Penarlâg
Pentref a chymuned yn Sir y Fflint, Cymru, yw Penarlâg (Saesneg: Hawarden). Saif yn nwyrain y sir, ar gyffordd yr A55 a'r A550 tua 6 milltir i'r gorllewin o ddinas Caer dros y ffin. Mae Llyfrgell Deiniol Sant, a sefydlwyd gan William Ewart Gladstone yno. Bu'r Rhyddfrydwr enwog fyw yn y pentref am dros 60 mlwydd. Deiniol yw nawddsant y plwyf. Ceir maes awyr bychan ger y pentref.
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir y Fflint |
| Gwlad |  Cymru |
| Yn ffinio gyda | Ewlo |
| Cyfesurynnau | 53.182°N 3.02°W |
| Cod SYG | W04000190 |
| Cod OS | SJ315655 |
| Cod post | CH5 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Jack Sargeant (Llafur) |
| AS/au | Mark Tami (Llafur) |
 | |
- Erthygl am y pentref yw hon. Am y cwmwd canoloesol gweler Penarlâg (cwmwd).
Eglwys Ddeiniol SantGolygu
Mae'r eglwys yn dyddio o'r 13g os nad cynt ac yn gysegredig i Sant Deiniol, esgob cyntaf Bangor. Ond cafodd yr hen eglwys ei llosgi i gyd bron yn 1857. Codwyd yr eglwys newydd gan y pensaer Scott ac mae'n cynnwys nifer o ffenestri lliw godidog gan yr arlunydd Cyn-Raffaëlaidd Edward Burne-Jones.
Castell PenarlâgGolygu
Cafodd Castell Penarlâg ei godi gan arglwyddi Normanaidd Caer. Fe'i cipiwyd a'i dinistrio gan Dafydd ap Gruffudd, gweithred a fu'n un o symbylau Ail Ryfel Annibyniaeth Cymru. Ni ddylid ei gymysgu â'r ffug-gastell o'r 18g a elwir hefyd yn Gastell Penarlâg, cartref Gladstone.
EnwogionGolygu
- William Ewart Gladstone
- Gary Speed - treuliodd cyn-gapten tîm pêl-droed cenedlaethol Cymru ei ddyddiau ysgol yn y dref
- Edith Lucy Austin chwaraewr tenis Seisnig benywaidd a anwyd yn y pentref
OrielGolygu
Llyfrgell Gladstone (cynt: Llyfrgell Sant Deiniol)
Llyfrgell Gladstone
Cerflun ar fur y Llyfrgell
Cerflun o Gladstone ar y lawnt o flaen Llyfrgell Gladstone
Eglwys Sant Deiniol
Cerflun marmor o Gladstone a'i wraig yn Eglwys Sant Deiniol
Llun manwl
Gweler hefydGolygu
- Penarlâg (cwmwd), cwmwd canoloesol
- Castell Ewlo, castell Cymreig ger Ewlo
CyfeiriadauGolygu
Trefi
Bagillt ·
Bwcle ·
Caerwys ·
Cei Connah ·
Y Fflint ·
Queensferry ·
Saltney ·
Shotton ·
Treffynnon ·
Yr Wyddgrug
Pentrefi
Abermor-ddu ·
Afon-wen ·
Babell ·
Bretton ·
Brychdyn ·
Brynffordd ·
Caergwrle ·
Carmel ·
Cefn-y-bedd ·
Cilcain ·
Coed-llai ·
Coed-talon ·
Cymau ·
Chwitffordd ·
Ewlo ·
Ffrith ·
Ffynnongroyw ·
Gorsedd ·
Gronant ·
Gwaenysgor ·
Gwernymynydd ·
Gwernaffield ·
Gwesbyr ·
Helygain ·
Higher Kinnerton ·
Yr Hôb ·
Licswm ·
Llanasa ·
Llaneurgain ·
Llanfynydd ·
Llannerch-y-môr ·
Maes-glas ·
Mancot ·
Mostyn ·
Mynydd Isa ·
Mynydd-y-Fflint ·
Nannerch ·
Nercwys ·
Neuadd Llaneurgain ·
Oakenholt ·
Pantasaph ·
Pant-y-mwyn ·
Penarlâg ·
Pentre Helygain ·
Pen-y-ffordd ·
Pontblyddyn ·
Pontybotgyn ·
Rhes-y-cae ·
Rhosesmor ·
Rhyd Talog ·
Rhyd-y-mwyn ·
Sandycroft ·
Sealand ·
Sychdyn ·
Talacre ·
Trelawnyd ·
Trelogan ·
Treuddyn ·
Ysgeifiog