Llandudoch

Llandudoch
Math	pentref, cymuned
Poblogaeth	1,210
Daearyddiaeth
Sir	Sir Benfro
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.0808°N 4.6786°W
Cod SYG	W04000467
Cod OS	SN165459
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Paul Davies (Ceidwadwyr)
AS/au y DU	Ben Lake (Plaid Cymru)
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Pentref a chymuned yng ngogledd Sir Benfro, Cymru, yw Llandudoch^[1] (Saesneg: St. Dogmaels). Saif ar lan orllewinol aber Afon Teifi, gyferbyn a thref Aberteifi ac ar y ffordd B4546. Gefeilliwyd Llandudoch a Tredarzeg yn Llydaw.

Ceir eisteddfod gadeiriol flynyddol yma. Mae Llwybr Arfordir Sir Benfro yn dechrau gerllaw. Hyd yn ddiweddar roedd y ffin rhwng Sir Benfro a Sir Ceredigion yn mynd trwy'r pentref, ond yn 2002 pasiwyd mesur i roi'r pentref i gyd yn Sir Benfro.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Paul Davies (Ceidwadwyr)^[2] ac yn Senedd y DU gan Ben Lake (Plaid Cymru).^[3]

Hanes

Y Stryd Fawr tua 1885.

Yn 987 anrheithiwyd y lle gan y Daniaid.

Yr adeilad mwyaf diddorol yma yw adfail Abaty Llandudoch, a sefydlwyd gan fynachod Urdd y Tironiaid o Ffrainc yn 1115 ar safle clas Celtaidd cynharach. Yn yr eglwys, y drws nesaf i'r abaty, mae Carreg Sagranus, sydd wedi bod yn bwysig iawn i ysgolheigion fel allwedd i fedru dehongli arysgrifau Ogam. Mae'r arysgrif Ladin arni yn coffáu Sagarani fili Cunotami, ac mewn Ogam Sagrani maqi Cunatami (Sagranus fab Cunotamus).

Yn 1091 cafwyd brwydr fawr yma lle lladdodd Rhys ap Tewdwr Gruffudd ap Maredudd.^[4]

Cyfrifiad 2011

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[5]^[6]^[7]^[8]

Cyfrifiad 2011

Poblogaeth cymuned Llandudoch (pob oed) (1,353)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Llandudoch) (574)			43.7%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Llandudoch) (727)			53.7%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer rhwng 16 – 64 oed sydd mewn gwaith (Llandudoch) (299)			45.2%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Cyfeiriadau

↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
↑ "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-11-10.
↑ Gwefan Senedd y DU
↑ "Gwefan Ymddiriedolaeth Archaeolegol Dyfed". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2010-12-16. Cyrchwyd 2010-04-02.
↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen farw]}

Dolen allanol

Awyrlun o Abaty Llandudoch, o Casglu'r Tlysau Archifwyd 2007-09-22 yn y Peiriant Wayback

gw • sg • go

Trefi a phentrefi Sir Benfro

Dinas
Tyddewi
Trefi
Aberdaugleddau · Arberth · Abergwaun · Cilgerran · Dinbych-y-pysgod · Doc Penfro · Hwlffordd · Neyland · Penfro · Wdig
Pentrefi
Aber-bach · Abercastell · Abercuch · Abereiddi · Aberllydan · Amroth · Angle · Begeli · Y Beifil · Blaen-y-ffos · Boncath · Bosherston · Breudeth · Bridell · Brynberian · Burton · Caeriw · Camros · Cas-blaidd · Cas-fuwch · Cas-lai · Cas-mael · Cas-wis · Casmorys · Casnewydd-bach · Castell Gwalchmai · Castell-llan · Castellmartin · Cilgeti · Cil-maen · Clunderwen · Clydau · Cold Inn · Cosheston · Creseli · Croes-goch · Cronwern · Crymych · Crynwedd · Cwm-yr-Eglwys · Dale · Dinas · East Williamston · Eglwyswen · Eglwyswrw · Felindre Farchog · Felinganol · Freshwater East · Freystrop · Y Garn · Gumfreston · Hasguard · Herbrandston · Hermon · Hook · Hundleton · Jeffreyston · Johnston · Llanbedr Felffre · Llandudoch · Llandyfái · Llandysilio · Llanddewi Efelffre · Llanfyrnach · Llangolman · Llangwm · Llanhuadain · Llanisan-yn-Rhos · Llanrhian · Llanstadwel · Llan-teg · Llanwnda · Llanychaer · Maenclochog · Maenorbŷr · Maenordeifi · Maiden Wells · Manorowen · Marloes · Martletwy · Mathri · Y Mot · Mynachlog-ddu · Nanhyfer · Niwgwl · Nolton · Parrog · Penalun · Pentre Galar · Pontfadlen · Pontfaen · Porth-gain · Redberth · Reynalton · Rhos-y-bwlch · Rudbaxton · Rhoscrowdder · Rhosfarced · Sain Fflwrens · Sain Ffrêd · Saundersfoot · Scleddau · Slebets · Solfach · Spittal · Y Stagbwll · Star · Stepaside · Tafarn-sbeit · Tegryn · Thornton · Tiers Cross · Treamlod · Trecŵn · Tredeml · Trefaser · Trefdraeth · Trefelen · Trefgarn · Trefin · Trefwrdan · Treglarbes · Tre-groes · Treletert · Tremarchog · Uzmaston · Waterston · Yerbeston

[1] "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.

[2] "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-11-10.

[3] Gwefan Senedd y DU

[4] "Gwefan Ymddiriedolaeth Archaeolegol Dyfed". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2010-12-16. Cyrchwyd 2010-04-02.

[5] "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.

[6] Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013

[7] Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.

[8] Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen farw]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]