Llangystennin
Mae Llangystennin (amrywiad : Llangwstennin) yn blwyf gwledig i'r de-ddwyrain o Landudno a Llanrhos ym Mwrdeisdref Sirol Conwy. Mae plwyf Llangystennin yn cynnwys Plas Llangystennin, pentrefi Mochdre, Pabo a Bryn Pydew, a thref Cyffordd Llandudno.
 | |
| Math | pentrefan  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Conwy |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 53.2947°N 3.7939°W |
| Cod OS | SH766688 |
 | |
Enwir y plwyf ar ôl Sant Cystennin (Cystennin Fendigaid neu Cystennin ap Cynfor), mab Elen Luyddog o ardal Caernarfon yn ôl traddodiad ; gyda'i fam a'i frawd Sant Peblig dywedir iddo gyflwyno i Gymru mynachaeth Geltaidd Gâl yn y 5g.
Mae eglwys Llangystennin yn hen. Yn ôl traddodiad, codwyd eglwys seml ar y safle yn y 5g. Yn Oes y Tywysogion roedd ym meddiant Abaty Aberconwy ac am gyfnod yn perthyn i eglwys Abergele yn ddiweddarach. Yn ôl un fersiwn o'r hanes, gwrandawyd cwyn Dafydd ap Gruffudd, brawd Llywelyn ap Gruffudd, Tywysog Gwynedd, yn erbyn y brenin Harri III o Loegr yn Llangystennin ; gwysiwyd y brenin gan abadau Aberconwy a Chymer i ateb y cyhuddiad ond ni ddaeth (credir erbyn hyn mai i eglwys Caerwys y galwyd y brenin). Ceir ffenestr liw nodedig yn yr eglwys a meini coffa nifer o aelodau o deulu Llwydiaid Llangystennin yn ogystal.
Pobl nodedig a aned yn LlangystenninGolygu
- Margaret Lloyd (y gynulleidfa Forafaidd) (1709 – 1762) - Aelod o'r Gynulleidfa Forafaidd ac un o deulu Llwydiaid Hendrewaelod a Llangystennin.
CyfeiriadauGolygu
- E. D. Rowlands, Dyffryn Conwy a'r Creuddyn (Lerpwl, 1947)