Sant Harmon

Pentref bychan gwledig a phlwyf eglwysig yng ngogledd Powys yw Sant Harmon (Saesneg St Harmon). Fe'i lleolir 2 filltir i'r gogledd o bentref Rhaeadr Gwy ar lôn fynydd rhwng y pentref hwnnw a Llanidloes. Saif ar lan Afon Marteg, ffrwd sy'n aberu yn Afon Gwy ger Rhaeadr. Enwir y pentref ar ôl Sant Garmon ('Harmon'). Saif y pentref mewn ardal o fryniau isel, gyda Moel Hywel (505m) yn codi i'r dwyrain.

Saint Harmon

Math	pentref, cymuned
Daearyddiaeth
Sir	Powys
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.344°N 3.486°W
Cod SYG	W04000342
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Gwesty yn Sant Harmon.

Hanes a hynafiaethau

Tan ddiwedd yr 16g, roedd bagl neu groes Sant Curig i'w gweld yn eglwys y plwyf (sy'n 6 milltir o glas y sant hwnnw yn Llangurig dros y bryniau). Ceir disgrifiad o'r groes gan Gerallt Gymro yn ei Hanes y Daith Trwy Gymru (1188): 'yn eglwys Sant Garmon ceir y fagl a enwir Bagl Sant Curig, yr hon a ymestyn ychydig yn ei brig, ar y naill achr a'r llall, ar wedd croes, ac a orchuddir amgylch ogylch ag aur ac arian.' Arferid gwella cleifion â hi.

Bu Gwenllian ferch Owain Glyndŵr a'i gŵr Phylib ap Rhys yn byw ym mhlas Cenarth yn y plwyf yn hanner cyntaf y 15g.

Pobl o Sant Harmon

• Gwenllian ferch Owain Glyndŵr (15g)
• Francis Kilvert: Bu'r dyddiadurwr yn offeiriad yma o 1876 hyd 1877.

Cyfeiriadau

Trefi a phentrefi Powys

Abaty Cwm-hir  · Aberbrân  · Abercegir  · Abercraf  · Aberedw  · Abergwesyn  · Abergwydol  · Aberhafesb  · Aberhonddu  · Aberhosan  · Aberllynfi  · Aber-miwl  · Aberriw  · Abertridwr  · Aberysgir  · Adfa  · Arddlin  · Bachelldref  · Y Batel  · Betws Cedewain  · Beulah  · Bochrwyd  · Bontdolgadfan  · Bontnewydd ar Wy  · Bronllys  · Bugeildy  · Burgedin  · Bwlch  · Caersŵs  · Capel Isaf  · Capel Uchaf  · Capel-y-ffin  · Carno  · Casgob  · Castell Caereinion  · Castell Madog  · Castell Paun  · Cathedin  · Cefn Cantref  · Cefn-gwyn  · Cegidfa  · Cemais  · Ceri  · Cilmeri  · Y Clas-ar-Wy  · Clatter  · Cleirwy  · Cnwclas  · Coelbren  · Commins Coch  · Crai  · Craig-y-nos  · Crucywel  · Crugion  · Cwmdu  · Cwm-twrch  · Cwrt-y-gollen  · Darowen  · Defynnog  · Derwen-las  · Dolanog  · Dolfor  · Y Drenewydd  · Dylife  · Einsiob  · Eisteddfa Gurig  · Erwd  · Esgairgeiliog  · Felindre, Maldwyn  · Felin-fach  · Y Foel  · Ffordun  · Ffrwdgrech  · Gaer  · Garth  · Y Gelli Gandryll  · Glangrwyne  · Glan-miwl  · Glantwymyn  · Glascwm  · Y Groes  · Gwenddwr  · Heol Senni  · Hyssington  · Kingswood  · Kinnerton  · Libanus  · Llan  · Llanafan Fawr  · Llanandras  · Llananno  · Llanarmon Mynydd Mawr  · Llanbadarn Fynydd  · Llanbadarn Garreg  · Llanbister  · Llanbrynmair  · Llandinam  · Llandrindod  · Llandrinio  · Llandyfaelog Tre'r-graig  · Llandysilio  · Llandysul  · Llan-ddew  · Llanddewi yn Hwytyn  · Llanddewi Ystradenni  · Llanelwedd  · Llanerfyl  · Llanfair Caereinion  · Llanfair Llythynwg  · Llanfair-ym-Muallt  · Llanfechain  · Llanfihangel Nant Brân  · Llanfihangel Nant Melan  · Llanfihangel Rhydieithon  · Llanfihangel Tal-y-llyn  · Llanfihangel-yng-Ngwynfa  · Llanfrynach  · Llanfyllin  · Llangadfan  · Llangadwaladr  · Llangamarch  · Llangasty Tal-y-llyn  · Llangatwg  · Llangedwyn  · Llangors  · Llangurig  · Llangynidr  · Llangynllo  · Llangynog  · Llangynyw  · Llanhamlach  · Llanidloes  · Llanigon  · Llanllugan  · Llanllwchaearn  · Llanllŷr-yn-Rhos  · Llanrhaeadr-ym-Mochnant  · Llansanffraid Cwmdeuddwr  · Llansantffraed (Aberhonddu)  · Llansantffraed-yn-Elfael  · Llansantffraid-ym-Mechain  · Llansilin  · Llanwddyn  · Llanwnnog  · Llanwrin  · Llanwrthwl  · Llanwrtyd  · Llanwyddelan  · Llanymynech  · Llanywern  · Llawr-y-glyn  · Llechfaen  · Llowes  · Llys-wen  · Llywel  · Llwydiarth  · Machynlleth  · Manafon  · Meifod  · Merthyr Cynog  · Mochdre  · Nant Glas  · Nantmel  · Pandy  · Pencelli  · Pencraig  · Penegoes  · Pengefnffordd  · Penisarcwm  · Pennant Melangell  · Pentrecelyn  · Pentref Dolau Honddu  · Pentrefelin  · Penwyllt  · Penybont  · Pen-y-bont-fawr  · Pilalau  · Pipton  · Pont-faen  · Pont Llogel  · Pontneddfechan  · Pontrobert  · Pontsenni  · Pwllgloyw  · Rhaeadr Gwy  · Sant Harmon  · Sarn  · Sarnau, Brycheiniog  · Sarnau, Maldwyn  · Sgethrog  · Snead  · Sycharth  · Talachddu  · Talerddig  · Talgarth  · Tal-y-bont  · Tal-y-bont ar Wysg  · Tirabad  · Trallong  · Y Trallwng  · Trecastell  · Trefaldwyn  · Trefeca  · Trefeglwys  · Tref-y-clawdd  · Tregynon  · Trelystan  · Tre'r-llai  · Tretŵr  · Trewern  · Walton  · Yr Ystog  · Ystradgynlais