Eesti Instituut

Eesti Instituut
Enghraifft o'r canlynol	sefydliad diwylliannol
Dechrau/Sefydlu	1989
Sylfaenydd	Llywodraeth Gweriniaeth Estonia
Isgwmni/au	Estonian Institute, Estonian Institute
Ffurf gyfreithiol	non-profit association
Pencadlys	Tallinn
Gwefan	http://www.estinst.ee/eng/home/

Mae'r Eesti Instituut (Institiwt Estonia) yn sefydliad anllywodraethol a dielw wedi'i leoli yn Tallinn sy'n anelu at hyrwyddo diwylliant Estonia dramor. Sefydlwyd yr institiwt ym 1988/1989^[1] fel swyddfa dramor gysgodol ar gyfer mudiad annibyniaeth Estonia gan Lennart Meri, gweinidog tramor cyntaf yn ddiweddarach ac arlywydd cyntaf Estonia ar ôl eu meddiannaeth Sofietaidd. Cyfarwyddwr presennol yr athrofa yw Katrin Maiste.^[2]

Peidied drysu â Eesti Keele Instituut (Sefydliad yr Iaith Estoneg) ac Eesti Mälu Instituut (Sefydliad Cof Hanesyddol Estonia).

Cyfredol

Lennart Meri (yn 1992) ysgogydd Eesti Instituut, Gweinidog Tramor 1990–1992 ac Arlywydd Estonia 1992-1996

Ar hyn o bryd, mae'r Sefydliad yn cyflogi dwsin o bobl, sy'n gweithio naill ai ym mhrif swyddfa Tallinn neu ganghennau dramor yn y Ffindir (Helsinki, a sefydlwyd ym 1995)^[3] a Hwngari (Budapest, sef. 1998);^[4] cyn hynny, roedd gan y Sefydliad swyddfeydd yn Sweden (1999-2011) a Ffrainc (2001-2009). Hefyd mae 3 athro iaith a diwylliant Estoneg yn gweithio y tu allan i Estonia.^[5]

Mae'r cyfranwyr yn cynnwys nifer o bobl amlwg eu maes fel awduron y testunau, golygyddion, aelodau bwrdd, dylunwyr a chrewyr cymwysiadau technoleg gwybodaeth.

Strwythur

Sail gweithgareddau Sefydliad Estonia fel sefydliad anllywodraethol yw ei gyfansoddiad. Cyfarwyddir y gwaith gan y Cyfarfod Cyffredinol a’r Bwrdd Llywodraethol a etholir am dair blynedd. Mae'r Bwrdd a etholwyd ym mis Medi 2017 yn cynnwys Katrin Maiste (Cadeirydd), Liina Luhats, a Mart Meri. O fis Medi 2017 ymlaen mae gan y sefydliad dielw 37 o aelodau.

Mae'r Sefydliad Estonia yn cael ei gefnogi o gyllideb y wladwriaeth drwy'r Weinyddiaeth Ddiwylliant.^[6] Ategir hyn gan gyllid wedi'i dargedu o wahanol ffynonellau ar gyfer ymgymeriadau penodol. Trefnir addysgu iaith a diwylliant Estoneg mewn cydweithrediad agos â'r Weinyddiaeth Addysg ac Ymchwil.

Mae Sefydliad Estonia yn aelod o EUNIC (European Union National Institutes for Culture). Mae gweithgareddau'r Sefydliad yn dibynnu ar egwyddorion cod moeseg sefydliadau anllywodraethol Estonia.

Sefydliad Estonia yn y Ffindir

Cangen y Ffindir o Sefydliad Estonia yw cynrychiolaeth ddiwylliannol gyntaf Estonia dramor. Agorwyd y gangen gan Lennart Meri ar Hydref 10, 1995. Y dyddiau hyn, mae swyddfa gynrychioliadol y Ffindir o Sefydliad Estonia wedi'i lleoli yn yr Eesti Maja a agorwyd yn 2010 yn Suvilahti, Helsinki, lle mae sefydliadau eraill sy'n hyrwyddo Estonia hefyd yn gweithredu.

Nod gweithgareddau cangen y Ffindir o Sefydliad Estonia yw cynnig y diwylliant Estonia gorau i Ffindir sydd â diddordeb yn Estonia ac i sefydliadau sy'n cydweithredu ag Estonia, a thrwy hynny sicrhau gweithrediad amlochrog y cysylltiadau diwylliannol rhwng y Ffindir ac Estonia.

Sefydliad Estonia yn Hwngari

Mae gweithgareddau swyddfa gynrychioliadol Hwngari y Sefydliad Estonia yn seiliedig ar reoliad llywodraeth 130/1994 (X.14), a gwblhawyd rhwng Gweriniaeth Hwngari a Gweriniaeth Estonia. Heddiw, mae Mónika Segesdi yn rheoli swyddfa gynrychioli Hwngari yn Sefydliad Estonia. Cododd yr angen i greu swyddfa gynrychioliadol Hwngari o ystyried nifer ac ansawdd y cyfieithiadau o lenyddiaeth Estoneg a gyhoeddwyd yn Hwngari.

