Casmorys
Pentref bychan yng nghymuned Mathri, Sir Benfro, Cymru, yw Casmorys[1] (Saesneg: Castle Morris).[2] Saif yng ngogledd-orllewin y sir, rhwng Abergwaun a Tyddewi, oddiar ffordd yr A487.
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir Benfro |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 51.9422°N 5.0492°W |
| Cod OS | SM905315 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Paul Davies (Ceidwadwyr) |
| AS/au | Stephen Crabb (Ceidwadwr) |
 | |
Roedd maenor Cymreig Castell Morris yn gorwedd o fewn cantref hynafol Pebediog (yn ddiweddarach y "hundred of Dewisland". Rhoddwyd y maenor i Maurice FitzGerald, Arglwydd Lanstephan gan ei frawd David FitzGerald, yna yr ail esgob Normanaidd Tyddewi.
Efallai y bydd Castell Maurice wedi caffael ei enw yn y 12g ar ol Maurice FitzGerald, ond fe all fod yn olion llawer mwy hynafol o'r enw cyn-Normanaidd Cymreig - Castell Marlais - Marlais ac yna'n enw cyrhaeddiad y Gorllewin Afon Cleddau sy'n llifo yn syth islaw'r pentref.
Yn 1302 sicrhaodd Syr John Wogan, canghellor Dewi Sant, grant maenor Castell Morris ar gyfer esgob Tyddewi.
I'r gogledd-ddwyrain o groesffordd y pentref mae ffermdy Rhestredig Gradd II Pencnwc, adeilad sylweddol cynnar a diwedd y 19eg ganrif a oedd gynt yn rhan o ystad Esgob Tyddewi, wedi'i brydlesu gan Abraham Leach yn 1843, ac a feddiannwyd gan William Evans. Mae'r fferm yn meddiannu safle hen gastell pren gyda sylfeini cerrig, ac nid oes unrhyw olion gweladwy mwyach.
CyfeiriadauGolygu
- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 11 Tachwedd 2021
Dinas
Tyddewi
Trefi
Aberdaugleddau ·
Arberth ·
Abergwaun ·
Cilgerran ·
Dinbych-y-pysgod ·
Doc Penfro ·
Hwlffordd ·
Neyland ·
Penfro ·
Wdig
Pentrefi
Aber-bach ·
Abercastell ·
Abercuch ·
Abereiddi ·
Aberllydan ·
Amroth ·
Angle ·
Begeli ·
Y Beifil ·
Blaen-y-ffos ·
Boncath ·
Bosherston ·
Breudeth ·
Bridell ·
Brynberian ·
Burton ·
Caeriw ·
Camros ·
Cas-blaidd ·
Cas-fuwch ·
Cas-lai ·
Cas-mael ·
Cas-wis ·
Casmorys ·
Casnewydd-bach ·
Castell Gwalchmai ·
Castell-llan ·
Castellmartin ·
Cilgeti ·
Cil-maen ·
Clunderwen ·
Clydau ·
Cold Inn ·
Cosheston ·
Creseli ·
Croes-goch ·
Cronwern ·
Crymych ·
Crynwedd ·
Cwm-yr-Eglwys ·
Dale ·
Dinas ·
East Williamston ·
Eglwyswen ·
Eglwyswrw ·
Felindre Farchog ·
Felinganol ·
Freshwater East ·
Freystrop ·
Y Garn ·
Gumfreston ·
Hasguard ·
Herbrandston ·
Hermon ·
Hook ·
Hundleton ·
Jeffreyston ·
Johnston ·
Llanbedr Felffre ·
Llandudoch ·
Llandyfái ·
Llandysilio ·
Llanddewi Efelffre ·
Llanfyrnach ·
Llangolman ·
Llangwm ·
Llanhuadain ·
Llanisan-yn-Rhos ·
Llanrhian ·
Llanstadwel ·
Llan-teg ·
Llanwnda ·
Llanychaer ·
Maenclochog ·
Maenorbŷr ·
Maenordeifi ·
Maiden Wells ·
Manorowen ·
Marloes ·
Martletwy ·
Mathri ·
Y Mot ·
Mynachlog-ddu ·
Nanhyfer ·
Niwgwl ·
Nolton ·
Parrog ·
Penalun ·
Pentre Galar ·
Pont Fadlen ·
Pontfaen ·
Porth-gain ·
Redberth ·
Reynalton ·
Rhos-y-bwlch ·
Rudbaxton ·
Rhoscrowdder ·
Rhosfarced ·
Sain Fflwrens ·
Sain Ffrêd ·
Saundersfoot ·
Scleddau ·
Slebets ·
Solfach ·
Spittal ·
Y Stagbwll ·
Star ·
Stepaside ·
Tafarn-sbeit ·
Tegryn ·
Thornton ·
Tiers Cross ·
Treamlod ·
Trecŵn ·
Tredeml ·
Trefaser ·
Trefdraeth ·
Trefelen ·
Trefgarn ·
Trefin ·
Trefwrdan ·
Treglarbes ·
Tre-groes ·
Treletert ·
Tremarchog ·
Uzmaston ·
Waterston ·
Yerbeston