Cwmystwyth
Pentref yn nwyrain Ceredigion yw Cwmystwyth, hefyd Cwm Ystwyth. Saif ar lan Afon Ystwyth ac ar y ffordd gefn sy'n arwain dros yr ucheldir o ardal Pontrhydygroes i dref Rhaeadr Gwy.
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ceredigion |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.3521°N 3.7918°W |
| Cod OS | SN789740 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Elin Jones (Plaid Cymru) |
| AS/au | Ben Lake (Plaid Cymru) |
 | |
Mae'r Arolwg Ordnans yn cyfrifo Cwmystwyth fel Canolbwynt daearyddol Cymru (52°19′48.791″N 3°45′59.072″W / 52.33021972°N 3.76640889°W; cyfeiriad grid SN7972871704).[1]
Ceir tystiolaeth archaeolegol o gloddio copr yma a ddyddir i tua 1500 CC, a cheir cofnodion hanesyddol o gloddio plwm o tua 1500 OC ymlaen. Yn y 19g roedd diwydiant plwm yr ardal yma o gryn bwysigrwydd. Cloddfa Cwm Cwmstwyth oedd y fwyaf o gloddfeydd plwm yr ardal yma. Dywedir mai 32 oedd yr oedran marw ar gyfartaledd yng Nghwmystwyth yn y cyfnod yma, yn bennaf oherwydd gwenwyno plwm.
Cynrychiolir y pentref yn Senedd Cymru gan Elin Jones (Plaid Cymru) a'r Aelod Seneddol yw Ben Lake (Plaid Cymru).[2][3]
CyfeiriadauGolygu
- ↑ "Saving the centre of Wales" (yn Saesneg). BBC. 2002-10-24. Cyrchwyd 2010-04-30.
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
Trefi
Aberaeron ·
Aberteifi ·
Aberystwyth ·
Ceinewydd ·
Llanbedr Pont Steffan ·
Llandysul ·
Tregaron
Pentrefi
Aberarth ·
Aber-banc ·
Aber-ffrwd ·
Abermagwr ·
Abermeurig ·
Aberporth ·
Adpar ·
Alltyblaca ·
Betws Bledrws ·
Betws Ifan ·
Betws Leucu ·
Bethania ·
Beulah ·
Blaenannerch ·
Blaenpennal ·
Blaenplwyf ·
Blaenporth ·
Y Borth ·
Bow Street ·
Bronant ·
Bwlch-llan ·
Capel Bangor ·
Capel Cynon ·
Capel Dewi ·
Capel Seion ·
Caerwedros ·
Castellhywel ·
Cellan ·
Cilcennin ·
Ciliau Aeron ·
Clarach ·
Cnwch Coch ·
Comins Coch ·
Cribyn ·
Cross Inn (1) ·
Cross Inn (2) ·
Cwm-cou ·
Cwmystwyth ·
Cwrtnewydd ·
Dihewyd ·
Dôl-y-bont ·
Eglwys Fach ·
Felinfach ·
Y Ferwig ·
Ffair-rhos ·
Ffostrasol ·
Ffos-y-ffin ·
Ffwrnais ·
Gartheli ·
Goginan ·
Y Gors ·
Gwbert ·
Henfynyw ·
Henllan ·
Horeb ·
Llanafan ·
Llanarth ·
Llanbadarn Fawr ·
Llandre ·
Llandyfrïog ·
Llanddeiniol ·
Llanddewi Brefi ·
Llanfair Clydogau ·
Llanfarian ·
Llanfihangel y Creuddyn ·
Llangeitho ·
Llangoedmor ·
Llangrannog ·
Llangwyryfon ·
Llangybi ·
Llangynfelyn ·
Llangynllo ·
Llanilar ·
Llanio ·
Llan-non ·
Llanrhystud ·
Llansantffraid ·
Llanwenog ·
Llanwnnen ·
Llechryd ·
Lledrod ·
Llundain-fach ·
Llwyncelyn ·
Llwyndafydd ·
Llwyn-y-groes ·
Morfa ·
Mwnt ·
Nanternis ·
Penbryn ·
Penparc ·
Penrhiwllan ·
Penrhyn-coch ·
Penuwch ·
Pen-y-garn ·
Plwmp ·
Pontarfynach ·
Ponterwyd ·
Pontgarreg ·
Pontrhydfendigaid ·
Pontrhydygroes ·
Pont-Siân ·
Rhydlewis ·
Rhydowen, Ceredigion ·
Rhydyfelin ·
Rhydypennau ·
Salem ·
Sarnau ·
Southgate ·
Swyddffynnon ·
Synod Inn ·
Talgarreg ·
Tal-y-bont ·
Temple Bar ·
Trefenter ·
Trefilan ·
Tremain ·
Tre-saith ·
Tre Taliesin ·
Troedyraur ·
Ysbyty Ystwyth ·
Ystrad Aeron ·
Ystrad Meurig ·
Ystumtuen