1815 yng Nghymru
Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1815 i Gymru a'i phobl
Deiliaid
golygu- Tywysog Cymru - Siôr (Siôr IV yn ddiweddarach)
- Tywysoges Cymru - Caroline o Brunswick
Digwyddiadau
golygu
- 23 Ionawr - John Scandrett Harford yn etifeddu ystadau'r teulu ar farwolaeth ei dad.[1]
- 28 Mawrth - Agor yr Ysgol Brydeinig i fechgyn yng Nghasnewydd.
- 12 Ebrill - Thomas Foley yn cael ei urddo'n farchog.[2]
- 23 Mai - Mae John Luxmoore yn cael ei benodi yn esgob Llanelwy yn lle William Cleaver.[3]
- Mai neu Fehefin - Tramffordd Bryn Oer yn agor.[4]
- 18 Mehefin - Mae Henry William Paget, yn colli ei goes ym Mrwydr Waterloo. Mae Thomas Picton yn colli ei fywyd yn yr un brwydr.[5]
- Sefydlu gwasanaeth cychod ddwywaith yr wythnos rhwng Caerdydd a Bryste.[6]
Celfyddydau a llenyddiaeth
golyguLlyfrau newydd
golygu
- Walter Davies - General View of the Agriculture and Domestic Economy of South Wales [7]
- Richard Fenton - Memoirs of an Old Wig [8]
- Thomas Love Peacock - Headlong Hall (dienw; dyddiedig 1816) [9]
- David Richards (Dafydd Ionawr) - Barddoniaeth Gristianogawl [10]
Cerddoriaeth
golygu- Peter Roberts - The Cambrian Popular Antiquities of Wales [11]
Genedigaethau
golygu.jpg)
- 24 Ionawr - Thomas Gee, pregethwr, newyddiadurwr, gwleidydd (bu farw 1898) [12]
- 26 Ionawr - Henry Powell Ffoulkes, clerigwr ac awdur (bu farw 1886) [13]
- 4 Mawrth - John Evans, Archddiacon Meirionnydd (bu farw 1891) [14]
- 16 Ebrill - Henry Austin Bruce, Barwn 1af Aberdar, Gwleidydd (bu farw 1895) [15]
- 25 Mai - William Lucas Collins, clerigwr ac awdur (bu farw 1887) [16]
- 2 Mehefin - John Deffett Francis, peintiwr a chasglwr celfyddwaith (bu farw 1901) [17]
- 14 Mehefin - John Ambrose Lloyd, cerddor (bu farw 1874) [18]
- 19 Mehefin - R. K. Penson, pensaer (bu farw 1885) [19]
- 25 Mehefin - John Hughes, peiriannydd ac arloeswr gweithfeydd yn Rwsia (bu farw 1889) [20]
- 28 Mehefin - Eliezer Pugh, dyngarwr (bu f. 1903) [21]
- 15 Awst - William Jones (Ehedydd Iâl), ffermwr a bardd (bu farw 1899) [22]
- 21 Tachwedd - John Bowen, esgob Sierra Leone (bu farw 1859) [23]
- 13 Rhagfyr - Thomas Rees, gweinidog gyda'r Annibynwyr, a hanesydd (bu farw 1885) [24]
- dyddiad anhysbys
- Lewis Gilbertson, clerigwr ac is-brifathro Coleg Iesu, Rhydychen (bu farw 1896) [25]
- Richard Williams Morgan, clerigwr ac awdur (bu farw 1889) [26]
- Thomas Gruffydd, un o delynorion enwocaf ei gyfnod (bu farw 1887) [27]
- John James (Ioan Meirion), bardd (bu farw 1851) [28]
- John James (Tregolwyn), bardd ac emynydd (bu farw 1869) [29]
Marwolaethau
golygu- 5 Mawrth Syr Stephen Richard Glynne, 8fed Barwnig (g 1780) [30]
- 24 Ebrill - John Lloyd, Cyfreithiwr, gwyddonydd a chasglwr llyfrau (g 1750) [31]
- 18 Mehefin - Thomas Picton, milwr (g 1758) [5]
- Awst - Robert Wiliam, Bardd (g 1743) [32]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "Harford, John Scandrett (1787–1866), biographer | Oxford Dictionary of National Biography". www.oxforddnb.com. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "FOLEY, Syr THOMAS (1757 - 1833), llyngesydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "Luxmoore, John (1756–1830), bishop of St Asaph | Oxford Dictionary of National Biography". www.oxforddnb.com. doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-17233. Cyrchwyd 2019-11-17.
