Cynwyd
Pentref a chymuned yn Sir Ddinbych, Cymru, yw Cynwyd (
ynganiad ). Roedd gynt yn yr hen Sir Feirionnydd. Saif ar y ffordd B4401, tua dwy filltir i'r de-ddwyrain o dref Corwen, lle mae Afon Trystion yn ymuno ag Afon Dyfrdwy. Gerllaw mae coedwig gonifferaidd Coed Cynwyd. Gorwedd y pentref ym mhlwyf Llangar, yn Nyffryn Edeirnion, wrth droed Y Berwyn.
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir Ddinbych |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.959°N 3.406°W |
| Cod SYG | W04000150 |
| Cod OS | SJ056411 |
| Cod post | LL21 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Ken Skates (Llafur) |
| AS/au | Simon Baynes (Ceidwadwyr) |
 | |
- Erthygl am y pentref yw hon. Am y sant gweler Cynwyd (sant).
Ceir yma ddwy dafarn, y Prince of Wales a'r Blue Lion, a cheir hostel ieuenctid. Yma hefyd mae lleoliad man sefydlu cwmni trelars Ifor Williams. Saif Eglwys Llangar rhwng Cynwyd a Chorwen, un o eglwysi mwyaf nodedig Cymru, gyda'i murluniau canoloesol.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Ken Skates (Llafur) a'r Aelod Seneddol yw Simon Baynes (Ceidwadwyr).[1][2]
Yn ôl yr hanesydd Antony Carr, Cynwyd oedd canolfan cwmwd Edeirnion, ac yma y deuai hyd at 30 o farwniaid Edeirnion at ei gilydd, mewn cae o'r enw Cae Llys a oedd yn rhan o Fryn yr Orsedd (Bryn yr Eryr heddiw). Mae'n bur debyg mai dyma darddiad yr enw Cynwyd, sef 'man cyfarfod'. Yn y 12g talwyd mwy o drethi gan Drigolion Cynwyd nag unrhyw dref-ddegwm arall yn y cwmwd.
EnwogionGolygu
- William Jones (emynydd) (1764-1822). Ganed yng Nghynwyd ond treuliodd y rhan fwyaf o'i oes yn Y Bala.
- Robin Llwyd ab Owain. Prifardd. Ganwyd yn "Croeso" ger yr ysgol yn 1958.
DelweddauGolygu
Y fynwent yn y coed
Y bont yng nghanol y pentref
Y rhaeadr gerllaw
Plant yr ysgol yn chwilio am bysgod o'r bont.
Eglwys y Carw Gwyn (neu 'Eglwys Llangar')
Murlun hynafol o ysgerbwd ar wal Eglwys Llangar
Cyfrifiad 2011Golygu
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[3][4][5]
Gweler hefydGolygu
CyfeiriadauGolygu
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
Dinas
Llanelwy
Trefi
Corwen ·
Dinbych ·
Llangollen ·
Prestatyn ·
Rhuddlan ·
Rhuthun ·
Y Rhyl
Pentrefi
Aberchwiler ·
Betws Gwerful Goch ·
Bodelwyddan ·
Bodfari ·
Bontuchel ·
Bryneglwys ·
Bryn Saith Marchog ·
Carrog ·
Cefn Meiriadog ·
Clocaenog ·
Cwm ·
Cyffylliog ·
Cynwyd ·
Derwen ·
Diserth ·
Y Ddwyryd ·
Efenechtyd ·
Eryrys ·
Four Crosses ·
Gallt Melyd ·
Gellifor ·
Glyndyfrdwy ·
Graeanrhyd ·
Graigfechan ·
Gwyddelwern ·
Henllan ·
Loggerheads ·
Llanarmon-yn-Iâl ·
Llanbedr Dyffryn Clwyd ·
Llandegla ·
Llandrillo ·
Llandyrnog ·
Llandysilio-yn-Iâl ·
Llanelidan ·
Llanfair Dyffryn Clwyd ·
Llanferres ·
Llanfwrog ·
Llangwyfan ·
Llangynhafal ·
Llanrhaeadr-yng-Nghinmeirch ·
Llanynys ·
Maeshafn ·
Melin y Wig ·
Nantglyn ·
Pandy'r Capel ·
Pentrecelyn ·
Pentre Dŵr ·
Prion ·
Rhewl (1) ·
Rhewl (2) ·
Rhuallt ·
Saron ·
Sodom ·
Tafarn-y-Gelyn ·
Trefnant ·
Tremeirchion