Friog
Pentrefan yng Ngwynedd yw'r Friog[1] (
ynganiad ),[2] sydd oddi fewn igymuned Arthog yn sir hanesyddol Meirionnydd. Saif ger priffordd yr A493 rhwng Dolgellau a Thywyn. Mae ar ochr ddeheuol aber y Mawddach, gyferbyn a thref Abermaw.
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.691°N 4.049°W |
| Cod OS | SH618125 |
 | |
Mae'r Friog oddeutu 91 milltir o Gaerdydd, a'r dref agosaf yw Abermaw (2 filltir) fel ehed y frân neu drwy dramwyo Pont Abermaw; y dref agosaf ar y ffordd fawr yw Dolgellau (9 milltir) a'r ddinas agosaf yw Bangor. Mae'r Friog hefyd yn rhan o Barc Cenedlaethol Eryri.
Yr enw golygu
Defnyddir Friog weithiau fel enw Cymraeg Fairbourne, ond mewn gwirionedd mae'r Friog yn bentref ar wahân. Gelwid yr ardal yn "Morfa Henddol" cyn adeiladu Fairbourne, a chredir fod yr enw "Rowen" wedi ei ddefnyddio am y pentref ar un adeg. Ynys Faig oedd yr enw gwreiddiol ar yr ardal lle saif y Fairbourne Hotel bellach.[3][4] Sefydlwyd Fairbourne gan Arthur McDougall, o'r teulu oedd yn cynhyrchu blawd McDougall's, fel pentref gwyliau glan-y-môr.
Gwasanaethau golygu
- Yr ysbyty efo adran Damweiniau ac Achosion Brys agosaf yw Ysbyty Cyffredinol Bronglais (oddeutu 19 milltir).[5]
- Yr ysgol gynradd agosaf yw Ysgol Bro Idris.
- Yr ysgol uwchradd agosaf yw Ysgol Bro Idris
- Yr orsaf drenau agosaf yw Gorsaf reilffordd Fairbourne.
Gwleidyddiaeth golygu
Cynrychiolir y Friog yn Senedd Cymru gan Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru) a'r Aelod Seneddol yw Liz Saville Roberts (Plaid Cymru).[6]
Cyfeiriadau golygu
- ↑ "Enwau Lleoedd Safonol Cymru".
- ↑ "Gwybodaeth am y lleoliad gan yr Arolwg Ordnans". Ordnance Survey. Cyrchwyd 23 Awst 2022.
- ↑ "History of Fairbourne Village | Return to the Ferry". www.return2ferry.co.uk. Cyrchwyd 2022-09-20.
- ↑ "Cymraeg". Coflein (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-20.
- ↑ Cymru, G. I. G. (2006-10-23). "GIG Cymru | Chwiliad Côd Post". www.wales.nhs.uk. Cyrchwyd 2022-08-23.[dolen marw]
- ↑ "Dod o hyd i Aelod o'r Senedd". senedd.cymru. Cyrchwyd 2022-08-23.
Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw · Y Bala · Bethesda · Blaenau Ffestiniog · Caernarfon · Cricieth · Dolgellau · Harlech · Nefyn · Penrhyndeudraeth · Porthmadog · Pwllheli · Tywyn
Pentrefi
Aberangell · Aberdaron · Aberdesach · Aberdyfi · Aber-erch · Abergwyngregyn · Abergynolwyn · Aberllefenni · Abersoch · Afon Wen · Arthog · Beddgelert · Bethania · Bethel · Betws Garmon · Boduan · Y Bont-ddu · Bontnewydd (Arfon) · Bontnewydd (Meirionnydd) · Botwnnog · Brithdir · Bronaber · Bryncir · Bryncroes · Bryn-crug · Brynrefail · Bwlchtocyn · Caeathro · Carmel · Carneddi · Cefnddwysarn · Clynnog Fawr · Corris · Croesor · Crogen · Cwm-y-glo · Chwilog · Deiniolen · Dinas, Llanwnda · Dinas, Llŷn · Dinas Dinlle · Dinas Mawddwy · Dolbenmaen · Dolydd · Dyffryn Ardudwy · Edern · Efailnewydd · Fairbourne · Y Felinheli · Y Ffôr · Y Fron · Fron-goch · Ffestiniog · Ganllwyd · Garndolbenmaen · Garreg · Gellilydan · Glan-y-wern · Glasinfryn · Golan · Groeslon · Llanaber · Llanaelhaearn · Llanarmon · Llanbedr · Llanbedrog · Llanberis · Llandanwg · Llandecwyn · Llandegwning · Llandwrog · Llandygái · Llanddeiniolen · Llandderfel · Llanddwywe · Llanegryn · Llanenddwyn · Llanengan · Llanelltyd · Llanfachreth · Llanfaelrhys · Llanfaglan · Llanfair · Llanfihangel-y-Pennant (Abergynolwyn) · Llanfihangel-y-Pennant (Cwm Pennant) · Llanfihangel-y-traethau · Llanfor · Llanfrothen · Llangelynnin · Llangïan · Llangwnadl · Llwyngwril · Llangybi · Llangywer · Llaniestyn · Llanllechid · Llanllyfni · Llannor · Llanrug · Llanuwchllyn · Llanwnda · Llanymawddwy · Llanystumdwy · Llanycil · Llithfaen · Maentwrog · Mallwyd · Minffordd · Minllyn · Morfa Bychan · Morfa Nefyn · Mynydd Llandygái · Mynytho · Nantlle · Nantmor · Nant Peris · Nasareth · Nebo · Pant Glas · Penmorfa · Pennal · Penrhos · Penrhosgarnedd · Pen-sarn · Pentir · Pentrefelin · Pentre Gwynfryn · Pentreuchaf · Pen-y-groes · Pistyll · Pontllyfni · Portmeirion · Prenteg · Rachub · Y Rhiw · Rhiwlas · Rhos-fawr · Rhosgadfan · Rhoshirwaun · Rhoslan · Rhoslefain · Rhostryfan · Rhos-y-gwaliau · Rhyd · Rhyd-ddu · Rhyduchaf · Rhydyclafdy · Rhydymain · Sarnau · Sarn Mellteyrn · Saron · Sling · Soar · Talsarnau · Tal-y-bont, Abermaw · Tal-y-bont, Bangor · Tal-y-llyn · Tal-y-sarn · Tanygrisiau · Trawsfynydd · Treborth · Trefor · Tre-garth · Tremadog · Tudweiliog · Waunfawr