Rhisiart Iorwerth

Bardd o Langynwyd, Tir Iarll a flodeuodd rhwng 1510 ac 1570 oedd Rhisiart Iorwerth (enw barddol: Rhisiart Fynglwyd), a oedd yn fab i'r bardd Iorwerth Fynglwyd. Ef oedd athro cerdd Dafydd Benwyn. Roedd ei dad o Saint-y-brid, yng ngorllewin Bro Morgannwg.

Rhisiart Iorwerth
Ganwyd	Llangynwyd
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	bardd
Blodeuodd	1510
Plant	Iorwerth Fynglwyd

Serch oedd thema ei gerddi cynnar, ac aeddfedodd i ganu cerddi mawl ar y pedwar mesur ar hugain, yn bennaf i uchelwyr ei ardal, sef Morgannwg, yn ogystal â Sir Frycheiniog a Sir Gaerfyrddin. Ceir amryw i Deulu'r Dwnn, yn enwedig i Ryffydd Dwnn o Ystrad Merthyr a'i fab Harri.

Yn ôl Griffith John Williams: ‘Efallai y mwyaf diddorol yw'r cywydd heddwch rhwng Syr Siors Herbert a Mr. Edward Mawnsel,’ ac mai Rhisiart Fynglwyd, a oroesodd Lewys Morgannwg, oedd yr ‘olaf o feirdd pwysig Morgannwg yng nghyfnod y canu caeth.’

Enghraifft o'i waith

Padell, a Chawell, a Chi,—a Chawnen,
A Cheneu costawcci,
A phren Yw, a phren Ewi,
A Tharth y graig, a Thorth gri.

Llyfryddiaeth

• Marwnad gan Dafydd Benwyn yn Llyfr Hir Llanharan, 131a;

gwaith Rhisiart Fynglwyd mewn amryw lsgr. yn Ll.G.C., yn arbennig Llawysgrif Llansteffan yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 40

• E. Lhuyd, Archaeologia Britannica (1707), 263
• J. Gwenogvryn Evans, Reports on Manuscripts in the Welsh Language (Historical Manuscripts Commission, 1898–1910) ii, 499, etc.
• G. J. Williams, Traddodiad Llenyddol Morgannwg (1948)

Beirdd yr Uchelwyr

Bedo Hafesb  · Bleddyn Ddu · Cadwaladr Cesail · Casnodyn · Rhisiart Cynwal · Wiliam Cynwal · Dafydd ab Edmwnd · Dafydd Alaw · Dafydd ap Gwilym · Dafydd ap Siencyn · Dafydd Benwyn · Dafydd Ddu o Hiraddug · Dafydd Gorlech · Dafydd Llwyd o Fathafarn · Dafydd Nanmor · Dafydd y Coed · Edward Dafydd · Deio ab Ieuan Du · Lewys Dwnn · Edward Maelor · Edward Sirc · Edward Urien · Einion Offeiriad · Gronw Ddu · Gronw Gyriog · Gruffudd ab Adda ap Dafydd · Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan · Gruffudd ap Dafydd ap Tudur · Gruffudd ap Llywelyn Lwyd · Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd · Gruffudd ap Tudur Goch · Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed · Gruffudd Gryg · Gruffudd Hiraethog · Gruffudd Llwyd · Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan · Guto'r Glyn · Gutun Owain · Gwerful Fychan · Gwerful Mechain · Gwilym Ddu o Arfon · Gwilym Tew · Hillyn · Huw Cae Llwyd · Huw Ceiriog · Huw Cornwy · Huw Llŷn · Huw Pennant (I) · Huw Pennant (II) · Hywel ab Einion Lygliw · Hywel ap Mathew · Hywel Cilan · Hywel Ystorm · Ieuan ap Huw Cae Llwyd · Ieuan ap Hywel Swrdwal · Ieuan Brydydd Hir · Ieuan Du'r Bilwg · Ieuan Dyfi · Ieuan Gethin · Ieuan Llwyd ab y Gargam · Ieuan Tew Ieuanc · Iocyn Ddu ab Ithel Grach · Iolo Goch · Iorwerth ab y Cyriog · Iorwerth Beli · Iorwerth Fynglwyd · Ithel Ddu · Lewis ab Edward · Lewys Daron · Lewys Glyn Cothi · Lewys Môn · Lewys Morgannwg · Llywarch Bentwrch · Llywelyn ab y Moel · Llywelyn ap Gwilym Lygliw · Llywelyn Brydydd Hoddnant · Llywelyn Ddu ab y Pastard · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch · Llywelyn Goch ap Meurig Hen · Llywelyn Goch y Dant · Llywelyn Siôn · Mab Clochyddyn · Madog Benfras · Maredudd ap Rhys · Meurig ab Iorwerth · Morus Dwyfech · Owain Gwynedd · Owain Waed Da · Prydydd Breuan · Tomos Prys · Gruffudd Phylip · Phylip Siôn Phylip · Rhisiart Phylip · Rhys Cain · Rhys Nanmor · Siôn Phylip · Siôn Tudur · Raff ap Robert · Robert ab Ifan · Robin Ddu ap Siencyn · Rhisierdyn · Rhisiart ap Rhys · Rhys ap Dafydd ab Einion · Rhys ap Dafydd Llwyd · Rhys ap Tudur · Rhys Brydydd · Rhys Goch Eryri · Sefnyn · Simwnt Fychan · Siôn ap Hywel ap Llywelyn Fychan · Siôn ap Hywel Gwyn · Siôn Brwynog · Siôn Cent · Siôn Ceri · Sypyn Cyfeiliog · Trahaearn Brydydd Mawr · Tudur Aled · Tudur ap Gwyn Hagr · Tudur Ddall · Wiliam Llŷn · Y Mab Cryg · Y Proll · Yr Ustus Llwyd