Rhestr brwydrau Cymru
Dyma restr o frwydrau Cymru. Mae'n cynnwys brwydrau a ymladdwyd ar dir Cymru ei hun ynghyd â brwydrau'r Brythoniaid, hynafiaid y Cymry, yn y cyfnod ôl-Rufeinig, brwydrau sy'n rhan o hanes Cymru er i nifer ohonynt gael eu hymladd ar safleoedd mewn tiriogaethau fel yr Hen Ogledd sydd ddim yn rhan o diriogaeth Cymru, bellach.
| (a'r cyffiniau) | |
|
Allwedd: |
Am restr o frwydrau y tu allan i Gymru, gweler yma.
A
golygu- Brwydr Aberconwy (Conwy) 1194
- Brwydr Abergwili (Dyffryn Tywi) 1022
- Brwydr Aber Tywi 1044
- Brwydr Aegelesthrep (Aylesford, Caint) 455
- Brwydr Afon Rhymni 1041
- Brwydr Rhyd Alclud (neu Frwydr Castell Dumbarton 580
- Brwydr Arfderydd (Swydd Dumfries yn yr Alban) tua 537
- Brwydr Argoed Llwyfain (Yr Hen Ogledd; Cumbria) tua chanol y 6g
B
golygu- Brwydr Beran Byrig (Swindon) 556
- Brad y Cyllyll Hirion (Wiltshire) 5g
- Brwydr Bron yr Erw (Clynnog Fawr yn Arfon, penrhyn Llŷn) 1075
- Brwydr Bryn Derwin (Eifionydd) Mehefin 1255
- Brwydr Bryn Glas (Brwydr Pilleth) (ger Llanandras) 22 Mehefin 1402
- Brwydr Bryn y Glo (Cwnsyllt), 1157, Owain Gwynedd yn Trechu Harri II
C
golygu- Brwydr Caer 615 neu 616
- Brwydr Caer Caradog 50 OC
- Brwydr Cai (Winwaed) (Elfed) 654
- Brwydr Camlan (Cernyw neu Wlad yr Haf) 537
- Brwydr Castell Ewloe ger Penarlâg 1157
- Brwydr Castell Paun 1198
- Brwydr Catraeth (Swydd Efrog) tua 600
- Brwydr Cefn Carnedd rhwng Caersws a Llanidloes 51 AD
- Brwydr Ceri 1228
- Brwydr Coed Llathen (Dyffryn Tywi) 1257
- Brwydr Coleshill gweler Brwydr Bryn y Glo, uchod
- Brwydr Craig-y-dorth 1404
- Brwydr Crogen (ger Tregeiriog, Dyffryn Ceiriog) 1165
- Brwydr Crug Mawr (Ceredigion) Medi neu Hydref 1136
- Brwydr Cwnsyllt (ger Prestatyn) 1157
D
golygu- Brwydr Dial Duw 881
- Brwydr Dyrham (ger Caerfaddon) 577
G
golygu- Brwydr Gallt Campston 1404
- Brwydr Gelli Carnant1096
- Brwydr Y Grysmwnt (Sir Fynwy) 1405
- Brwydr Gwen Ystrad (Rheged) 6g
- Brwydr Glyn Cyning (weithau: Glyn Cyfing) Meirionnydd 1074
H
golygu- Brwydr yr Haleliwia 430
- Brwydr Hexham (Efrog) 634
- Brwydr Hyddgen (Pumlumon) 1401
Ll
golygu- Brwydr Llandeilo Fawr (Llandeilo Fawr, Llandeilo, Sir Gaerfyrddin) 16 Mehefin 1282
- Brwydr Llandudno 856
- Brwydr Llandudoch 1091
- Brwydr Llanllieni 1052
- Brwydr Llongborth (Langport) 5g
M
golygu- Brwydr Maes Cogwy (Croesoswallt) 633
- Brwydr Maes Maen Cymro (Rhuthun) 1118 Gwynedd yn erbyn Powys
- Brwydr Maes Maidog (Caereinion, Powys) 5 Mawrth 1295
- Brwydr Maes Garmon (neu Frwydr yr Haleliwia) (Yr Wyddgrug) 430
- Brwydr Maesyfed (Maesyfed) 1196 yr Arglwydd Rhys
- Brwydr Medway (Caint) 43 OC
- Brwydr Mechain 1070
- Brwydr Meicen (Hatfield) (Swydd Efrog) tua 632 ney 629
- Brwydr Mercredesburne (Weald) 486
- Brwydr Moel-y-don (Traeth Lafan ger Llan-faes, Môn) 6 Tachwedd 1282
- Brwydr Morfa Rhuddlan (ger Abergele) 796
- Brwydr Mortimer's Cross 1461
- Brwydr Mynydd Baddon rhywdro rhwng 490 a 517
- Brwydr Mynydd Carn (Sir Benfro) 1081
N
golygu- Brwydr Nanheudwy (Llangollen 1132
- Brwydr Nant Carno (Arwystli, Powys) 950
- Brwydr y Nawfed Lleng (Colchester) 60 neu 61 OC
P
golygu- Brwydr Parciau 872
- Brwydr Pencader (ger Ystrad Tywi) 1041
- Brwydr Peonnum (Gwlad yr Haf) tua 660
- Brwydr Pentraeth (Ynys Môn) 1170
- Brwydr Pont Llechryd 1087 neu 1088
- Brwydr Pwll Melyn (Brynbuga yn Sir Fynwy) 5 Mai 1405
- Brwydr Pwlldyfarch (Dyfed) yn 1042
R
golygu- Brwydr Raith (Kirkcaldy, neu Cathair Chaladain, yr Alban) 596
Rh
golygu- Brwydr Rhyd-y-groes (Rhywle ar lan Afon Hafren) 1039
S
golyguT
golygu- Brwydr Tal Moelfre 1157
- Brwydr Tal-y-bont (Trefaldwyn) (Sa: Buttington) 893
- Brwydr Trefynwy (1233)
- Brwydr Tregeiriog (Mynydd y Berwyn) 1165
- Brwydr Twthil (Caernarfon) 1401
W
golygu- Brwydr Stryd Watling (Caerwrygion) 60 neu 61 OC
- Brwydr Wippedesfleot (ger Ramsgate, Caint) 466
Y
golygu- Brwydr Ynys Môn, 61 OC