Instytut Polski

Corff hyrwyddo iaith a diwylliant Pwyleg yn fyd-eang

Rhwydwaith o sefydliadau sy'n adrodd i Weinyddiaeth Materion Tramor Gwlad Pwyl yw'r Instytut Polski neu Sefydliad Pwylaidd. O 2020 ymlaen ceir 25 ohonyn nhw. Disgrifiodd eu cenhadaeth fel "creu delwedd gadarnhaol o Wlad Pwyl dramor" trwy hyrwyddo diwylliant Pwylaidd, hanes, gwyddoniaeth, iaith a threftadaeth genedlaethol.[1] Mae tasgau eraill yn cynnwys cefnogi cyfnewid diwylliannol, yn arbennig, o fewn fframwaith Sefydliadau Cenedlaethol dros Ddiwylliant yr Undeb Ewropeaidd, yn ogystal â gweithredu rhaglenni diwylliannol rhyngwladol amrywiol.[1]

Instytut Polski
Enghraifft o'r canlynolcultural center, llysgenhadaeth Edit this on Wikidata
Mathcultural center Edit this on Wikidata
Rhan oMinistry of Foreign Affairs of Poland Edit this on Wikidata
Yn cynnwysPolish Institute in Budapest Edit this on Wikidata
Gwefanhttps://instytutpolski.pl Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Logo Instytut Polski, Paris

Mae sefydliadau Pwylaidd yn cydweithio â sefydliadau lleol a chyrff anllywodraethol i drefnu digwyddiadau amrywiol.[1]

Gall yr enwau ychydig yn wahanol mewn rhai gwledydd. Er enghraifft, yn Llundain ac Efrog Newydd, gelwir y sefydliad yn "Sefydliad Diwylliannol Pwyleg". Gweler hefyd stiwt Pwyleg arall, Instytut Adama Mickiewicza.

Mae gwaith y Sefydliadau Pwylaidd yn mynd yn ôl i gynrychiolaeth ddiwylliannol yr 2il Weriniaeth Bwylaidd ar ôl i Wlad Pwyl adennill ei ghannibyniaeth o ganlyniad i Gytundeb Versailles a chyhoeddiad y Weriniaeth yn 1919. Dechreuodd yn raddol yn y 1920au a'r 1930au o fewn fframwaith y llysgenadaethau priodol, a safai'n groes i'r "Ymchwil Dwyreiniol" Almaenig a oedd yn dod i'r amlwg a oedd yn canolbwyntio fwyfwy ar Almaenaeth alltud. Yn ystod Gweriniaeth Weimar, yn ei hanfod dim ond Undeb y Pwyliaid yn yr Almaen oedd yn gwneud gwaith diwylliannol i Wlad Pwyl, a drefnwyd fel cymdeithas o 1922 i 1939. Ar ôl yr Ail Ryfel Byd, daeth diwylliant Pwylaidd yn rhan o'r enw yn yr hen Dwyrain yr Almaen gomiwnyddol o dan y arwydd o gyfeillgarwch sosialaidd rhwng pobloedd ac yn Kulturbund y GDdA. Yng Gweriniaeth Ffederal yr Almaen (Gorllewin yr Almaen), roedd diwylliant Pwylaidd wedi'i neilltuo'n bennaf i'r Eglwys Gatholig, yn ogystal â chylchoedd celf a llenyddiaeth. Gwnaeth Sefydliad Almaeneg Gwlad Pwyl yn Darmstadt, a sefydlwyd ym 1980 ar fenter y cyfieithydd Karl Dedecius, gyfraniad arbennig i'w waith cyfryngu ar ôl gwrthwynebiadau cychwynnol, er enghraifft gan bobl o Silesia.

Strwythur a gweithrediad

golygu

Yn debyg i'r Goethe-Institut yn yr Almaen, nod y Sefydliad Pwylaidd yw gwneud diwylliant a gwyddoniaeth Pwyleg yn hysbys yn eang. Mae sefydliadau eraill yn cefnogi'r sefydliadau Gwlad Pwyl yn rhannol:

  • Sefydliad Adam Mickiewicz (tua 2000)
  • Sefydliad Fryderyk Chopin (sefydlwyd yn 2001)
  • Sefydliad Książki (sefydlwyd yn 2004)
  • Sefydliad Celfyddydau Ffilm Gwlad Pwyl (est. 2005)
  • Sefydliad Theatr Zbigniew Raszewski (a sefydlwyd yn 2006)

Mae'r ffrâm lydan hon wedi'i symboleiddio gan logo Sefydliad Gwlad Pwyl, sy'n dangos person yn cerdded i'r chwith, h.y. tua'r gorllewin, gyda ffrâm llun wedi'i godi.

Mae'r Sefydliad yn eilradd i Weinyddiaeth Materion Tramor Gweriniaeth Gwlad Pwyl, y mae'n cael ei hariannu ohoni. Penodir y cyfarwyddwyr gan Weinidog Materion Tramor Gwlad Pwyl. O bryd i'w gilydd, maent hefyd yn gweithredu fel atodiadau diwylliannol ar gyfer llysgenhadaeth Gwlad Pwyl yn y wlad berthnasol.