- ↑ "Brinore Tramroad - Brecon Beacons National Park". brinore-tramroad.powys.org.uk. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ 5.0 5.1 "PICTON, Syr THOMAS (1758 - 1815), milwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ Sanders, Bob. "A Cardiff & Vale of Glamorgan Chronology". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-12-30. Cyrchwyd 2014-12-23.
- ↑ Davies, Walter (1815). General View of the Agriculture and Domestic Economy of South Wales: Containing the Counties of ... Sherwood, Neely & Jones.
- ↑ Richard, Fenton (1815). Memoirs of an Old Wig. Llundain: Longman , Hurst, Rees, Orme, and Brown.
- ↑ Peacock, Thomas Love (1815). "Headlong Hall". Gutenberg. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "RICHARDS, DAVID ('Dafydd Ionawr'; 1751 - 1827), athro a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ Peter Roberts (1815). The Cambrian Popular Antiquities: Or, An Account of Some Traditions, Customs, and Superstitions, of Wales, with Observations as to Their Origin, &c. &c. Illustrated with Copper Plates, Coloured from Nature. E. Williams.
- ↑ "GEE, THOMAS (1815 - 1898), pregethwr, newyddiadurwr, gwleidydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "FOULKES, HENRY POWELL (1815 - 1886), clerigwr ac awdur | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "EVANS, JOHN (1815 - 1891), archddiacon Meirionnydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "BRUCE, HENRY AUSTIN (1815 - 1895), yr Arglwydd Aberdar cyntaf | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "COLLINS, WILLIAM LUCAS (1815 - 1887), clerigwr ac awdur | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "FRANCIS, JOHN DEFFETT (1815 - 1901), peintiwr a chasglwr celfyddwaith | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "LLOYD, JOHN AMBROSE (1815-1874), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "PENSON, RICHARD KYRKE (1815? - 1885), pensaer | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "HUGHES, JOHN (1814 - 1889), peiriannydd ac arloeswr gweithfeydd yn Rwsia | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ Yr Archif Genedlaethol Cyf RG 4/3473 Cofrestrau all-blwyfol 1837 a 1857; Capel Salem, Dolgellau 1815
- ↑ "JONES, WILLIAM ('Ehedydd Iâl'; 1815 - 1899), ffermwr a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "BOWEN, JOHN (1815 - 1859), esgob Sierra Leone | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "REES, THOMAS (1815 - 1885), gweinidog gyda'r Annibynwyr, a hanesydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "GILBERTSON, LEWIS (1814 - 1896), clerigwr ac is-brifathro Coleg Iesu, Rhydychen; | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "MORGAN, RICHARD WILLIAMS ('Môr Meirion'; c. 1815 - c. 1889), clerigwr ac awdur | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "GRUFFYDD, THOMAS (1815 - 1887), un o delynorion enwocaf ei gyfnod | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "JAMES, JOHN ('Ioan Meirion'; 1815 - 1851), llenor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "JAMES, JOHN (1815 - 1869), bardd ac emynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "GLYNNE (TEULU), Penarlâg, Sir y Fflint. | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "LLOYD (TEULU), Hafodunos, sir Ddinbych a Wigfair, Sir y Fflint | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
- ↑ "WILLIAM(S), ROBERT (1744 - 1815), bardd, amaethwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-11-18.
Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru
1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899