Instytut Polski

Instytut Polski
Enghraifft o'r canlynol	cultural center
Math	cultural center
Rhan o	Ministry of Foreign Affairs of Poland
Yn cynnwys	Polish Institute in Budapest
Gwefan	https://instytutpolski.pl
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Rhwydwaith o sefydliadau sy'n adrodd i Weinyddiaeth Materion Tramor Gwlad Pwyl yw'r Instytut Polski neu Sefydliad Pwylaidd. O 2020 ymlaen ceir 25 ohonyn nhw. Disgrifiodd eu cenhadaeth fel "creu delwedd gadarnhaol o Wlad Pwyl dramor" trwy hyrwyddo diwylliant Pwylaidd, hanes, gwyddoniaeth, iaith a threftadaeth genedlaethol.^[1] Mae tasgau eraill yn cynnwys cefnogi cyfnewid diwylliannol, yn arbennig, o fewn fframwaith Sefydliadau Cenedlaethol dros Ddiwylliant yr Undeb Ewropeaidd, yn ogystal â gweithredu rhaglenni diwylliannol rhyngwladol amrywiol.^[1]

Logo Instytut Polski, Paris

Seats of Polish Institutes

Mae sefydliadau Pwylaidd yn cydweithio â sefydliadau lleol a chyrff anllywodraethol i drefnu digwyddiadau amrywiol.^[1]

Gall yr enwau ychydig yn wahanol mewn rhai gwledydd. Er enghraifft, yn Llundain ac Efrog Newydd, gelwir y sefydliad yn "Sefydliad Diwylliannol Pwyleg". Gweler hefyd stiwt Pwyleg arall, Instytut Adama Mickiewicza.

Hanes golygu

Mae gwaith y Sefydliadau Pwylaidd yn mynd yn ôl i gynrychiolaeth ddiwylliannol yr 2il Weriniaeth Bwylaidd ar ôl i Wlad Pwyl adennill ei ghannibyniaeth o ganlyniad i Gytundeb Versailles a chyhoeddiad y Weriniaeth yn 1919. Dechreuodd yn raddol yn y 1920au a'r 1930au o fewn fframwaith y llysgenadaethau priodol, a safai'n groes i'r "Ymchwil Dwyreiniol" Almaenig a oedd yn dod i'r amlwg a oedd yn canolbwyntio fwyfwy ar Almaenaeth alltud. Yn ystod Gweriniaeth Weimar, yn ei hanfod dim ond Undeb y Pwyliaid yn yr Almaen oedd yn gwneud gwaith diwylliannol i Wlad Pwyl, a drefnwyd fel cymdeithas o 1922 i 1939. Ar ôl yr Ail Ryfel Byd, daeth diwylliant Pwylaidd yn rhan o'r enw yn yr hen Dwyrain yr Almaen gomiwnyddol o dan y arwydd o gyfeillgarwch sosialaidd rhwng pobloedd ac yn Kulturbund y GDdA. Yng Gweriniaeth Ffederal yr Almaen (Gorllewin yr Almaen), roedd diwylliant Pwylaidd wedi'i neilltuo'n bennaf i'r Eglwys Gatholig, yn ogystal â chylchoedd celf a llenyddiaeth. Gwnaeth Sefydliad Almaeneg Gwlad Pwyl yn Darmstadt, a sefydlwyd ym 1980 ar fenter y cyfieithydd Karl Dedecius, gyfraniad arbennig i'w waith cyfryngu ar ôl gwrthwynebiadau cychwynnol, er enghraifft gan bobl o Silesia.

Strwythur a gweithrediad golygu

Yn debyg i'r Goethe-Institut yn yr Almaen, nod y Sefydliad Pwylaidd yw gwneud diwylliant a gwyddoniaeth Pwyleg yn hysbys yn eang. Mae sefydliadau eraill yn cefnogi'r sefydliadau Gwlad Pwyl yn rhannol:

Sefydliad Adam Mickiewicz (tua 2000)
Sefydliad Fryderyk Chopin (sefydlwyd yn 2001)
Sefydliad Książki (sefydlwyd yn 2004)
Sefydliad Celfyddydau Ffilm Gwlad Pwyl (est. 2005)
Sefydliad Theatr Zbigniew Raszewski (a sefydlwyd yn 2006)

Mae'r ffrâm lydan hon wedi'i symboleiddio gan logo Sefydliad Gwlad Pwyl, sy'n dangos person yn cerdded i'r chwith, h.y. tua'r gorllewin, gyda ffrâm llun wedi'i godi.

Mae'r Sefydliad yn eilradd i Weinyddiaeth Materion Tramor Gweriniaeth Gwlad Pwyl, y mae'n cael ei hariannu ohoni. Penodir y cyfarwyddwyr gan Weinidog Materion Tramor Gwlad Pwyl. O bryd i'w gilydd, maent hefyd yn gweithredu fel atodiadau diwylliannol ar gyfer llysgenhadaeth Gwlad Pwyl yn y wlad berthnasol.

O'r 25 cangen Sefydliad Pwylaidd sy'n bodoli ar hyn o bryd, mae 20 yn Ewrop. Y tu allan i Ewrop, cynrychiolir y Sefydliad Pwylaidd yn Delhi, Efrog Newydd, Tbilisi, Tel Aviv a Tokyo . Yn yr Almaen, fel yr unig wlad, mae'r Sefydliad Pwylaidd yn cael ei gynrychioli deirgwaith oherwydd rhaniad cynharach yr Almaen, yr agosrwydd a'r hanes cyffredin: yn Berlin, Leipzig a Düsseldorf. Mae'r Sefydliadau Pwylaidd yn gweithio'n agos gyda sefydliadau diwylliannol lleol, cenedlaethol a byd-eang a sefydliadau diwylliannol.

