Bethlehem, Sir Gaerfyrddin

pentref yn Sir Gaerfyrddin

Pentref bychan yng nghymuned Llangadog, Sir Gaerfyrddin, Cymru, yw Bethlehem.[1][2] Saif rhwng tref Llandeilo a phentref Llangadog, nepell o bentref Gwynfe.

Bethlehem
Mathpentrefan Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirLlangadog Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau51.9125°N 3.9132°W Edit this on Wikidata
Cod OSSN686253 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auAdam Price (Plaid Cymru)
AS/auJonathan Edwards (Annibynnol)
Map
Am leoedd eraill o'r un enw, gweler Bethlehem (gwahaniaethu).

Enwir y pentref ar ôl y capel sydd yno. Yr enw gwreiddiol ar y pentref oedd "Dyffryn Ceidrych", ar ôl yr afon leol. Byddai'r trigolion lleol yn cyfeirio ati fel "Bethlem, dyffryn Ceidrych", ond fe'i hadwaenir orau fel "Bethlehem, dyffryn Tywi" yn genedlaethol - Tywi yw'r afon fwyaf sydd nepell o'r pentref a'r afon fwyaf yn Sir Gaerfyrddin. Tai, ffermydd, neuadd bentref a chapel sydd yn y pentref. Gwnaeth y swyddfa bost gau ac yna'r ysgol gynradd sydd bellach yn neuadd gymunedol. Mae dal modd i brynu stamp arbennig ar gyfer y Nadolig o'r neuadd, mae hyn yn boblogaidd yn ystod y cyfnod hwn er mwyn cael derbyn y nôd "Bethlehem" ar yr amlen adeg y Nadolig.[3]

Yn gysgod uwchlaw'r pentref mae Heneb y Garn Goch - bryn ac arni gaer o'r Oes Efydd ar ei phen. Ceir golygfeydd godidog o ddyffryn Tywi o'r fan honno. Gellir gyrru car a'i barcio wrth droed y bryn. Yno ceir carreg goffa Gwynfor Evans a saernïwyd mewn caligraffeg Geltaidd gan yr artist Ieuan Rhys. Bu Gwynfor (fel y'i adnabuwyd) yn byw rhwng Bethlehem a Llangadog gan fagu teulu yn y Dalar Wen.

Cyfeiriadau golygu

  1. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
  2. British Place Names; adalwyd 24 Chwefror 2022
  3. Erthygl BBC - Pryder am bost Bethlehem