Cadwaladr Cesail

bardd

Bardd Cymraeg o Eifionydd, Gwynedd, oedd Cadwaladr Cesail (bl. 1610 - 1625), neu Cadwaladr Gruffudd mewn rhai ffynonellau. Roedd yn perthyn i gyfnod olaf traddodiad Beirdd yr Uchelwyr yng ngogledd-orllewin Cymru.

Cadwaladr Cesail
Ganwyd1614 Edit this on Wikidata
Dolbenmaen Edit this on Wikidata
Bu farw1626 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethbardd Edit this on Wikidata
Blodeuodd1614, 1626 Edit this on Wikidata

Oes a gwaith

golygu

Ychydig a wyddom am ei hanes personol. Mae ei enw barddol yn dangos cysylltiad â phlasdy hynafol Y Gesail Gyfarch, Penmorfa, yn Eifionydd ond does dim sicrwydd a oedd yn un o deulu'r Gesail neu beidio. Canodd farwnad i Elis Wyn o'r Gesail Gyfarch yn 1624.

Roedd yn fardd o fri yn ei oes a chedwir tua hanner cant o'i gerddi yn y llawysgrifau, yn awdlau, cywyddau ac englynion. Maent i gyd yn gerddi mawl i uchelwyr lleol ardal Eifionydd, sy'n awgrymu ei fod yn fardd proffesiynol yn hytrach nac uchelwr yn "canu ar ei fwyd ei hun." Canodd i deuluoedd Bryncir, Meillionen, Cefnllanfair, Pengwern (Meirionnydd), Glynllifon a Gwydir. Ceir rhai englynion 'smala ei naws, e.e. un i gi hela gŵr lleol o'r enw Ieuan Tew:

Mae ci gennyt ti I'an Tew—min gerwin,
Mae'n gorwedd ar lwydrew;
Gwaeth yw dy gi nag Iddew,
Gwaeth na'r ci wyt ti, I'an Tew.

Ei gerdd fwyaf nodedig efallai yw 'Marwnad Marged, gwraig Siôn Bodwrda' (1623), sy'n cynnwys cyfeiriad diddorol at y cymeriad chwedlonol Olwen.

Llyfryddiaeth

golygu

Gwaith y bardd

golygu
  • Nesta Lloyd (gol.), Blodeugerdd Barddas o'r Ail Ganrif ar Bymtheg, cyfrol 1 (Cyhoeddiadau Barddas, 1993). Testun 'Marwnad Marged, gwraig Siôn Bodwrda', gyda nodiadau.

Ysgrif amdano

golygu
  • William Rowland, Gwŷr Eifionydd (Gwasg Gee, 1953). Pennod III: 'Cadwaladr Cesail'.