Cestyll y Tywysogion Cymreig

un o gestyll y Tywysogion Cymreig
Daearyddiaeth
Gwlad	Cymru
	[golygwch ar Wicidata]

Roedd uchelwyr a thywysogion Cymru wedi dechrau codi cestyll cyn i'r Normaniaid ddod i Gymru. Roedd y cestyll cynnar yn eithaf syml ond o'r 11g ymlaen, dan bwys yr ymosodiadau Normanaidd, dechreuodd y tywysogion godi cestyll mwy sylweddol a chwaraeai ran bwysig ym mywyd Cymru yn ystod yr Oesoedd Canol.

Cestyll Tywysogion Gwynedd golygu

Cafodd y rhan fwyaf o'r cestyll hyn eu codi gan Dywysogion Gwynedd. Mae'r rhestr yn cynnwys ambell gastell o darddiad Normanaidd a feddianwyd ac a addaswyd gan y tywysogion. Nid yw'n cynnwys cestyll yn y canolbarth a'r de a feddiannid o bryd i'w gilydd gan Llywelyn Fawr neu Llywelyn ap Gruffudd.

Castell Bryn Amlwg
Castell Caergwrle
Castell Carndochan
Castell Carn Fadryn
Castell Prysor
Castell y Bere
Castell Carndochan
Castell Cricieth
Castell Cynfael
Castell Cwm Prysor
Castell Degannwy
Castell Deudraeth
Castell Dinas Brân (hefyd ym meddiant Powys)
Castell Dinbych
Castell Deudraeth
Castell Dinas Emrys
Castell Dolbadarn
Castell Dolforwyn
Castell Dolwyddelan
Castell Ewlo
Castell Garth Grugyn
Tomen y Rhodwydd

Mae lleoliad, a bodolaeth, castell Llywelyn ap Gruffudd yn Abergwyngregin yn destun dadlau.

Yn ogystal ceir sawl castell nad oes sicrwydd am ei leoliad heddiw, e.e. y castell a godwyd gan Owain Gwynedd yng Nghorwen yn 1165 a Plas Crug, sef, efallai, y castell a godwyd gan Llywelyn Fawr yn Aberystwyth yn 1208.

Cestyll Tywysogion Deheubarth golygu

Cestyll Tywysogion Powys golygu

Castell Bodyddon
Castell Caereinion
Castell Crogen
Castell Cymer
Castell Dinas Brân (hefyd ym meddiant Gwynedd)
Castell Mathrafal
Castell Tafolwern
Castell y Trallwng

Cestyll tywysogion llai golygu

Gweler hefyd golygu

Llyfryddiaeth golygu

Richard Avent, Cestyll Tywysogion Gwynedd (Caerdydd, 1983). ISBN 0116711345
Paul R. Davis, Castles of the Welsh Princes (Abertawe, 1988). ISBN 071540699X
RCAHMW, Glamorgan Early Castles (HMSO 1991) ISBN 0113000359