Hanes

Arweinwyr mudiad annnibyniaeth Estonia yn 1990, yn eu plith mae Lennart Meri, sylfaenydd Eesti Instituut a sawl arweinydd arall

Sefydlwyd Eesti Instituut yn yr 1980au ar adeg an nad oedd Estonia yn annibynnol a dal i fod yn rhan o'r [[Undeb Sofietaidd] ond eisiau hyrwyddo ei llais genedlaethol, annibynnol ei hun. Roedd sefydlu Sefydliad Estonia fel menter ddinesig yn deillio o'r angen ymarferol i sefydlu cysylltiadau rhyngwladol parhaol, na fyddai bellach yn cael eu rheoli gan yr awdurdodau Sofietaidd. Roedd y cynllun a luniwyd yn haf 1988 gan Lennart Meri yn rhestru tasgau'r Sefydliad fel a ganlyn: datblygu cysylltiadau tramor diwylliannol ac addysgol parhaol a chyflwyno Estonia dramor. Ar 4 Hydref 1988, penderfynodd cyngor diwylliannol y cymdeithasau creadigol a oedd â'r nod o adfer annibyniaeth Estonia, sefydlu'r Eesti Instituut. Rhoddwyd y drwydded swyddogol ym mis Ebrill 1989, ac felly am y chwe mis cyntaf bu'r Sefydliad yn gweithredu diolch i waith gwirfoddolwyr a chefnogaeth ffrindiau Estonia.

Yn ystod ei flynyddoedd cyntaf, cyflawnodd Sefydliad Estonia yn rhannol rôl sbardyn ar gyfer y Weinyddiaeth Materion Tramor a diplomyddion Estonia yn y dyfodol. Roedd pwyntiau gwybodaeth a diwylliant y Sefydliad yn gweithredu mewn gwahanol leoedd yng Ngorllewin Ewrop a Sgandinafia, a datblygodd cryn dipyn yn llysgenhadaeth Gweriniaeth Estonia wrth adfer cysylltiadau diplomyddol. Cyn bo hir aeth pethau â'u cwrs arferol a chanolbwyntiodd y Sefydliad ar gyfleu gwybodaeth am Estonia a hyrwyddo ei diwylliant. Gyda chefnogaeth y wladwriaeth, mae wedi dod yn sefydliad difrifol i gynnal gwleidyddiaeth ddiwylliannol.

Cyhoeddiadau

Llyfrynnau gwybodaeth am Estonia (Saesneg)
Estonian Literary Magazine
Magazine Estonian Art Archifwyd 2011-02-17 yn y Peiriant Wayback

Sefydliadau tebyg

Mae'r Eesti Instituut yn debyg i sawl sefydliad gan genedl wladwriaethau eraill er mwyn hyrwyddo diwylliant, iaith a buddion eu gwledydd. Y Basgwyr (gydag Etxepare Euskal Institutua ) a'r Catalaniaid (gydag Institut Ramon Llull) yw'r unig ddau genedl ddi-wladwriaeth sydd â sefydliad mor soffistigedig a strategol. Hyd yma, nid yw Cymru wedi gweld yn dda i sefydlu asiantaeth debyg.

Asiantaethau golygu Goethe-Institut, Yr Almaen Österreich Institut, Awstria Instituto Guimarães Rosa (cynt Centro Cultural Brasileiro), Brasil Sefydliad Confucius, Gweriniaeth Pobl Tsiena Instituto Caro y Cuervo, Colombia Česká centra, Gweriniaeth Tsiec Dansk Kulturinstitut, Denmarc British Council, Deyrnas Unedig European Union National Institutes for Culture, Undeb Ewropeaidd Alliance française, Ffrainc Institut français, Ffrainc Suomen kulttuuri- ja tiedeinstituutit, Ffindir Canolfan yr iaith Roeg, Gwlad Groeg Sefydliad Diwylliant Groeg, Gwlad Groeg Balassi Intézet, Hwngari Indian Council for Cultural Relations, India Culture Ireland, Iwerddon Istituto Italiano di Cultura, Yr Eidal Società Dante Alighieri, Yr Eidal EMMA for Peace, Yr Eidal	Eesti Instituut, Estonia Jewish Agency for Israel, Israel Sefydliad Japan, Japan Korean Friendship Association, Gogledd Corea Lietuvos kultūros institutas, Lithwania Sentro Rizal, Y Philipinau Instytut Adama Mickiewicza, Gwlad Pwyl Instytut Polski, Gwlad Pwyl Instituto Camões, Portiwgal Institutul Cultural Român, Rwmania Sefydliad Russkiy Mir, Rwsia Canolfan Diwylliannol Corea, De Corea Sefydliad Corea, De Corea Instituto Cervantes, Sbaen Svenska Institutet, Sweden Sefydliad Yunus Emre, Twrci Sefydliad Wcráin, Wcráin Bureau of Educational and Cultural Affairs, Unol Daleithiau Institut Ramon Llull - Tiroedd Catalaneg Etxepare Euskal Institutua - Gwlad y Basg