1846 yng Nghymru
Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1846 i Gymru a'i phobl.
Deiliaid golygu
- Tywysog Cymru - Albert Edward
- Tywysoges Cymru - yn wag
Digwyddiadau golygu
- 14 Ionawr - 35 o ddynion yn cael eu lladd mewn damwain lofaol yn y Rhisga.[1]
- Mawrth - Mae araith gan William Williams, AS Coventry, ar bwnc addysg a’r Gymraeg yn arwain at gomisiynu adroddiad y Llyfrau Gleision.
- 27 Mehefin - Thomas Frankland Lewis yn cael ei ddyrchafu'n farwnig.[2]
- 1 Awst - Agor rheilffordd Aberdâr.
- 3 Awst - Mary Cornelia Edwards o Blas Machynlleth yn priodi George Vane-Tempest, 5ed Ardalydd Londonderry.
- Hydref - Mae pont newydd dros Afon Tywi yn Llandeilo yn cwympo wrthi gael ei hadeiladu.
- Agorwyd pont haearn bwrw newydd Pont Llandinam yn Sir Drefaldwyn.
- Agorwyd Pier Biwmares.
- Sefydlir Cymdeithas Hynafiaethau Cymru gan Harry Longueville Jones a John Williams (Ab Ithel) ac mae'n lansio ei gyfnodolyn Archaeologia Cambrensis.[3]
Celfyddydau a llenyddiaeth golygu
Llyfrau newydd golygu
- Griffith Edwards (Gutyn Padarn) - Gwaith Prydyddawl [4]
- Daniel Silvan Evans - Telynegion
- Syr Samuel Rush Meyrick - Heraldic Visitations of Wales and Part of the Marches between the years 1586 and 1613...
- William Morgan (Gwilym Gelli-deg) - Cerbyd Awen
- Y Salmydd Cenedlaethol (casgliad o emynau)
Genedigaethau golygu
- 8 Ionawr - Henry Bracy, tenor (bu f. 1917) [5]
- 1 Hydref - John Cadvan Davies, gweinidog a bardd (bu f. 1923) [6]
- 17 Hydref - Mary Davies (Mair Eifion), bardd (bu f. 1882) [7]
- 24 Tachwedd - Tom Hurry Riches, peiriannydd locomotif stêm (bu f. 1911) [8]
- 6 Rhagfyr - James Charles, diwinydd (bu f. 1920) [9]
- 28 Rhagfyr - William Frost, telynor (bu f. 1891) [10]
- 3 Awst - Samuel M. Jones, Maer Toledo, Ohio (bu f. 1904) [11]
Marwolaethau golygu
- 28 Mawrth - Daniel Evans (Daniel Ddu o Geredigion), bardd, 53 [12]
- 29 Gorffennaf - John Owens, cymwynaswr addysgol, 55 [13]
- 3 Rhagfyr - Daniel Jones, cenhadwr, 33 [14]
- Dyddiad anhysbys
- William Jones - Gweinidog y Bedyddwyr Albanaidd, 83 [15]
Cyfeiriadau golygu
- ↑ "The late Fatal Explosion at Risca". Monmouthshire Merlin. Edward Dowling. 7 February 1846. Cyrchwyd 16 September 2016 – drwy Welsh Newspapers Online.
- ↑ Williams, D., (1953). LEWIS, Syr THOMAS FRANKLAND (1780 - 1855), gwleidyddwr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Abraham Hume (1847). The Learned Societies and Printing Clubs of the United Kingdom: Being an Account of Their Respective Origin, History, Objects, and Constitution: with Full Details Respecting Membership, Fees, Their Published Works and Transactions, Notices of Their Periods and Places of Meeting, &c. and a General Introduction and a Classfied Index. Longman, Brown, Green, and Longmans. t. 164.
- ↑ Parry, T., (1953). EDWARDS, GRIFFITH (’ Gutyn Padarn’; 1812 - 1893), offeiriad, bardd, a hynafiaethydd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Tony Mills, 'Bracy, Henry (1841–1917)', Australian Dictionary of Biography, National Centre of Biography, Australian National University Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Davies, E. T., (1953). DAVIES, JOHN CADVAN (‘Cadvan’; 1846 - 1923), gweinidog Wesleaidd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Lewis, I., (1953). DAVIES, MARY (‘Mair Eifion’; 1846 - 1882), bardd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ The Whitworth Society. 'The Whitworth Register', 2008, t.46
- ↑ Davies, T. E., (1953). CHARLES, JAMES (1846 - 1920), gweinidog Annibynnol a diwinydd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Griffith, R. D., (1953). FROST, WILLIAM FREDERICK (1846 - 1891), telynor. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Ohio History Samuel M. Jones Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Jones, D. G., (1953). EVANS, DANIEL (‘Daniel Ddu o Geredigion’; 1792 - 1846), offeiriad a bardd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Clapp, B. (2004, September 23). Owens, John (1790–1846), merchant and philanthropist. Oxford Dictionary of National Biography Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Evans, E. L., (1953). JONES, DANIEL (1813 - 1846), cenhadwr ar ran y Methodistiaid Calfinaidd ar Fryniau Khassia, India;. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Jones, J. I., (1953). JONES, WILLIAM (1762 - 1846), gweinidog Bedyddwyr Albanaidd, golygydd, ac awdur. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 25 Maw 2020
Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru
1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899