly "Y Bryncyn Mawr". Ymddangosodd yr enw "Grosso Monte" yn 1137.[5]
Cafodd Rhys Gethin ei lorio ym Mrwydr Grysmwnt pan gollodd fil o ddynion.
Cyfrifiad 2011
golyguYng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[6][7][8][9]
Oriel
golygu-
Yr olygfa o'r Grysmwnt o Lwybr y Tri Chastell, yr ochr ogleddol i Graig Syfyrddin -
Eglwys Grysmwnt -
Castell Grysmwnt; ca. 1838
Gweler hefyd
golyguCyfeiriadau
golygu- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 21 Rhagfyr 2021
- ↑ "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-21.
- ↑ Gwefan Senedd y DU
- ↑ Hywel Wyn Owen a Richard Morgan, Dictionary of Place-Names (Gwasg Gomer, 2007). Nid yw Dictionary of Place-Names yn crybwyll yr enw "Rhosllwyn".
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen farw]
Trefi
Brynbuga · Cas-gwent · Cil-y-coed · Y Fenni · Trefynwy
Pentrefi
Aber-ffrwd · Abergwenffrwd · Betws Newydd · Bryngwyn · Caer-went · Castellnewydd · Cemais Comawndwr · Cilgwrrwg · Clydach · Coed Morgan · Coed-y-mynach · Cwmcarfan · Cwm-iou · Drenewydd Gelli-farch · Y Dyfawden · Yr Eglwys Newydd ar y Cefn · Gaer-lwyd · Gilwern · Glasgoed · Goetre · Gofilon · Y Grysmwnt · Gwehelog · Gwernesni · Gwndy · Hengastell · Little Mill · Llanarfan · Llan-arth · Llanbadog · Llancaeo · Llandegfedd · Llandeilo Bertholau · Llandeilo Gresynni · Llandenni · Llandidiwg · Llandogo · Llanddewi Nant Hodni · Llanddewi Rhydderch · Llanddewi Ysgyryd · Llanddingad · Llanddinol · Llanelen · Llanelli · Llanfable · Llanfaenor · Llanfair Cilgedin · Llanfair Is Coed · Llanfihangel Crucornau · Llanfihangel Gobion · Llanfihangel Tor-y-mynydd · Llanfihangel Troddi · Llanfihangel Ystum Llywern · Llanfocha · Llan-ffwyst · Llangatwg Feibion Afel · Llangatwg Lingoed · Llangiwa · Llangofen · Llan-gwm · Llangybi · Llanhenwg · Llanisien · Llanllywel · Llanofer · Llanoronwy · Llan-soe · Llantrisant · Llanwarw · Llanwenarth · Llanwynell · Llanwytherin · Y Maerdy · Magwyr · Mamheilad · Matharn · Mounton · Nant-y-deri · Newbridge-on-Usk · Y Pandy · Pen-allt · Penrhos · Pen-y-clawdd · Porth Sgiwed · Pwllmeurig · Rogiet · Rhaglan · Sudbrook · Tre'r-gaer · Tryleg · Tyndyrn · Ynysgynwraidd