O'r 25 cangen Sefydliad Pwylaidd sy'n bodoli ar hyn o bryd, mae 20 yn Ewrop. Y tu allan i Ewrop, cynrychiolir y Sefydliad Pwylaidd yn Delhi, Efrog Newydd, Tbilisi, Tel Aviv a Tokyo . Yn yr Almaen, fel yr unig wlad, mae'r Sefydliad Pwylaidd yn cael ei gynrychioli deirgwaith oherwydd rhaniad cynharach yr Almaen, yr agosrwydd a'r hanes cyffredin: yn Berlin, Leipzig a Düsseldorf. Mae'r Sefydliadau Pwylaidd yn gweithio'n agos gyda sefydliadau diwylliannol lleol, cenedlaethol a byd-eang a sefydliadau diwylliannol.

Lleoliadau

golygu
Lleoliad Enw'r sefydliad mewn Pwyleg Enw lleol
  Berlin Instytut Polski w Berlinie[2] Polnisches Institut in Berlin
  Bratislava Instytut Polski w Bratysławie[3] Poľský Inštitút Bratislava
  Brwsel Instytut Polski w Brukseli[4] Service culturel de l’Ambassade de Pologne
  Budapest Instytut Polski w Budapeszcie[5] Lengyel Intézet Budapest
  Bucharest Instytut Polski w Bukareszcie[6] Institutul Polonez din Bucureşti
  Düsseldorf Instytut Polski w Düsseldorfie[7] Polnisches Institut Düsseldorf
  Kyiv Instytut Polski w Kijowie[8] Польський Інститут у Києві
  Leipzig Instytut Polski w Berlinie, filia w Lipsku[9] Polnisches Institut Berlin / Filiale Leipzig
  Llundain Instytut Kultury Polskiej w Londynie[10] Polish Cultural Institute in London
  Madrid Instytut Polski w Madrycie[11] Instituto Polaco de Cultura en Madrid
  Minsk Instytut Polski w Mińsku[12] Польскі Інстытут ў Мінску
  Mosgo Instytut Polski w Moskwie[13] Польский культурный центр в Москве
  Delhi Newydd Instytut Polski w Nowym Delhi[14] Polish Cultural Institute in New Delhi
  Efrog Newydd Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku[15] Polish Cultural Institute in New York
  Paris Instytut Polski w Paryżu[16] Institut Polonais Paris
  Beijing Instytut Polski w Pekinie[17] 波兰共和国驻华大使馆文化处
  Prâg Instytut Polski w Pradze[18] Polský institut v Praze
  Rhufain Instytut Polski w Rzymie[19] Istituto Polacco di Roma
  Saint Petersburg Instytut Polski w Sankt Petersburgu[20] Польский институт в Санкт-Петербурге
  Sofia Instytut Polski w Sofii[21] Полски институт в София
  Stockholm Instytut Polski w Sztokholmie[22] Polska institutet i Stockholm
  Tel Aviv Instytut Polski w Tel Awiwie[23] המכון הפולני בישראל
  Tbilisi Instytut Polski w Tbilisi[24] პოლონური ინსტიტუტი თბილისში
  Tokyo Instytut Polski w Tokio[25] ポーランド広報文化センター
  Fienna Instytut Polski w Wiedniu[26] Polnisches Institut Wien
  Vilnius Instytut Polski w Wilnie[27] Lenkijos institutas Vilniuje

Sefydliadau tebyg

golygu

Mae'r Sefydliadau Pwylaidd yn debyg i sawl sefydliad gan genedl wladwriaethau eraill er mwyn hyrwyddo diwylliant, iaith a buddion eu gwledydd. Y Basgwyr (gydag Etxepare Euskal Institutua ) a'r Catalaniaid (gydag Institut Ramon Llull) yw'r unig ddau genedl ddi-wladwriaeth sydd â sefydliad mor soffistigedig a strategol. Hyd yma, nid yw Cymru wedi gweld yn dda i sefydlu asiantaeth debyg.

Asiantaethau

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. 1.0 1.1 1.2 Polish Institutes, at gov.pl
  2. Instytut Polski w Berlinie.
  3. Instytut Polski w Bratysławie.
  4. Service culturel de l’Ambassade de Pologne en Belgique.
  5. Instytut Polski w Budapeszcie Archifwyd 2011-09-03 yn y Peiriant Wayback.
  6. Instytut Polski w Bukareszcie.
  7. Instytut Polski w Düsseldorfie.
  8. Instytut Polski w Kijowie Archifwyd 2017-05-08 yn y Peiriant Wayback.
  9. Instytut Polski w Lipsku.
  10. Instytut Kultury Polskiej w Londynie.
  11. Instytut Polski w Madrycie.
  12. Instytut Polski w Mińsku.
  13. Instytut Polski w Moskwie.
  14. Instytut Polski w New Delhi.
  15. Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku.
  16. Instytut Polski w Paryżu.
  17. "Instytut Polski w Pekinie".
  18. Instytut Polski w Pradze.
  19. Instytut Polski w Rzymie Archifwyd 2018-01-31 yn y Peiriant Wayback.
  20. Instytut Polski w Sankt Petersburgu.
  21. Instytut Polski w Sofii.
  22. Instytut Polski w Sztokholmie.
  23. Instytut Polski w Tel Awiwie Archifwyd 2020-04-30 yn y Peiriant Wayback.
  24. Instytut Polski w Tbilisi.
  25. Instytut Polski w Tokio.
  26. Instytut Polski w Wiedniu.
  27. Instytut Polski w Wilnie.

Dolenni allanol

golygu