Y Fedal Ryddiaith

(Ailgyfeiriad o Medal Ryddiaith)

Un o brif wobrau Eisteddfod Genedlaethol Cymru, am gyfrol o ryddiaith yw'r Fedal Ryddiaith. Mae'r seremoni wobrwyo yn digwydd ar ddydd Mercher yr Eisteddfod Genedlaethol. Mae'r gyfrol lwyddiannus yn cael ei chyhoeddi yn ystod yr Eisteddfod ac mae'r llenor llwyddiannus yn cael ymuno â'r Orsedd, yn Urdd y Wisg Wen, y flwyddyn ganlynol, os nad yw eisoes yn aelod. Fe gyflwynwyd y fedal hon am y tro cyntaf ym 1937.

Y Fedal Ryddiaith
Enghraifft o'r canlynolerthygl sydd hefyd yn rhestr Edit this on Wikidata

Rhestr enillwyr y Fedal Ryddiaith golygu

Blwyddyn Eisteddfod Buddugwr Ffugenw Testun
1937 Machynlleth J. O. Williams Tua'r Gorllewin ac Ysgrifau Eraill
1938 Caerdydd Elena Puw Morgan Y Graith
1939 Dinbych John Gwilym Jones Y Dewis
1940
(dyfarnwyd yn 1941)
Eisteddfod ar yr Awyr T. Hughes-Jones Stori-fer hir: Sgweier Hafila
1941 Hen Golwyn Gwilym R. Jones Y Purdan
1942 Aberteifi Neb yn deilwng
1943 Bangor Neb yn deilwng
1944 Llandybïe Neb yn deilwng
1945
(dyfarnwyd yn 1948)
Rhosllannerchrugog
1946
(dyfarnwyd yn 1948)
Aberpennar
1947
(dyfarnwyd yn 1948)
Bae Colwyn
1948 Penybont ar Ogwr Dafydd Jenkins Datblygiad y Nofel Gymraeg ar ôl Daniel Owen
1949
(dyfarnwyd yn 1951)
Dolgellau R. Ifor Parry Traethawd: Diwinyddiaeth Karl Barth
1950
(dyfarnwyd yn 1951)
Caerffili R. Ifor Parry Traethawd: Diwinyddiaeth Karl Barth
1951 Llanrwst Islwyn Ffowc Elis "Rheingold" Cyn Oeri'r Gwaed
1952 Aberystwyth O. E. Roberts "Daedalus" Cyfrinachau Natur
1953 Y Rhyl Neb yn deilwng
1954 Ystradgynlais O. E. Roberts Cyfrol o erthyglau: Y Gŵr o Ystradgynlais
1955 Pwllheli M. Selyf Roberts Deg o'r Diwedd
1956 Aberdâr W. T. Gruffydd Cyfrol o erthyglau: Y Pwrpas Mawr
1957 Llangefni Tom Parri Jones Teisennau Berffro
1958 Glyn Ebwy E. Cynolwyn Pugh Hunangofiant: Ei Ffanffer ei Hun
1959 Caernarfon William Owen Cyfrol o ysgrifau natur: Pen y Dalar
1960 Caerdydd Rhiannon Davies Jones Fy Hen Lyfr Cownt
1961 Rhosllannerchrugog (Ataliwyd y fedal)
C. Lloyd Rowlands
Nofel: Cregyn ar y Traeth
1962 Llanelli William Owen Bu Farw Ezra Bebb
1963 Llandudno William Llewelyn Jones Ar Grwydr
1964 Abertawe Rhiannon Davies Jones Lleian Llan-Llŷr
1965 Y Drenewydd Eigra Lewis Roberts Cyfrol o ysgrifau
1966 Aberafan Neb yn deilwng
1967 Y Bala Neb yn deilwng[1]
1968 Y Barri Eigra Lewis Roberts Y Drych Creulon
1969 Y Fflint Emyr Jones Grym y Lli
1970 Rhydaman Neb yn deilwng
1971 Bangor Ifor Wyn Williams Gwres o'r Gorllewin
1972 Sir Benfro Dafydd Rowlands "India" Ysgrifau yr Hanner Bardd
1973 Rhuthun Emyr Roberts Mae Heddiw Wedi Bod
1974 Caerfyrddin Dafydd Ifans Eira Gwyn yn Salmon
1975 Bro Dwyfor Ataliwyd y wobr
1976 Aberteifi Marged Pritchard "Sara" Nid Mudan mo'r Môr
1977 Wrecsam R. Gerallt Jones "Iestyn" Triptych
1978 Caerdydd Harri Williams "Iohannes" Y Ddaeargryn Fawr (dan yr enw Trobwynt cyn cyhoeddi)
1979 Caernarfon R. Gerallt Jones "Dafydd Rhys" Cafflogion
1980 Dyffryn Lliw Robyn Lewis "Erllyn" Esgid yn Gwasgu
