Pilalau

Pentref bychan a phlwyf eglwysig yng nghymuned Llanddewi yn Hwytyn, Powys, Cymru, yw Pilalau (Saesneg: Pilleth). Saif i'r de-orllewin o Drefyclawdd ac i'r de o'r briffordd A488, gyda Afon Llugwy yn llifo gerllaw.

Pilalau

Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Powys
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.3063°N 3.0905°W
Gwleidyddiaeth
AC/au	James Evans (Ceidwadwyr)
AS/au	Fay Jones (Ceidwadwyr)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Eglwys Pilalau

Ychydig i'r gorllewin o'r pentref saif bryn o'r enw Bryn Glas. Hwn oedd safle Brwydr Bryn Glas, neu Frwydr Pilleth yn Saesneg, ar 22 Mehefin 1402, pan orchfygodd Owain Glyndŵr fyddin Seisnig fwy niferus dan Edmund Mortimer. Saif eglwys y plwyf, Eglwys y Santes Fair, ar y bryn yma yn hytrach nag yng nghanol y pentref. Credir fod y sefydliad yn un cynnar, ac roedd ffynnon santaidd yma. Dyddia'r eglwys bresennol o'r 13g yn bennaf, a'r tŵr o'r 14g.

Yn y 19g cafwyd hyd i lawer o esgyrn heb fod ymhell o'r eglwys, lladdedigion y frwydr yn ôl pob tebyg, a phlannwyd coed Wellingtonia i nodi'r fan. Mae'n rhain yn awr yn nodwedd amlwg.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan James Evans (Ceidwadwyr) ac yn Senedd y DU gan Fay Jones (Ceidwadwyr).

Cyfeiriadau

Trefi a phentrefi Powys

Trefi
Aberhonddu  · Crucywel  · Y Drenewydd  · Y Gelli Gandryll  · Llanandras  · Llandrindod  · Llanfair-ym-Muallt  · Llanfyllin  · Llanidloes  · Llanwrtyd  · Machynlleth  · Rhaeadr Gwy  · Talgarth  · Y Trallwng  · Tref-y-clawdd  · Trefaldwyn  · Ystradgynlais
Pentrefi
Abaty Cwm-hir  · Aberbrân  · Abercegir  · Abercraf  · Aberedw  · Abergwesyn  · Abergwydol  · Aberhafesb  · Aberhosan  · Aberllynfi  · Aber-miwl  · Aberriw  · Abertridwr  · Aberysgir  · Adfa  · Arddlin  · Bachelldref  · Y Batel  · Betws Cedewain  · Beulah  · Bochrwyd  · Bontdolgadfan  · Y Bontnewydd-ar-Wy  · Bronllys  · Bugeildy  · Bwlch  · Caersŵs  · Capel Isaf  · Capel Uchaf  · Capel-y-ffin  · Carno  · Casgob  · Castell Caereinion  · Castell-paen  · Cathedin  · Cegidfa  · Cemaes  · Ceri  · Cilmeri  · Y Clas-ar-Wy  · Clatter  · Cleirwy  · Cnwclas  · Coedybrenin  · Coelbren  · Comins-coch  · Crai  · Craig-y-nos  · Crugion  · Cwmdu  · Cwm-twrch  · Darowen  · Defynnog  · Derwen-las  · Dolanog  · Dolfor  · Dylife  · Einsiob  · Erwd  · Esgairgeiliog  · Felindre, Maldwyn  · Felin-fach  · Y Foel  · Ffordun  · Gaer  · Garth  · Glan-miwl  · Glantwymyn  · Glasgwm  · Y Groes  · Gwenddwr  · Heol Senni  · Isatyn  · Kinnerton  · Libanus  · Llan  · Llanafan Fawr  · Llananno  · Llanarmon Mynydd Mawr  · Llanbadarn Fynydd  · Llanbadarn Garreg  · Llanbister  · Llanbryn-mair  · Llandinam  · Llandrinio  · Llandyfaelog Tre'r-graig  · Llandysilio  · Llandysul  · Llan-ddew  · Llanddewi yn Hwytyn  · Llanddewi Ystradenni  · Llanelwedd  · Llanerfyl  · Llanfair Caereinion  · Llanfair Llythynwg  · Llanfechain  · Llanfihangel Nant Brân  · Llanfihangel Nant Melan  · Llanfihangel Rhydieithon  · Llanfihangel Tal-y-llyn  · Llanfihangel-yng-Ngwynfa  · Llanfrynach  · Llangadfan  · Llangadwaladr  · Llangamarch  · Llangasty Tal-y-llyn  · Llangatwg  · Llangedwyn  · Llan-gors  · Llangurig  · Llangynidr  · Llangynllo  · Llangynog  · Llangynyw  · Llanhamlach  · Llanigon  · Llanllugan  · Llanllwchaearn  · Llanllŷr  · Llanrhaeadr-ym-Mochnant  · Llansanffraid Cwmdeuddwr  · Llansanffraid-ym-Mechain  · Llansantffraed (Aberhonddu)  · Llansantffraed-yn-Elfael  · Llansilin  · Llanwddyn  · Llanwnnog  · Llanwrin  · Llanwrthwl  · Llanwyddelan  · Llanymynech  · Llanywern  · Llawr-y-glyn  · Llechfaen  · Llowes  · Llys-wen  · Llywel  · Llwydiarth  · Manafon  · Meifod  · Merthyr Cynog  · Mochdre  · Nant-glas  · Nantmel  · Pandy  · Pencelli  · Pencraig  · Penegoes  · Pengefnffordd  · Pennant Melangell  · Pentrefelin  · Penybont  · Pen-y-bont-fawr  · Pilalau  · Pipton  · Pont-faen  · Pontneddfechan  · Pontrobert  · Pontsenni  · Pwllgloyw  · Saint Harmon  · Sarn  · Sarnau, Brycheiniog  · Sarnau, Maldwyn  · Sgethrog  · Snead  · Sycharth  · Talachddu  · Talerddig  · Tal-y-bont  · Tal-y-bont ar Wysg  · Tirabad  · Trallong  · Trecastell  · Trefeca  · Trefeglwys  · Tregynon  · Trelystan  · Tre'r-llai  · Tretŵr  · Tre-wern  · Walton  · Yr Ystog