Gruffudd ab Adda ap Dafydd

Bardd Cymraeg oedd Gruffudd ab Adda ap Dafydd (bl. 1340 - 1370). Roedd yn frodor o gantref Arwystli, Powys, ac yn un o gyfeillion Dafydd ap Gwilym. Yn ei farwnad ffug iddo mae Dafydd yn ei alw yn "aur eos garuaidd".

Gruffudd ab Adda ap Dafydd
Ganwyd	1340  Arwystli
Bu farw	1370
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	bardd

Cerddi

Bardd serch oedd Gruffudd. Dim ond dau gywydd ac un englyn o'i waith sydd ar glawr heddiw ond mae ei gywydd i'r fedwen a dorrwyd i wneud pawl haf yn Llanidloes yn un o'r cywyddau canoloesol mwyaf adnabyddus. Mae'n cyferbynu harddwch ac urddasrwydd byd natur â hyllni ac anghyfiawnder y dref a phopeth a gynrychiolir ganddi, tref lle gosodwyd y fedwen ddifethiedig yn ymyl y pilori cyhoeddus.

Yr Areithiau Pros

Cyfeirir ato yn yr Areithiau Pros. Tadogir y parodi Arthuraidd Breuddwyd Gruffudd ab Adda ap Dafydd arno. Ceir araith serch dan ei enw hefyd, sef Trwstaneiddiwch Gruffudd ab Adda ap Dafydd. Nid yw Gruffudd yr unig fardd y tadogir testunau bwrlesg arno; er enghraifft ceir Araith Iolo Goch a Breuddwyd Llywelyn Goch ap Meurig Hen.

Llyfryddiaeth

Ceir testun cerdd Gruffudd i'r fedwen yn:

• Thomas Parry (gol.), Blodeugerdd Rhydychen o Farddoniaeth Gymraeg.

Cyhoeddwyd y ddau gywydd a'r englyn yn:

• Ifor Williams a Thomas Roberts (gol.), Cywyddau Dafydd ap Gwilym a'i gyfoeswyr (Bangor, 1914).

Cyfeiriadau

Beirdd yr Uchelwyr

Bedo Hafesb  · Bleddyn Ddu · Cadwaladr Cesail · Casnodyn · Rhisiart Cynwal · Wiliam Cynwal · Dafydd ab Edmwnd · Dafydd Alaw · Dafydd ap Gwilym · Dafydd ap Siencyn · Dafydd Benwyn · Dafydd Ddu o Hiraddug · Dafydd Gorlech · Dafydd Llwyd o Fathafarn · Dafydd Nanmor · Dafydd y Coed · Edward Dafydd · Deio ab Ieuan Du · Lewys Dwnn · Edward Maelor · Edward Sirc · Edward Urien · Einion Offeiriad · Gronw Ddu · Gronw Gyriog · Gruffudd ab Adda ap Dafydd · Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan · Gruffudd ap Dafydd ap Tudur · Gruffudd ap Llywelyn Lwyd · Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd · Gruffudd ap Tudur Goch · Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed · Gruffudd Gryg · Gruffudd Hiraethog · Gruffudd Llwyd · Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan · Guto'r Glyn · Gutun Owain · Gwerful Fychan · Gwerful Mechain · Gwilym Ddu o Arfon · Gwilym Tew · Hillyn · Huw Cae Llwyd · Huw Ceiriog · Huw Cornwy · Huw Llŷn · Huw Pennant (I) · Huw Pennant (II) · Hywel ab Einion Lygliw · Hywel ap Mathew · Hywel Cilan · Hywel Ystorm · Ieuan ap Huw Cae Llwyd · Ieuan ap Hywel Swrdwal · Ieuan Brydydd Hir · Ieuan Du'r Bilwg · Ieuan Dyfi · Ieuan Gethin · Ieuan Llwyd ab y Gargam · Ieuan Tew Ieuanc · Iocyn Ddu ab Ithel Grach · Iolo Goch · Iorwerth ab y Cyriog · Iorwerth Beli · Iorwerth Fynglwyd · Ithel Ddu · Lewis ab Edward · Lewys Daron · Lewys Glyn Cothi · Lewys Môn · Lewys Morgannwg · Llywarch Bentwrch · Llywelyn ab y Moel · Llywelyn ap Gwilym Lygliw · Llywelyn Brydydd Hoddnant · Llywelyn Ddu ab y Pastard · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch · Llywelyn Goch ap Meurig Hen · Llywelyn Goch y Dant · Llywelyn Siôn · Mab Clochyddyn · Madog Benfras · Maredudd ap Rhys · Meurig ab Iorwerth · Morus Dwyfech · Owain Gwynedd · Owain Waed Da · Prydydd Breuan · Tomos Prys · Gruffudd Phylip · Phylip Siôn Phylip · Rhisiart Phylip · Rhys Cain · Rhys Nanmor · Siôn Phylip · Siôn Tudur · Raff ap Robert · Robert ab Ifan · Robin Ddu ap Siencyn · Rhisierdyn · Rhisiart ap Rhys · Rhys ap Dafydd ab Einion · Rhys ap Dafydd Llwyd · Rhys ap Tudur · Rhys Brydydd · Rhys Goch Eryri · Sefnyn · Simwnt Fychan · Siôn ap Hywel ap Llywelyn Fychan · Siôn ap Hywel Gwyn · Siôn Brwynog · Siôn Cent · Siôn Ceri · Sypyn Cyfeiliog · Trahaearn Brydydd Mawr · Tudur Aled · Tudur ap Gwyn Hagr · Tudur Ddall · Wiliam Llŷn · Y Mab Cryg · Y Proll · Yr Ustus Llwyd