1981 Maldwyn John Gruffudd Jones "Rhos y Gylfin" Cysgodion ar y Pared (Casgliad o ysgrifau creadigol)
1982 Abertawe Gwilym Meredydd Jones "Cri'r Gylfinir" Ochr Arall y Geiniog
1983 Môn T. Wilson Evans "Gwr y Graith" Y Pabi Coch
1984 Llanbedr Pont Steffan John Idris Owen "Nisien" Y Tŷ Haearn
1985 Y Rhyl Meg Elis "Emerallt" Cyn daw'r gaeaf
1986 Abergwaun Ray Evans "Alltud o'r Llwyn" Y Llyffant
1987 Porthmadog Margiad Roberts "Tractor" 'Sna'm llonydd i' ga'l
1988 Casnewydd Atal y Wobr
1989 Llanrwst Irma Chilton "Brenda Biwis" Mochyn Gwydr
1990 Rhymni Atal y Wobr
1991 Yr Wyddgrug Angharad Tomos "Lwli" Si Hei Lwli
1992 Aberystwyth Robin Llywelyn "Penbowlen" Seren Wen ar Gefndir Gwyn
1993 Llanelwedd Mihangel Morgan "Pioden" Dirgel Ddyn
1994 Castell Nedd Robin Llywelyn "Calon Segur" O'r Harbwr Gwag i'r Cefnfor Gwyn
1995 Abergele Angharad Jones "Heb Fawr Gydwybod" Y Dylluan Wen
1996 Bro Dinefwr Atal y Wobr
1997 Meirion Angharad Tomos "Cnonyn Aflonydd" Wele'n Gwawrio
1998 Bro Ogwr Eirug Wyn "Wing Wong" Blodyn Tatws
1999 Môn Sonia Edwards "Cae Aur" Rhwng Noson Wen a Phlygain
2000 Llanelli Eirug Wyn "Mesmer" Tri Mochyn Bach
2001 Dinbych Elfyn Pritchard "Rhys" Trwy'r Tywyllwch
2002 Tyddewi Angharad Price "Maesglasau" O! Tyn y Gorchudd
2003 Maldwyn Cefin Roberts "Gwich un yn Gwichian" Brwydr y Bradwr
2004 Casnewydd Annes Glynn "Mymryn" Symudliw
2005 Eryri Dylan Iorwerth "Sam" Darnau
2006 Abertawe Fflur Dafydd "Matigari" Atyniad
2007 Sir y Fflint Mary Annes Payne "Dol Bapur" Rhodd Mam
2008 Caerdydd Mererid Hopwood "yn dawel bach" O Ran
2009 Meirion Siân Melangell Dafydd "y mynydd segur" Y Trydydd Peth
2010 Blaenau Gwent Jerry Hunter "M.W." Gwenddydd
2011 Wrecsam Manon Rhys "Sitting Bull" Neb Ond Ni
2012 Bro Morgannwg Atal y Wobr
2013 Sir Ddinbych Jane Jones Owen "Sidan" Gwe o Glymau Sidan
2014 Sir Gaerfyrddin Lleucu Roberts . "Honna" Saith Oes Efa
2015 Maldwyn Tony Bianchi "Mab Afradlon" Dwy Farwolaeth Endaf Rowlands
2016 Sir Fynwy Eurig Salisbury "Siencin" Cai
2017 Môn Sonia Edwards "Daiwa SR3" Rhannu Ambarél
2018 Caerdydd Manon Steffan Ros "Aleloia" Llyfr Glas Nebo
2019 Sir Conwy Rhiannon Ifans [2] "Raphael" Ingrid
2021 AmGen Lleucu Roberts[3] "Cwmwl" Y Stori Orau
2022 Ceredigion Sioned Erin Hughes[4] "Mesen" Rhyngom
2023 Llŷn ac Eifionydd Meleri Wyn James[5] "Fi a Ti" Hallt

Cyfeiriadau golygu

  1. Mae Vivian Jones yn honni mai ei lyfr Chwalu Cnapau "oedd cyfrol fuddugol-anfuddugol" 1967 a ddyfarnwyd yn annheilwng am fod un o'r 14 o erthyglau wedi ei chyhoeddi o'r blaen.
  2. Rhiannon Ifans yn ennill y Fedal Ryddiaith yn Sir Conwy , Golwg360, 7 Awst 2018.
  3. Y dwbl i Lleucu Roberts wrth ennill y Fedal Ryddiaith , BBC Cymru Fyw, 5 Awst 2021.
  4. Sioned Erin Hughes yn ennill Medal Ryddiaith Eisteddfod Ceredigion , BBC Cymru Fyw, 3 Awst 2022.
  5. [hhttps://www.bbc.co.uk/cymrufyw/66452715 Meleri Wyn James yn ennill Medal Ryddiaith yr Eisteddfod] , BBC Cymru Fyw, 9 Awst 2023.

Dolenni allanol golygu