Instituto Camões

Sefydliad fyd-eang er hyrwyddo iaith a diwylliant Portiwgaleg

Mae'r Instituto Camões ('Sefydliad Camões'), yn ffurfiol, Camões — Instituto da Cooperação e da Língua, I. P. (Cymraeg: Camões — Sefydliad Cydweithrediad ac Iaith), yn sefydliad rhyngwladol Portiwgaleg. Gyda'i bencadlys yn Lisbon gyda chanolfannau ar draws pum cyfandir, cenhadaeth yr Instituto Camões yw hyrwyddo iaith, diwylliant, gwerthoedd, elusen ac economi Portiwgal. Mae'r sefydliad wedi'i enwi ar ôl awdur y Dadeni o Bortiwgal, Luís Vaz de Camões, a ystyrir yn fardd mwyaf yr iaith Bortiwgal a bardd cenedlaethol Portiwgal. Mae'r sefydliad yn aelod o European Union National Institutes for Culture.

Instituto Camões
Enghraifft o'r canlynolsefydliad Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu1992, 2012 Edit this on Wikidata
SylfaenyddGovernment of Portugal Edit this on Wikidata
Rhiant sefydliadGovernment of Portugal Edit this on Wikidata
PencadlysLisbon Edit this on Wikidata
RhanbarthLisbon Edit this on Wikidata
Gwefanhttp://www.instituto-camoes.pt/ Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Ceir canolfannau mewn pum dinas ym Mhrydain, ond dim un yng Nghymru.

Cefndir

golygu

Mae gwreiddiau'r Sefydliad yn ymestyn nôl i flynyddoedd cynnar yr 20g gyda Sefydliad Portiwgaleg dros Ddiwylliant Uchel, ailstrwythurwyd y sefydliad gyda mwy o ffocws ieithyddol yn 1980, gan amsugno Instituto Português de Apoio ao Desenvolvimento, sef, y sefydliad ar gyfer Cymorth Datblygu, asiantaeth cymorth datblygu Portiwgal, yn 2012. Mae'r Instituto Camões yn arfer ymreolaeth sefydliadol, o dan goruchwylio Gweinyddiaeth Materion Tramor Portiwgal, gyda rôl cydlynu a gweithredu polisïau diwylliannol allanol Llywodraeth Portiwgal.[1]

 
Luís Vaz de Camões
 
Pencadlys yr Instituto Camões ym Mhalas Seixas, ar Avenida da Liberdade yn Lisbon, Portiwgal
 
Canolfan Ddiwylliannol ac Iaith Portiwgaled yng nghanol Vigo, Galisia
 
Canolfan yn Bissau, prifddinas Gini Bisaw
 
Cynrychiolydd o'r Instituto Camoes a Gweinidog Tramor Portiwgal, ac Arlywydd Portiwgal yn arwyddo Memorandwm Dealltwriaeth ar Addysg, Iaith a Gwyddoniaeth gyda Phrif Weinidog yr India, 2007

Enwyd yr Instituto Camões er anrhydedd i Luís de Camões, bardd o'r Dadeni Portiwgaleg ac awdur Os Lusíadas, a ystyrir yn epig genedlaethol Portiwgal a'r iaith Bortiwgal. Mae pencadlys yr Instituto Camões ym Mhalas Seixas, plasty o'r 19g yn Lisbon, Portiwgal.

Mae gwreiddiau'r sefydliad yn y Junta da Educação Nacional, a sefydlwyd ym 1924 i roi ysgoloriaethau, arian a grantiau i brifysgolion a sefydliadau tramor a oedd yn hyrwyddo addysg iaith Portiwgaleg.

Ym 1936, ehangwyd rôl y sefydliad i gynnwys hyrwyddo diwylliant a chelfyddydau Portiwgaleg, fel yr Instituto para a Alta Cultura (Sefydliad Diwylliant Uchel). Enwyd y sefydliad yn fyr yn Instituto de Cultura Portuguesa (Sefydliad Diwylliant Portiwgaleg) rhwng 1976 a 1980.

Yn 1980, ail-ganolbwyntiwyd cenhadaeth y sefydliad ar iaith a'i hailenwi'n Instituto de Cultura e Língua Portuguesa (Sefydliad Diwylliant ac Iaith Portiwgaleg). Cymerodd y sefydliad ei enw presennol, ar ôl de Camões, ym 1992.

Yn 2005, derbyniodd yr Instituto Camões Wobr Tywysog Asturias am gyflawniadau eithriadol ym maes cyfathrebu a'r dyniaethau, ochr yn ochr â Chyngor Prydeinig y DU, Goethe-Institut yr Almaen, Alliance française, Instituto Cervantes o Sbaen, a Società Dante Alighieri o'r Eidal.[2]

Yn 2012, amsugnodd yr Instituto Camões Sefydliad Portiwgaleg ar gyfer Cymorth Datblygu, asiantaeth cymorth datblygu Llywodraeth Portiwgal. Ers hynny, mae Instituto Camões yn gweithredu gyda chenhadaeth ehangach o hyrwyddo iaith, diwylliant a chymorth Portiwgaleg ar draws y byd.

