1843 yng Nghymru

Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1843 i Gymru a'i phobl.

Deiliaid

George Rice-Trevor, 4ydd Barwn Dinefwr

15 Ebrill - Marwolaeth William Howells, yr achos "gwenwyno Trelales". Mae ei chwaer a'i frawd-yng-nghyfraith yn eu canfod yn ddieuog o'i lofruddiaeth yn ddiweddarach.^[1]
Mehefin - Ar ôl aflonyddwch yn Sir Gaerfyrddin, mae George Rice-Trevor, 4ydd Barwn Dinefwr, yn ysgwyddo'r cyfrifoldeb am weinyddu trefn yn y sir.
22 Mehefin - The Times yn anfon gohebydd arbennig i Dde Cymru i gwmpasu Helyntion Beca.^[2]
25 Awst - Cynhelir "Y Cyfarfod Mawr" i geisio atebion gwleidyddol i'r problemau sy'n sail i Helynt Becca ar Fynydd Sylen yn nyffryn Gwendraeth.
Hydref - Penodi Syr Thomas Frankland Lewis i gadeirio'r comisiwn ymchwilio i Helynt Becca.^[2]
1 Tachwedd - Mae'r garreg sylfaen ar gyfer Pier Biwmares yn cael ei osod.^[3]
22 Rhagfyr - Mae John Jones (Shoni Sguborfawr), un o arweinwyr Terfysgoedd Becca yn cael ei ddedfrydu i gludiant i Awstralia.^[4]
Sefydlu Gwaith Tunplat Pontardawe.
Daw Llewelyn Lewellin yn Ddeon Eglwys Gadeiriol Tyddewi.

12 Chwefror - John Graham Chambers, sbortsmon a rhoddodd drefn ar reolau bocsio Ardalydd Queensberry (bu farw 1883)
17 Ebrill - Richard John Lloyd Price, sbortsmon a sgweier Rhiwlas (bu farw 1923)
12 Mai - Thomas William Rhys Davids, sylfaenydd Cymdeithas Testun Pali (bu farw 1922)
11 Mehefin - James Milo Griffith, cerflunydd (bu farw 1897) ^[7]
20 Rhagfyr - Frances Hoggan, y fenyw gyntaf o Brydain i gymhwyso fel meddyg (bu farw 1927) ^[8]

31 Ionawr - William Henry Scourfield, Aelod Seneddol, 66? ^[9]
26 Mawrth - Robert Richford Roberts, arweinydd Methodistaidd o dras Gymreig yn yr Unol Daleithiau, 64
27 Mawrth - Henry Nevill, 2il Iarll y Fenni, 88
19 Mai - Charles James Apperley ("Nimrod"), awdur chwaraeon, 64 ^[10]
dyddiad anhysbys - Mary Evans (Mrs Fryer Todd), cariad cyntaf Samuel Taylor Coleridge, 73? ^[11]

↑ "GLAMORGANSHIRE SUMMER ASSIZES - Monmouthshire Merlin". Charles Hough. 1843-07-15. Cyrchwyd 2019-08-14.
↑ ^2.0 ^2.1 John Davies (25 Ionawr 2007). Hanes Cymru. Penguin Adult. ISBN 9780141961729.
↑ Martin Easdown; Darlah Thomas (15 Gorffennaf 2010). Piers of Wales. Amberley Publishing Limited. tt. 115–. ISBN 978-1-4456-2385-6.
↑ Williams, D., (1953). JONES, JOHN (fl. 1811-58; ‘Shoni Sguborfawr’), un o derfysgwyr ‘Beca’. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 14 Awst 2019
↑ Ellis, T. I., (1953). WILLIAMS, MORRIS (‘Nicander’; 1809 - 1874), clerigwr a bardd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 7 Awst 2019
↑ Aled Jones (1993). Press, politics and society: a history of journalism in Wales. Gwasg Brifysgol Cymru. t. 192. ISBN 978-0-7083-1167-7.
↑ Stephens, J. O., (1953). GRIFFITH, JAMES MILO (1843 - 1897), cerflunydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 14 Awst 2019
↑ Jenkins, B., (2016). HOGGAN [née Morgan], FRANCES ELIZABETH (1843-1927), meddyg a diwygwraig gymdeithasol. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 14 Awst 2019
↑ "SCOURFIELD, William Henry (1776-1843), of Robeston Hall, Robeston West and New Moat, Pemb". History of Parliament Online. Cyrchwyd 3 April 2019.
↑ Humphreys, E. M., (1953). APPERLEY, CHARLES JAMES (1779 - 1843), awdur llyfrau ac ysgrifau ar hela, rhedegfeydd ceffylau, etc., dan y ffugenw ‘Nimrod’.. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 14 Awst 2019
↑ "Mary Fryer Todd (née Evans) (1770-1843)". National Museum Wales. Cyrchwyd 3 April 2019.

gw • sg • go

Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru