Ieuan ap Hywel Swrdwal
Un o Feirdd yr Uchelwyr oedd Ieuan ap Hywel Swrdwal (bl. tua 1436 - 1470), a ystyrir y bardd Cymraeg cyntaf i gyfansoddi yn Saesneg ac felly y bardd "Eingl-Gymraeg" cyntaf, yn ôl rhai.
| Ieuan ap Hywel Swrdwal | |
|---|---|
| Ganwyd | 1430  |
| Bu farw | 1480, 1485 |
| Dinasyddiaeth | y Deyrnas Unedig |
| Galwedigaeth | bardd |
| Blodeuodd | 1430 |
| Tad | Hywel Swrdwal |
Bywgraffiad
golyguYn frodor o ardal Brycheiniog ym Mhowys, roedd yn hannu o deulu o dras Eingl-Normanaidd ac yn fab i'r bardd Hywel Swrdwal. Roedd ei frawd Dafydd yn fardd ar y mesurau caeth hefyd.[1]
Bu Ieuan am gyfnod yn feili yn Y Drenewydd ac roedd ganddo gysylltiad cryf â Rhydychen. I noddwyr y beirdd yn y Canolbarth y canodd Hywel amlaf ac mae ganddo gerdd arbennig i fugeildy neu blasty Bryndraenog, ger Trefyclawdd nid nepell o Glun.[2]
Cerddi
golyguRoedd Ieuan yn adnabod y bardd Llawdden a chedwir ar glawr ymryson barddol rhyngddynt.[3]
Cyfansoddodd awdl yn yr iaith Saesneg i'r Forwyn Fair, a hynny mewn orgraff Gymraeg. Dywedai rhai o'i gyfoeswyr iddo'i chyfansoddi i gau ceg y Saeson hynny yn Rhydychen a ensynodd "nad oedd yr un ysgolhaig da yn hannu o Gymru".[2] Dyma englyn o'r awdl:
O mighti ladi, owr leding – tw haf
At hefn owr abeiding:
Yntw ddy ffast eferlasting
I set a braents ws tw bring.[2]
Honnir gan rai mai dyma'r enghraifft gyntaf o farddoniaeth Eingl-Gymreig Cymru.
Llyfryddiaeth
golygu- Gwaith Hywel Swrdwal a'i Deulu, gol. Dylan Foster Evans (Aberystwyth, 2000), Adran 2: "Gwaith Ieuan ap Hywel Swrdwal"
Cyfeiriadau
golyguBedo Hafesb · Bleddyn Ddu · Cadwaladr Cesail · Casnodyn · Rhisiart Cynwal · Wiliam Cynwal · Dafydd ab Edmwnd · Dafydd Alaw · Dafydd ap Gwilym · Dafydd ap Siencyn · Dafydd Benwyn · Dafydd Ddu o Hiraddug · Dafydd Gorlech · Dafydd Llwyd o Fathafarn · Dafydd Nanmor · Dafydd y Coed · Edward Dafydd · Deio ab Ieuan Du · Lewys Dwnn · Edward Maelor · Edward Sirc · Edward Urien · Einion Offeiriad · Gronw Ddu · Gronw Gyriog · Gruffudd ab Adda ap Dafydd · Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan · Gruffudd ap Dafydd ap Tudur · Gruffudd ap Llywelyn Lwyd · Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd · Gruffudd ap Tudur Goch · Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed · Gruffudd Gryg · Gruffudd Hiraethog · Gruffudd Llwyd · Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan · Guto'r Glyn · Gutun Owain · Gwerful Fychan · Gwerful Mechain · Gwilym Ddu o Arfon · Gwilym Tew · Hillyn · Huw Cae Llwyd · Huw Ceiriog · Huw Cornwy · Huw Llŷn · Huw Pennant (I) · Huw Pennant (II) · Hywel ab Einion Lygliw · Hywel ap Mathew · Hywel Cilan · Hywel Ystorm · Ieuan ap Huw Cae Llwyd · Ieuan ap Hywel Swrdwal · Ieuan Brydydd Hir · Ieuan Du'r Bilwg · Ieuan Dyfi · Ieuan Gethin · Ieuan Llwyd ab y Gargam · Ieuan Tew Ieuanc · Iocyn Ddu ab Ithel Grach · Iolo Goch · Iorwerth ab y Cyriog · Iorwerth Beli · Iorwerth Fynglwyd · Ithel Ddu · Lewis ab Edward · Lewys Daron · Lewys Glyn Cothi · Lewys Môn · Lewys Morgannwg · Llywarch Bentwrch · Llywelyn ab y Moel · Llywelyn ap Gwilym Lygliw · Llywelyn Brydydd Hoddnant · Llywelyn Ddu ab y Pastard · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch · Llywelyn Goch ap Meurig Hen · Llywelyn Goch y Dant · Llywelyn Siôn · Mab Clochyddyn · Madog Benfras · Maredudd ap Rhys · Meurig ab Iorwerth · Morus Dwyfech · Owain Gwynedd · Owain Waed Da · Prydydd Breuan · Tomos Prys · Gruffudd Phylip · Phylip Siôn Phylip · Rhisiart Phylip · Rhys Cain · Rhys Nanmor · Siôn Phylip · Siôn Tudur · Raff ap Robert · Robert ab Ifan · Robin Ddu ap Siencyn · Rhisierdyn · Rhisiart ap Rhys · Rhys ap Dafydd ab Einion · Rhys ap Dafydd Llwyd · Rhys ap Tudur · Rhys Brydydd · Rhys Goch Eryri · Sefnyn · Simwnt Fychan · Siôn ap Hywel ap Llywelyn Fychan · Siôn ap Hywel Gwyn · Siôn Brwynog · Siôn Cent · Siôn Ceri · Sypyn Cyfeiliog · Trahaearn Brydydd Mawr · Tudur Aled · Tudur ap Gwyn Hagr · Tudur Ddall · Wiliam Llŷn · Y Mab Cryg · Y Proll · Yr Ustus Llwyd