Strwythur

golygu

Canolfannau Iaith Portiwgaleg

golygu

Mae'r Centros de Língua Portuguesa ('Canolfannau Iaith Portiwgaleg y Sefydliad') yn anelu at hyrwyddo'r iaith Bortiwgaleg yn ogystal â chydweithio â gwahanol wledydd ym maes addysg, gan gynnwys y rhai lle siaredir Portiwgaleg eisoes. Mae hyn yn wahanol i Instituto Cervantes o Sbaen, a gynrychiolir mewn gwledydd di-Sbaeneg yn unig.

Mae canolfannau ar draws y byd gan gynnwys ym mhencadlys yr Undeb Affricanaidd yn Addis Ababa a Chymuned Economaidd Gwladwriaethau Gorllewin Affrica yn Abuja ac yn 2005, trefi Canchungo, Ongoré, Mansôa, Bafatá, Gabú, Buba, Catió , Bolama, Bubaque, a Quinhamel yn Gini Bisaw i ledaenu rhuglder Portiwgaleg fel iaith swyddogol y wlad.

  Angola: Benguela, Lubango, a Luanda
  Yr Ariannin: Buenos Aires
  Awstria: Fienna
  Gwlad Belg: Antwerp
  Brasil: São Paulo a Brasília
  Canada: Toronto
  Cabo Verde: Praia
  China: Beijing, Shanghai a   Macao (fel Instituto Português do Oriente)
  Croatia: Zagreb
  Gweriniaeth Tsiec: Prâg
  Dwyrain Timor: Dili (fel Instituto Português do Oriente)
  Estonia: Tallinn
  Ethiopia: Addis Ababa
  Ffrainc: Lille, Lyon, a Poitiers
  Yr Almaen: Hamburg
  Gini Bisaw: Bissau
  Hwngari: Budapest
  India: Goa (fel Instituto Português do Oriente)
  Yr Eidal: Fflorens a Milan

  Moldofa: Chisinau
  Moroco: Casablanca, Rabat
  Mecsico: Dinas Mecsico
  Mosambic: Beira, Lichinga, Maputo, Nampula, Quelimane, a Xai-Xai
  Namibia: Windhoek
  Gwlad Pwyl: Lublin
  Rwmania: Bucharest, Cluj-Napoca, a Constanta
  São Tomé a Príncipe: São Tomé
  Senegal: Dakar
  Serbia: Belgrade
  De Affrica: Johannesburg
  De Corea: Pusan (fel Instituto Português do Oriente)
  Sbaen: Barcelona, Madrid, Cáceres, and Vigo
  Sweden: Stockholm
  Tiwnisia: Tiwnis
  Deyrnas Unedig: Llundain, Caeredin, Leeds, Newcastle and Rhydychen
  Unol Daleithiau: Boston, Newark, a San Diego
  Feneswela: Caracas

Canolfannau Diwylliannol Portiwgaleg

golygu

Mae canolfannau diwylliannol Portiwgaleg y Sefydliad (Centros culturais portugueses) yn ganolfannau sydd â'r nod o hyrwyddo cysylltiadau diwylliannol rhwng Portiwgal a gwledydd eraill, gan gynnwys y rhai y mae gan Bortiwgal gysylltiadau hanesyddol a diwylliannol cryf â nhw, a lle mae Portiwgaleg eisoes yn cael ei siarad yn eang. Fel mewn canolfannau iaith cyfatebol, mae hyn yn wahanol i Instituto Cervantes o Sbaen, a gynrychiolir mewn gwledydd di-Sbaeneg yn unig.

  (Luanda)
  Brasil (Brasília)
  (Praia, Mindelo)
  Gweriniaeth Pobl Tsieina (Beijing)
  (Dili)
  Ffrainc (Paris)
  Yr Almaen (Berlin)
  (Bissau)

  India (Delhi Newydd)
  Japan (Tokyo)
  Lwcsembwrg (Lwcsembwrg)
  (Rabat)
  (Maputo, Beira)
  (São Tomé, Santo António)
  (Vigo)
  Gwlad Tai (Bangkok)

Sefydliadau hyrwyddo iaith a diwylliant ryngwladol eraill

golygu

Mae Instituo Camões yn debyg i sawl sefydliad gan genedl wladwriaethau eraill er mwyn hyrwyddo diwylliant, iaith a buddion eu gwledydd. Y Basgwyr (gydag Etxepare Euskal Institutua ) a'r Catalaniaid (gyda Institut Ramon Llull) yw'r unig ddau genedl ddi-wladwriaeth sydd â sefydliad mor soffistigedig a strategol. Hyd yma, nid yw Cymru wedi gweld yn dda i sefydlu asiantaeth debyg.

Asiantaethau

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. "Who we are". Gwefan Instituto Camões. 2023.
  2. "Los institutos culturales europeos, premio Príncipe de Asturias de Comunicación y Humanidades". Oviedo: El País. 1 Mehefin 2005. Cyrchwyd 26 Ebrill 2017.

Dolenni allanol

golygu
  Eginyn erthygl sydd uchod am gysylltiadau rhyngwladol. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
  Eginyn erthygl sydd uchod am Bortiwgal. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.