Llangwm, Conwy

pentref a chymuned yng Nghonwy

Pentref bychan a chymuned wledig ym mwrdeistref sirol Conwy, Cymru, yw Llangwm.[1][2] Fe'i lleolir yn ne-ddwyrain y sir ar lôn fynydd tri-chwarter milltir o'i chyffordd ar yr A5, tair milltir i'r de o Gerrigydrudion. Mae'r pentref tua 250m uwch lefel y môr, ar gyfartaledd.

Llangwm
Mathpentref, cymuned Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirConwy Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
GerllawAfon Ceirw Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau52.988°N 3.543°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW04000127 Edit this on Wikidata
Cod OSSH966446 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auDarren Millar (Ceidwadwyr)
AS/auDavid Jones (Ceidwadwr)
Map
Am leoedd eraill o'r un enw, gweler Llangwm (gwahaniaethu).

Mae Llangwm yn un o gymunedau rhanbarth hanesyddol Uwch Aled. Bu'n rhan o'r hen Sir Ddinbych gynt ac wedyn sir Clwyd. Rhed ffrwd fechan afon Medrad trwy'r pentref i afon Ceirw. I'r gorllewin mae ffordd yn cysylltu Llangwm â phentref bychan Gellioedd. I'r de mae'r tir yn codi i gopa moel Foel Goch (2004 troedfedd). Mae Pigyn Benja (neu Garnedd Benjamin ar fapiau OS) yn 522 metr o uchder ac i'r de-de-ddwyrain o'r pentref.

Ceir hen domen amddiffynnol o'r Oesoedd Canol ger Maesmor, o'r enw Tomen Maesmor, tua milltir i lawr yr A5. Roedd y pentref yn flaenllaw iawn yn Rhyfeloedd y Degwm.

Llangwm
Cofeb i Ferthyron Rhyfel y Degwm, Llangwm
Capel y Groes tua 1875

Eglwys Sant Jerôm Golygu

Enw'r ysgol, a leolir ger yr ysgol yng nghanol y pentref, yw St Jerôm, a alwyd ar ôl sant o'r un enw. Sant Jerôm hefyd yw enw'r eglwys yn Llangwm, Sir Benfro. Cysegrwyd hi’n gyntaf i St Gwynog a Noethan, plant Gildas ap Caw.[3]

Cyfrifiad 2011 Golygu

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[4][5][6][7]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Llangwm, Conwy (pob oed) (470)
  
100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Llangwm, Conwy) (284)
  
61.5%
:Y ganran drwy Gymru
  
19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Llangwm, Conwy) (307)
  
65.3%
:Y ganran drwy Gymru
  
73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Llangwm, Conwy) (58)
  
29%
:Y ganran drwy Gymru
  
67.1%

Pobl o Langwm Golygu

  • Huw Jones ('Huw Jones o Langwm'), a anwyd yn Llangwm ar ddechrau'r 18g.
  • Hugh Evans (1854-1934), cyhoeddwr ac awdur. Mae ei gyfrol enwog Cwm Eithin yn seiliedig ar ei brofiad o fywyd amaethyddol y fro.
  • Gwion Lynch Dramodydd a godwyd yng Ngharrog ond sy'n ffermio yn Llangwm ers dechrau'r 1980au.
  • Emrys Jones, Llangwm Canwr gwerin, bardd gwlad ac awdur,consensious objector adeg yr ail ryfel byd

Addysg Golygu

Gweler hefyd Golygu

Cyfeiriadau Golygu

  1. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
  2. British Place Names; adalwyd 21 Tachwedd 2021
  3. http://www.seintiaucymru.ac.uk/ Adalwyd 3 Hydref 2015
  4. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  5. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  6. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
  7. Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen marw]