Lleoliadau golygu

Lleoliad	Enw'r sefydliad mewn Pwyleg	Enw lleol
Berlin	Instytut Polski w Berlinie^[2]	Polnisches Institut in Berlin
Bratislava	Instytut Polski w Bratysławie^[3]	Poľský Inštitút Bratislava
Brwsel	Instytut Polski w Brukseli^[4]	Service culturel de l’Ambassade de Pologne
Budapest	Instytut Polski w Budapeszcie^[5]	Lengyel Intézet Budapest
Bucharest	Instytut Polski w Bukareszcie^[6]	Institutul Polonez din Bucureşti
Düsseldorf	Instytut Polski w Düsseldorfie^[7]	Polnisches Institut Düsseldorf
Kyiv	Instytut Polski w Kijowie^[8]	Польський Інститут у Києві
Leipzig	Instytut Polski w Berlinie, filia w Lipsku^[9]	Polnisches Institut Berlin / Filiale Leipzig
Llundain	Instytut Kultury Polskiej w Londynie^[10]	Polish Cultural Institute in London
Madrid	Instytut Polski w Madrycie^[11]	Instituto Polaco de Cultura en Madrid
Minsk	Instytut Polski w Mińsku^[12]	Польскі Інстытут ў Мінску
Mosgo	Instytut Polski w Moskwie^[13]	Польский культурный центр в Москве
Delhi Newydd	Instytut Polski w Nowym Delhi^[14]	Polish Cultural Institute in New Delhi
Efrog Newydd	Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku^[15]	Polish Cultural Institute in New York
Paris	Instytut Polski w Paryżu^[16]	Institut Polonais Paris
Beijing	Instytut Polski w Pekinie^[17]	波兰共和国驻华大使馆文化处
Prâg	Instytut Polski w Pradze^[18]	Polský institut v Praze
Rhufain	Instytut Polski w Rzymie^[19]	Istituto Polacco di Roma
Saint Petersburg	Instytut Polski w Sankt Petersburgu^[20]	Польский институт в Санкт-Петербурге
Sofia	Instytut Polski w Sofii^[21]	Полски институт в София
Stockholm	Instytut Polski w Sztokholmie^[22]	Polska institutet i Stockholm
Tel Aviv	Instytut Polski w Tel Awiwie^[23]	המכון הפולני בישראל
Tbilisi	Instytut Polski w Tbilisi^[24]	პოლონური ინსტიტუტი თბილისში
Tokyo	Instytut Polski w Tokio^[25]	ポーランド広報文化センター
Fienna	Instytut Polski w Wiedniu^[26]	Polnisches Institut Wien
Vilnius	Instytut Polski w Wilnie^[27]	Lenkijos institutas Vilniuje

Sefydliadau tebyg golygu

Mae'r Sefydliadau Pwylaidd yn debyg i sawl sefydliad gan genedl wladwriaethau eraill er mwyn hyrwyddo diwylliant, iaith a buddion eu gwledydd. Y Basgwyr (gydag Etxepare Euskal Institutua ) a'r Catalaniaid (gydag Institut Ramon Llull) yw'r unig ddau genedl ddi-wladwriaeth sydd â sefydliad mor soffistigedig a strategol. Hyd yma, nid yw Cymru wedi gweld yn dda i sefydlu asiantaeth debyg.

Asiantaethau golygu Goethe-Institut, Yr Almaen Österreich Institut, Awstria Instituto Guimarães Rosa (cynt Centro Cultural Brasileiro), Brasil Sefydliad Confucius, Gweriniaeth Pobl Tsiena Instituto Caro y Cuervo, Colombia Česká centra, Gweriniaeth Tsiec Dansk Kulturinstitut, Denmarc British Council, Deyrnas Unedig European Union National Institutes for Culture, Undeb Ewropeaidd Alliance française, Ffrainc Institut français, Ffrainc Suomen kulttuuri- ja tiedeinstituutit, Ffindir Canolfan yr iaith Roeg, Gwlad Groeg Sefydliad Diwylliant Groeg, Gwlad Groeg Balassi Intézet, Hwngari Indian Council for Cultural Relations, India Culture Ireland, Iwerddon Istituto Italiano di Cultura, Yr Eidal Società Dante Alighieri, Yr Eidal EMMA for Peace, Yr Eidal	Eesti Instituut, Estonia Jewish Agency for Israel, Israel Sefydliad Japan, Japan Korean Friendship Association, Gogledd Corea Lietuvos kultūros institutas, Lithwania Sentro Rizal, Y Philipinau Instytut Adama Mickiewicza, Gwlad Pwyl Instytut Polski, Gwlad Pwyl Instituto Camões, Portiwgal Institutul Cultural Român, Rwmania Sefydliad Russkiy Mir, Rwsia Canolfan Diwylliannol Corea, De Corea Sefydliad Corea, De Corea Instituto Cervantes, Sbaen Svenska Institutet, Sweden Sefydliad Yunus Emre, Twrci Sefydliad Wcráin, Wcráin Bureau of Educational and Cultural Affairs, Unol Daleithiau Institut Ramon Llull - Tiroedd Catalaneg Etxepare Euskal Institutua - Gwlad y Basg