Rhestr o afiechydon a phlanhigion gyda rhinweddau meddygol.
Murlyn ar wal meddygfa yn Rhuthun yn darlunio rhan o chwedl Morwyn Llyn y Fan , "...ond mae duwies daear heddiw'n blodeuo gan adfywio dy fêr."
Aeron yr ysgawen, sydd o bosibl yn gwella rhywfaint ar: annwyd , Brech goch , Dolur gwddw , Gwynegon (Cricmala) a Llais cryglyd . Gweler y rhestr ar y chwith.
Nid yw'r rhestr ganlynol yn gyflawn. Gellir ychwanegu ato neu ddileu os oes tystiolaeth ar gael.
Briallen Fair
Cedrwydden , Erwain , Ewcalyptws , Myrtwydd , Sinsir , Ysgawen
Lafant , Mintys , Myrtwydd , Saets y waun
Ysgawen
Brenhinllys , Grawnffrwyth , Mintys , Rhosmari , Dant y llew
Mafon cochion , Cardamom
Lemonwellt , Rhosmari
Llysiau bara , Camri , Ewcalyptws , Mintys , Pig yr Aran , Wermod wen , Saets y waun
Cypreswydden , Llygad Ebrill , Pig yr Aran
Hedyn Moronen , Lafant
Pig yr Aran , Saets y waun
Camri , Lafant , Neroli
Lafant , Rhosyn , Sandalwydd
Camri , Lafant , Gwenynddail , Saets y waun
Lafant , Penrhudd , Mintys , Wermod wen
Camri , Lafant , Penrhudd , Wermod wen
Pig yr Aran , Pupur du , Rhosmari , Sinsir , Saets y waun
Wermod wen , Llygad y dydd , Cennin
Lemon , Dant y llew , Saets y waun
Briallen Fair
Cardamom , Erwain , Mandarin , Meillion coch , Mintys , Saets y waun , Cardamom
Bergamot , Saets y waun
Cedrwydden , Mafon cochion , Saets y waun , Pig yr Aran , Teim , Ysgawen
Cennin
Bergamot , Camri , Lafant
Ewcalyptws , Pupur du , Mintys , Sinsir
Llysiau'r bara , Brenhinllys , Kava , rhisgl Magnolia , rhisgl Phellodendron , Hypericum perforatum , a ''passiflora''
Camri , Lafant , Rhosmari , Gwenynddail , Saets y waun , Ylang-ylang ,
Cypreswydden
Lafant , Penrhudd , Rhosmari , Seleri , Ysgawen
Lafant , Saets y waun , Jasmin
Bergamot , Ewcalyptws , Lafant , Perllys , Pig yr Aran
Erfinen , Meipen , Dail troed yr ebol , Ysgawen
Bergamot , Llugaeron , Perllys , Pig yr Aran , Sandalwydd
Pupur du , Lemon , Rhosmari
Camri , Lafant
Lafant , Llysiau pen tai
Draenen wen (blodau), Hedyn moronen , Pig yr Aran , Rhosyn , Saets y waun
Camri , Draenen wen (blodau), Penrhudd , Pig yr Aran , Rhosyn , Saets y waun
Ffenigl , Merywen , Rhosyn , Saets y waun
Camri , Lafant , Triaglog , Saets y waun
Teim , Dail troed yr ebol , Erfinen
Bergamot , Cedrwydden , Greulys , Lafant , Neroli
Rhosyn
Pupur du
Sinsir , Mintys
Helygen
Camri , Lafant , Lemon
Pupur Du , Rhosmari , Sinsir