Crymych
Pentref a chymuned yng ngogledd Sir Benfro yw Crymych. I'r gogledd saif bryn Y Frenni Fawr (1269 troedfedd). Mae Afon Nyfer yn llifo trwy Grymych ar ddechrau ei thaith i'r môr ym Mae Ceredigion.
 | |
| Math |
pentref, cymuned  |
|---|---|
|
| |
| Poblogaeth |
1,739 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir |
Sir Benfro |
| Gwlad |
.svg){kind=small} Cymru |
| Cyfesurynnau |
51.9729°N 4.6482°W |
| Cod SYG |
W04000421 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Paul Davies (Ceidwadwyr) |
| AS/au | Stephen Crabb (Ceidwadwr) |
 | |
Mae'r gymuned hefyd yn cynnwys pentref Eglwyswen.
Cynrychiolir yr ardal hon yn y Cynulliad Cenedlaethol gan Paul Davies (Ceidwadwyr) a'r Aelod Seneddol yw Stephen Crabb (Ceidwadwr).[1][2]
HanesGolygu
Datblygodd yn bennaf oherwydd ei leoliad ar linell rheilffordd y Cardi Bach, a oedd yn rhedeg rhwng Hendy-gwyn ar Daf ac Aberteifi. Yn ystod dechrau'r 20g, datblygodd i fod yn ganolfan drafnidiaeth a gwasanaethau ar gyfer cylch amaethyddol eang yn nwyrain y Preseli. Ym 1958, cadarnhawyd statws Crymych fel 'prifddinas y Preseli' pan agorwyd ysgol uwchradd yn y pentref, sef Ysgol y Preseli. Ym 1991, cafodd Ysgol y Preseli ei gwneud yn ysgol gyfun ddwyeithog gyntaf Sir Benfro, gan adlewyrchu hunaniaeth gref Crymych a'r cylch fel cymuned naturiol Gymraeg ei hiaith er gwaethaf yr holl fewnfudo o Loegr ers dechrau'r 1970au.
EnwogionGolygu
Ymhlith enwogion a fagwyd o fewn ychydig filltiroedd i Grymych gellid crybwyll:
- y Prifathro Thomas Rees
- T. E. Nicholas sef "Niclas y Glais"
- y prifardd D. J. Davies (Davies Capel Als)
Cyfrifiad 2011Golygu
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[3][4][5][6]
CyfeiriadauGolygu
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen marw]
Abercastell · Abercuch · Aberdaugleddau · Abereiddi · Abergwaun · Aberllydan · Amroth · Angle · Arberth · Begeli · Y Beifil · Blaen-y-ffos · Boncath · Bosherston · Breudeth · Bridell · Brynberian · Burton · Caeriw · Camros · Cas-blaidd · Cas-fuwch · Cas-lai · Cas-mael · Cas-wis · Casmorys · Casnewydd Bach · Castell Gwalchmai · Castell-llan · Castellmartin · Cilgerran · Cilgeti · Cil-maen · Clunderwen · Clydau · Cold Inn · Cosheston · Creseli · Croes-goch · Cronwern · Crymych · Crynwedd · Cwm yr Eglwys · Dale · Dinas · Dinbych-y-pysgod · Doc Penfro · East Williamston · Eglwyswen · Eglwyswrw · Felindre Farchog · Felinganol · Freshwater East · Freystrop · Y Garn · Gumfreston · Hasguard · Herbrandston · Hermon · Hook · Hundleton · Hwlffordd · Jeffreyston · Johnston · Little Haven · Llanbedr Felffre · Llandudoch · Llandyfái · Llandysilio · Llanddewi Efelffre · Llanfyrnach · Llangolman · Llangwm · Llanhuadain · Llanisan-yn-Rhos · Llanrhian · Llanstadwel · Llan-teg · Llanwnda · Llanychaer · Maenclochog · Maenorbŷr · Maenordeifi · Maenorowen · Maiden Wells · Marloes · Martletwy · Mathri · Y Mot · Mynachlog-ddu · Nanhyfer · Neyland · Niwgwl · Nolton · Parrog · Penalun · Penfro · Pentre Galar · Pont Canaston · Pont Fadlen · Pontfaen · Porth-gain · Redberth · Reynalton · Rhos-y-bwlch · Rudbaxton · Rhoscrowdder · Rhosfarced · Sain Ffrêd · St. Florence · Saundersfoot · Scleddau · Slebets · Solfach · Spittal · Y Stagbwll · Star · Stepaside · Tafarn-sbeit · Tegryn · Thornton · Tiers Cross · Treamlod · Trecŵn · Tredeml · Trefaser · Trefdraeth · Trefelen · Trefgarn · Trefin · Treglarbes · Tregroes · Treletert · Tremarchog · Tyddewi · Waterston · Uzmaston · Wdig · Yerbeston