Tre Taliesin

Pentref yn ardal Geneu'r Glyn, gogledd Ceredigion, yw Tre Taliesin. Lleolir y pentref ar y briffordd A487, tua hanner ffordd rhwng Machynlleth i'r gogledd-ddwyrain ac Aberystwyth i'r de. Y pentrefi agosaf yw Tal-y-bont i'r de a phentref bychan Llangynfelyn, hanner milltir i'r gorllewin. Mae Tre Taliesin ei hun yn rhan o blwyf a chymuned Llangynfelyn.

Tre Taliesin

Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Ceredigion
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.5044°N 3.9806°W
Cod OS	SN656914
Gwleidyddiaeth
AC/au	Elin Jones (Plaid Cymru)
AS/au	Ben Lake (Plaid Cymru)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Elin Jones (Plaid Cymru) ac yn Senedd y DU gan Ben Lake (Plaid Cymru).

Tarddiad yr enw

Yr hen enw ar y lle oedd "Commins y Dafarn Fach". Oherwydd dylanwad piwritanaidd, parchuswyd yr enw i'r enw presennol, yn y 1820au. Yn y bryniau tua tri chwarter milltir i'r de-ddwyrain ceir cromlech gynhanesyddol o'r Oes Efydd a adnabyddir fel Bedd Taliesin neu Gwely Taliesin (1815).

Traddodiadau

Mae gan yr ardal gysylltiadau cryf â'r Taliesin chwedlonol; yn Hanes Taliesin mae Elffin ap Gwyddno yn ei ddarganfod yn hongian mewn basged yng nghored Gwyddno, i'r gogledd-orllewin o Dre Taliesin rhywle rhwng Y Borth ac Aberdyfi.

I'r gorllewin o Dre Taliesin, ar ôl Llangynfelyn, ceir corsdir eang Cors Fochno, sydd â lle amlwg yn y canu darogan Cymraeg ac sy'n gysylltiedig â chwedlau llên gwerin.

Pobl o Dre Taliesin

• Evan Isaac, llenor ac arbenigwr llên gwerin. Mae ei gyfrol Yr Hen Gyrnol a brasluniau eraill (1934) yn cynnwys ysgrifau am rai o hen gymeriadau'r ardal ar ddiwedd y 19.

Cyfeiriadau

Trefi a phentrefi Ceredigion

Trefi
Aberaeron  · Aberteifi  · Aberystwyth  · Ceinewydd  · Llanbedr Pont Steffan  · Llandysul  · Tregaron
Pentrefi
Aberarth  · Aber-banc  · Aber-ffrwd  · Abermagwr  · Abermeurig  · Aberporth  · Adpar · Alltyblaca  · Betws Bledrws  · Betws Ifan  · Betws Leucu  · Bethania  · Beulah  · Blaenannerch  · Blaenpennal  · Blaenplwyf  · Blaenporth  · Y Borth · Bow Street  · Bronant  · Bwlch-llan  · Capel Bangor  · Capel Cynon  · Capel Dewi  · Capel Seion  · Caerwedros  · Castellhywel  · Cellan  · Cilcennin  · Ciliau Aeron  · Clarach  · Cnwch Coch  · Comins Coch  · Cribyn  · Cross Inn (1)  · Cross Inn (2)  · Cwm-cou  · Cwmystwyth  · Cwrtnewydd  · Dihewyd  · Dôl-y-bont  · Eglwys Fach  · Felinfach  · Y Ferwig  · Ffair-rhos  · Ffostrasol  · Ffos-y-ffin  · Ffwrnais  · Gartheli  · Goginan  · Y Gors  · Gwbert  · Henfynyw  · Henllan  · Horeb  · Llanafan  · Llanarth  · Llanbadarn Fawr  · Llandre  · Llandyfrïog  · Llanddeiniol  · Llanddewi Brefi  · Llanfair Clydogau  · Llanfarian  · Llanfihangel y Creuddyn  · Llangeitho  · Llangoedmor  · Llangrannog  · Llangwyryfon  · Llangybi  · Llangynfelyn  · Llangynllo  · Llanilar  · Llanio  · Llan-non  · Llanrhystud  · Llansantffraid  · Llanwenog  · Llanwnnen  · Llechryd  · Lledrod  · Llundain-fach  · Llwyncelyn  · Llwyndafydd  · Llwyn-y-groes  · Morfa  · Mwnt  · Nanternis  · Penbryn  · Penparc  · Penrhiwllan  · Penrhyn-coch  · Penuwch  · Pen-y-garn  · Plwmp  · Pontarfynach  · Ponterwyd  · Pontgarreg  · Pontrhydfendigaid  · Pontrhydygroes  · Pont-Siân  · Rhydlewis  · Rhydowen, Ceredigion  · Rhydyfelin  · Rhydypennau  · Salem  · Sarnau  · Southgate  · Swyddffynnon  · Synod Inn  · Talgarreg  · Tal-y-bont · Temple Bar · Trefenter  · Trefilan  · Tremain  · Tre-saith  · Tre Taliesin  · Troedyraur  · Ysbyty Ystwyth  · Ystrad Aeron  · Ystrad Meurig  · Ystumtuen