Friog
Pentrefan yng Ngwynedd yw'r Friog[1] (
ynganiad ),[2] sydd oddi fewn igymuned Arthog yn sir hanesyddol Meirionnydd. Saif ger priffordd yr A493 rhwng Dolgellau a Thywyn. Mae ar ochr ddeheuol aber y Mawddach, gyferbyn a thref Abermaw.
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.691°N 4.049°W |
| Cod OS | SH618125 |
 | |
Mae'r Friog oddeutu 91 milltir o Gaerdydd, a'r dref agosaf yw Abermaw (2 filltir) fel ehed y frân neu drwy dramwyo Pont Abermaw; y dref agosaf ar y ffordd fawr yw Dolgellau (9 milltir) a'r ddinas agosaf yw Bangor. Mae'r Friog hefyd yn rhan o Barc Cenedlaethol Eryri.
Yr enw
golyguDefnyddir Friog weithiau fel enw Cymraeg Fairbourne, ond mewn gwirionedd mae'r Friog yn bentref ar wahân. Gelwid yr ardal yn "Morfa Henddol" cyn adeiladu Fairbourne, a chredir fod yr enw "Rowen" wedi ei ddefnyddio am y pentref ar un adeg. Ynys Faig oedd yr enw gwreiddiol ar yr ardal lle saif y Fairbourne Hotel bellach.[3][4] Sefydlwyd Fairbourne gan Arthur McDougall, o'r teulu oedd yn cynhyrchu blawd McDougall's, fel pentref gwyliau glan-y-môr.
Gwasanaethau
golygu- Yr ysbyty efo adran Damweiniau ac Achosion Brys agosaf yw Ysbyty Cyffredinol Bronglais (oddeutu 19 milltir).[5]
- Yr ysgol gynradd agosaf yw Ysgol Bro Idris.
- Yr ysgol uwchradd agosaf yw Ysgol Bro Idris
- Yr orsaf drenau agosaf yw Gorsaf reilffordd Fairbourne.
Gwleidyddiaeth
golyguCynrychiolir y Friog yn Senedd Cymru gan Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru) a'r Aelod Seneddol yw Liz Saville Roberts (Plaid Cymru).[6]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2023-03-30. Cyrchwyd 2022-09-20.
- ↑ "Gwybodaeth am y lleoliad gan yr Arolwg Ordnans". Ordnance Survey. Cyrchwyd 23 Awst 2022.
- ↑ "History of Fairbourne Village | Return to the Ferry". www.return2ferry.co.uk. Cyrchwyd 2022-09-20.
- ↑ "Cymraeg". Coflein (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-20.
- ↑ Cymru, G. I. G. (2006-10-23). "GIG Cymru | Chwiliad Côd Post". www.wales.nhs.uk. Cyrchwyd 2022-08-23.[dolen farw]
- ↑ "Dod o hyd i Aelod o'r Senedd". senedd.cymru. Cyrchwyd 2022-08-23.
Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw · Y Bala · Bethesda · Blaenau Ffestiniog · Caernarfon · Cricieth · Dolgellau · Harlech · Nefyn · Penrhyndeudraeth · Porthmadog · Pwllheli · Tywyn
Pentrefi
Aberangell · Aberdaron · Aberdesach · Aberdyfi · Aber-erch · Abergwyngregyn · Abergynolwyn · Aberllefenni · Abersoch · Afon Wen · Arthog · Beddgelert · Bethania · Bethel · Betws Garmon · Boduan · Y Bont-ddu · Bontnewydd (Arfon) · Bontnewydd (Meirionnydd) · Botwnnog · Brithdir · Bronaber · Bryncir · Bryncroes · Bryn-crug · Brynrefail · Bwlchtocyn · Caeathro · Carmel · Carneddi · Cefnddwysarn · Clynnog Fawr · Corris · Croesor · Crogen · Cwm-y-glo · Chwilog · Deiniolen · Dinas, Llanwnda · Dinas, Llŷn · Dinas Dinlle · Dinas Mawddwy · Dolbenmaen · Dolydd · Dyffryn Ardudwy · Edern · Efailnewydd · Fairbourne · Y Felinheli · Y Ffôr · Y Fron · Fron-goch · Ffestiniog · Ganllwyd · Garndolbenmaen · Garreg · Gellilydan · Glan-y-wern · Glasinfryn · Golan · Groeslon · Llanaber · Llanaelhaearn · Llanarmon · Llanbedr · Llanbedrog · Llanberis · Llandanwg · Llandecwyn · Llandegwning · Llandwrog · Llandygái · Llanddeiniolen · Llandderfel · Llanddwywe · Llanegryn · Llanenddwyn · Llanengan · Llanelltyd · Llanfachreth · Llanfaelrhys · Llanfaglan · Llanfair · Llanfihangel-y-Pennant (Abergynolwyn) · Llanfihangel-y-Pennant (Cwm Pennant) · Llanfihangel-y-traethau · Llanfor · Llanfrothen · Llangelynnin · Llangïan · Llangwnadl · Llwyngwril · Llangybi · Llangywer · Llaniestyn · Llanllechid · Llanllyfni · Llannor · Llanrug · Llanuwchllyn · Llanwnda · Llanymawddwy · Llanystumdwy · Llanycil · Llithfaen · Maentwrog · Mallwyd · Minffordd · Minllyn · Morfa Bychan · Morfa Nefyn · Mynydd Llandygái · Mynytho · Nantlle · Nantmor · Nant Peris · Nasareth · Nebo · Pant Glas · Penmorfa · Pennal · Penrhos · Penrhosgarnedd · Pen-sarn · Pentir · Pentrefelin · Pentre Gwynfryn · Pentreuchaf · Pen-y-groes · Pistyll · Pontllyfni · Portmeirion · Prenteg · Rachub · Y Rhiw · Rhiwlas · Rhos-fawr · Rhosgadfan · Rhoshirwaun · Rhoslan · Rhoslefain · Rhostryfan · Rhos-y-gwaliau · Rhyd · Rhyd-ddu · Rhyduchaf · Rhydyclafdy · Rhydymain · Sarnau · Sarn Mellteyrn · Saron · Sling · Soar · Talsarnau · Tal-y-bont, Abermaw · Tal-y-bont, Bangor · Tal-y-llyn · Tal-y-sarn · Tanygrisiau · Trawsfynydd · Treborth · Trefor · Tre-garth · Tremadog · Tudweiliog · Waunfawr