Cwnsler Cyffredinol Cymru

Y brif ffynhonnell cyngor cyfreithiol i Lywodraeth Cymru ac aelod o Gabinet Llywodraeth Cymru yw Cwnsler Cyffredinol Cymru. Ei swyddogaeth yw i gynghori Llywodraeth Cymru ar faterion deddfwriaethol yng Nghymru a chymhwysedd deddfwriaethol Senedd Cymru.

Mae'r erthygl hon yn rhan o'r gyfres: Gwleidyddiaeth Cymru

Llywodraeth Cymru Prif Weinidog: Eluned Morgan Polisïau unigryw Cymru Cabinet Cwnsler Cyffredinol: Mick Antoniw AS Pleidiau Gwleidyddol Senedd Cymru Cyfraith Gyfoes Cymru Mesurau rhestr Gorchymyn Cymhwysedd Deddfwriaethol Offerynnau Statudol Llywydd: Elin Jones Prif Weithredwr a Chlerc: Manon Antoniazzi Comisiwn y Senedd Aelodau (ASau): 2021 Etholaethau a rhanbarthau etholiadol Etholiadau: 1999, 2003, 2007, 2011, 2016, 2021 Cymru o fewn y DU Llywodraeth ei Mawrhydi Ysgrifennydd Gwladol: Jo Stevens Swyddfa Cymru Prif Bwyllgor Pwyllgor Dethol Deddf Llywodraeth Cymru 2006 Etholaethau'r DU Etholaethau Cymru Etholiadau: 1979, 1983, 1987, 1992, 1997, 2001, 2005, 2010, 2015, 2024 Cymru o fewn yr UE Senedd Ewrop Etholaeth Senedd Ewrop Etholiadau: 1979, 1984, 1989, 1994,    1999, 2004, 2009 Isadrannau Cymru Awdurdodau unedol Cymru Siroedd cadw yng Nghymru Siroedd Cymru cyn ad-drefnu 1974 Rhestr o ddinasoedd Cymru Rhestr trefi Cymru Rhestr cymunedau Cymru Gweithgarwch gwleidyddol Cenedlaetholdeb Datganoli Cymru Annibyniaeth Cymru Heddychiaeth Pleidiau gwleidyddol

Disgrifir swydd y Cwnsler Cyffredonol (yn swyddogol Cwnsler Cyffredinol i Lywodraeth Cymru) yn Neddf Llywodraeth Cymru 2006. Penodir y Cwnsler Cyffredinol gan y teyrn Prydeinig (Elisabeth II ar hyn o bryd) ar enwebiad Prif Weinidog Cymru, ac mae'n rhaid i'r Cynulliad gytuno ar yr argymhelliad. Gall y Cwnsler Cyffredinol fod yn Aelod o'r Senedd, ond nid yw hyn yn amod angenrheidiol.

Y Cwnsler Cyffredinol cyntaf oedd Carwyn Jones, AC dros Pen-y-bont ar Ogwr, oedd hefyd yn cyflawni'r swydd o Arweinydd y Tŷ. Pan ddaeth Jones yn Brif Weinidog yn 2009 fe benodwyd John Griffiths AS i'w olynu. Penodwyd y Cwnsler Cyffredinol nesaf, Theodore Huckle, yn swyddogol ar 10 Mehefin 2011, ac ef oedd y person cyntaf i ddal y swydd nad oedd yn Aelod o'r Cynulliad.

Rhestr o ddeiliaid y swydd

Enw		Llun	Dechrau'r swydd	Gadael y swydd	Plaid wleidyddol	Llywodraeth
	Carwyn Jones AC		19 Gorffennaf 2007	9 Rhagfyr 2009	Llafur	Clymblaid Llafur/Plaid Cymru
	John Griffiths AC		Rhagfyr 2009	27 Mai 2011	Llafur	Clymblaid Llafur/Plaid Cymru
	Theodore Huckle CF		27 Mai 2011	19 Mai 2016	Dim	Llafur
	Mick Antoniw AC		27 Mehefin 2016	14 Tachwedd 2017	Y Blaid Lafur	Llafur / Democrat Rhyddfrydol
	Jeremy Miles AC		14 Tachwedd 2017	13 May 2021	Y Blaid Lafur	Llafur / Democrat Rhyddfrydol / Annibynnol
	Mick Antoniw AS		13 Mai 2021	deiliad	Llafur	Llafur (Llywodraeth Leiafrifol)