1857 yng Nghymru
Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1857 i Gymru a'i phobl.
Deiliaid
golygu- Tywysog Cymru - Albert Edward
- Tywysoges Cymru - yn wag
Digwyddiadau
golygu.jpg)
- 4 Mawrth - Thomas Gee yn lansio'r papur newydd anghydffurfiol radical Baner Cymru yn Ninbych.[1]
- 24 Mawrth - 1857 Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, i ben. Daw hynafiaethydd o Ynys Môn, William Owen Stanley yn AS Chwig dros Fwrdeistref Biwmares.[2]
- 6 Mai - Samuel Roberts SR yn hwylio am Tennessee.
- 1 Mehefin - Agor Traphont Crymlyn, a adeiladwyd i gludo Estyniad Taf Vale o Reilffordd Casnewydd, Y Fenni a Henffordd.[3]
- 10 Awst - Cysegrir John Bowen yn Esgob Sierra Leone.
- 13 Awst - Eugene Goddard yn croesi Afon Menai yn ei falŵn nwy Aurora o Gastell Caernarfon i Lanidan.[4]
- 3 Hydref - Sefydlir y Newport Gazette gan William Nicholas Johns.
- 14 Hydref - Lladdwyd pedwar o bobl mewn damwain reilffordd ger Y Pîl.
- 29 Hydref - Eglwys Sant Deiniol, Penarlâg, wedi'i difrodi'n wael gan losgi bwriadol.
- Hydref - Streic Aberdâr 1857-8 yn erbyn gostyngiadau mewn cyflog glowyr yn dechrau.
- Mae gweithwyr rheilffordd yn mynd ar streic yn Aberdâr.
Celfyddydau a llenyddiaeth
golygu
Llyfrau newydd
golygu- Owen Wynne Jones — Dafydd Llwyd
- Richard Williams Morgan — The British Kymry or Britons of Cambria
- Robert Parry (Robyn Ddu Eryri) — Teithiau a Barddoniaeth Robyn Ddu Eryri [5]
Cerddoriaeth
golygu- John Ashton - "Trefeglwys" ( emyn dôn )
Genedigaethau
golygu- 2 Chwefror - Syr James Cory, Barwnig 1af, gwleidydd a pherchennog llongau (bu farw 1933) [6]
- 7 Chwefror - Windham Henry Wyndham-Quin, 5ed Iarll Dunraven (bu farw 1952)
- 28 Chwefror - Charlie Newman, capten undeb rygbi Cymru (bu farw 1922)
- 27 Ebrill - Alfred Cattell, chwaraewr rygbi rhyngwladol Cymru (bu farw 1933)
- 12 Mai - Sarah Jacob, y "ferch ymprydio" (bu farw 1869)
- 20 Mehefin - Dan Griffiths, chwaraewr rygbi rhyngwladol Cymru (bu farw 1936)
- 28 Mehefin - Syr Robert Jones, Barwnig 1af, llawfeddyg orthopedig (bu farw 1933)
- 1 Gorffennaf - Martha Hughes Cannon, gweithredwr a gwleidydd hawliau menywod yn yr Unol Daleithiau (bu farw 1932)
- 19 Medi - James Bridie, chwaraewr rygbi rhyngwladol dros Gymru a anwyd yn yr Alban (bu farw 1893 yn Lloegr)
- 8 Tachwedd - Frank Purdon, rhyngwladol rygbi'r undeb Cymru
- 14 Tachwedd - John Thomas Rees, cerddor (bu farw 1949)
- 2 Rhagfyr - Syr Robert Armstrong-Jones, llawfeddyg (bu farw 1943)
- Llewellyn Cadwaladr, tenor operatig (bu farw 1909)
Marwolaethau
golygu
- 3 Ionawr - Richard Philipps, Barwn 1af Milford (ail greadigaeth), 55 [7]
- 10 Chwefror - David Thompson, arloeswr yn rhan Brydeinig Gogledd America, 86 [8]
- 29 Mawrth - Elijah Waring, ysgrifennwr, ± 69 [9]
- 16 Mai - Syr William Lloyd, milwr a mynyddwr, 74 [10]
- 13 Mehefin - Daniel Rees, emynydd, 64 [11]
- 12 Awst - William Daniel Conybeare, deon Llandaf, 70 [12]
- 16 Awst - John Jones, Talysarn, gweinidog anghydffurfiol blaenllaw, 61 [13]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Honourable Society of Cymmrodorion (London, England) (2001). The Transactions of the Honourable Society of Cymmrodorian. The Society. t. 112.
- ↑ Thomas Nicholas (1872). Annals and Antiquities of the Counties and County Families of Wales. Longmans, Green, Reader. tt. 48-.
- ↑ John Elliott (2004). The Industrial Development of the Ebbw Valleys, 1780-1914. University of Wales Press. t. 111. ISBN 978-0-7083-1890-4.
- ↑ Hughes, T. Meirion (2014). "Some Feat over a Century and a Half Ago". Caernarfon Through the Eye of Time. Talybont: Y Lolfa. tt. 77–81. ISBN 978-1-847-71930-0.
- ↑ Teithiau a barddoniaeth Robyn Ddu Eryri gan Robert PARRY (Robyn Ddu Eryri.) – copi rhad o'r llyfr ar Google Play
- ↑ Price, W. W., (1953). CORY (Cory Brothers and Company Limited). Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 31 Gor 2019
- ↑ "PHILIPPS, Richard Bulkeley Philipps Grant (1801-1857), of Picton Castle, Pemb.", History of Parliament; adalwyd 18 Mai 2015
- ↑ Jenkins, R. T., (1970). THOMPSON, DAVID (1770 - 1857), arloeswr yn rhan Brydeinig Gogledd America. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 31 Gor 2019
- ↑ Williams, G. J., (1953). WARING, ELIJAH (c. 1788 - 1857) masnachwr, awdur a chyhoeddwr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 31 Gor 2019
- ↑ Rees, I. B., (1997). LLOYD, Syr, WILLIAM (1782-1857), milwr ac un o'r Ewropeaid cyntaf i esgyn i ben unrhyw fynydd eiraog yn yr Himalaya. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 31 Gor 2019
- ↑ Roberts, G. M., (1953). REES, DANIEL (1793 - 1857), clerigwr ac emynydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 31 Gor 2019
- ↑ North, F. J., (1953). CONYBEARE, WILLIAM DANIEL (1787 - 1857), clerigwr a daearegwr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 31 Gor 2019
- ↑ Edwards, G. A., (1953). JONES, JOHN (1796 - 1857), pregethwr amlwg a grymus neilltuol, a gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 31 Gor 2019
Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru
1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899