Tyddewi
Dinas bach yn Sir Benfro, Cymru, yw Tyddewi[1] (Saesneg: St Davids).[2] Hi yw dinas leiaf Cymru a sedd esgobaeth Tyddewi. O ran llywodraeth leol fe'i lleolir yng nghymuned Tyddewi a Chlos y Gadeirlan. Mynyw oedd ei henw mewn Cymraeg Canol, o'r enw lle Lladin, Menevia. Yn ôl traddodiad fe'i sefydlwyd gan Dewi Sant yn y 6g. Mae Eglwys Gadeiriol Tyddewi yn dominyddu'r dref.
 | |
| Math | dinas  |
|---|---|
| Enwyd ar ôl | Dewi Sant |
| Daearyddiaeth | |
| Ardal warchodol | Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro |
| Sir | Sir Benfro |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 17.93 mi² |
| Gerllaw | Afon Alun |
| Yn ffinio gyda | Rhosson |
| Cyfesurynnau | 51.8822°N 5.2686°W |
| Cod OS | SM755255 |
| Cod post | SA62 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Paul Davies (Ceidwadwyr) |
| AS/au | Stephen Crabb (Ceidwadwr) |
 | |
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Paul Davies (Ceidwadwyr)[3] ac yn Senedd y DU gan Stephen Crabb (Ceidwadwr).[4]
HanesGolygu
Mynyw (Lladin: Menevia) yw'r hen enw am y fan lle y sefydlodd Dewi Sant ei abaty. Enw arall ar y lle yw Glyn Rhosyn. Mae cyfeiriad at y fynachlog mewn llawysgrif Wyddelig a ysgrifennwyd tua 800, sef merthyradur Oengus. Roedd yn safle brysur yn y cyfnod hwn gan fod y rhan fwyaf o'r teithio yn y cyfnod hwn yn cael ei wneud ar y môr, o'r cyfandir, o Lydaw a Chernyw i Iwerddon ac i'r gogledd.
Ymwelodd Gerallt Gymro â Thyddewi yn ystod ei daith trwy Gymru yn 1188.
EisteddfodGolygu
Cynhaliwyd yr Eisteddfod Genedlaethol yma yn 2002.
OrielGolygu
Golygfa ar Dyddewi
Oriel y Parc
Palas yr Esgob
Sgwar Tyddewi, c.1885
Gweler hefydGolygu
CyfeiriadauGolygu
- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 10 Tachwedd 2021
- ↑ "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-11-10.
- ↑ Gwefan Senedd y DU
Dolenni allanolGolygu
- Tyddewi
- (Saesneg) Yr eglwys gadeirol
Dinas
Tyddewi
Trefi
Aberdaugleddau ·
Arberth ·
Abergwaun ·
Cilgerran ·
Dinbych-y-pysgod ·
Doc Penfro ·
Hwlffordd ·
Neyland ·
Penfro ·
Wdig
Pentrefi
Aber-bach ·
Abercastell ·
Abercuch ·
Abereiddi ·
Aberllydan ·
Amroth ·
Angle ·
Begeli ·
Y Beifil ·
Blaen-y-ffos ·
Boncath ·
Bosherston ·
Breudeth ·
Bridell ·
Brynberian ·
Burton ·
Caeriw ·
Camros ·
Cas-blaidd ·
Cas-fuwch ·
Cas-lai ·
Cas-mael ·
Cas-wis ·
Casmorys ·
Casnewydd-bach ·
Castell Gwalchmai ·
Castell-llan ·
Castellmartin ·
Cilgeti ·
Cil-maen ·
Clunderwen ·
Clydau ·
Cold Inn ·
Cosheston ·
Creseli ·
Croes-goch ·
Cronwern ·
Crymych ·
Crynwedd ·
Cwm-yr-Eglwys ·
Dale ·
Dinas ·
East Williamston ·
Eglwyswen ·
Eglwyswrw ·
Felindre Farchog ·
Felinganol ·
Freshwater East ·
Freystrop ·
Y Garn ·
Gumfreston ·
Hasguard ·
Herbrandston ·
Hermon ·
Hook ·
Hundleton ·
Jeffreyston ·
Johnston ·
Llanbedr Felffre ·
Llandudoch ·
Llandyfái ·
Llandysilio ·
Llanddewi Efelffre ·
Llanfyrnach ·
Llangolman ·
Llangwm ·
Llanhuadain ·
Llanisan-yn-Rhos ·
Llanrhian ·
Llanstadwel ·
Llan-teg ·
Llanwnda ·
Llanychaer ·
Maenclochog ·
Maenorbŷr ·
Maenordeifi ·
Maiden Wells ·
Manorowen ·
Marloes ·
Martletwy ·
Mathri ·
Y Mot ·
Mynachlog-ddu ·
Nanhyfer ·
Niwgwl ·
Nolton ·
Parrog ·
Penalun ·
Pentre Galar ·
Pontfadlen ·
Pontfaen ·
Porth-gain ·
Redberth ·
Reynalton ·
Rhos-y-bwlch ·
Rudbaxton ·
Rhoscrowdder ·
Rhosfarced ·
Sain Fflwrens ·
Sain Ffrêd ·
Saundersfoot ·
Scleddau ·
Slebets ·
Solfach ·
Spittal ·
Y Stagbwll ·
Star ·
Stepaside ·
Tafarn-sbeit ·
Tegryn ·
Thornton ·
Tiers Cross ·
Treamlod ·
Trecŵn ·
Tredeml ·
Trefaser ·
Trefdraeth ·
Trefelen ·
Trefgarn ·
Trefin ·
Trefwrdan ·
Treglarbes ·
Tre-groes ·
Treletert ·
Tremarchog ·
Uzmaston ·
Waterston ·
Yerbeston
|
| |
|---|---|
| Abertawe | Bangor | Caerdydd | Casnewydd | Llanelwy | Tyddewi | |
