Aberdaron
Pentref glan môr a chymuned yng ngorllewin Llŷn, Gwynedd, yw Aberdaron (
ynganiad ). Cyfeirnod OS: SH 8461210067. Fel y pentref agosaf at Ynys Enlli yr oedd yn gyrchfan bwysig i bererinion yn yr Oesoedd Canol. Sefydlwyd clas yno yn Oes y Seintiau.
 | |
| Math | cymuned, pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 47.71 km² |
| Cyfesurynnau | 52.808°N 4.71°W |
| Cod SYG | W04000042 |
| Cod OS | SH173268 |
| Cod post | LL53 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru) |
| AS/au | Liz Saville Roberts (Plaid Cymru) |
 | |
Yr eglwysGolygu
Mae rhannau o eglwys y plwyf, sydd wedi ei chysegru i Sant Hywyn, yn dangos enghreifftiau diddorol o waith o'r cyfnod Normanaidd, sy'n gysylltiedig â theyrnasiad Gruffudd ap Cynan yn ôl pob tebyg. Mae cofnod am Gruffudd ap Rhys o Ddeheubarth yn cael noddfa yno pan oedd Gruffydd ap Cynan yn ceisio'i ddal. Bu'r bardd R. S. Thomas yn ficer yma am rai blynyddoedd. Gŵr enwog arall fu'n gysylltiedig ag Aberdaron oedd Dic Aberdaron, yr ysgolhaig a'r crwydryn. Heb fod ymhell o'r pentref mae bryngaer fechan Castell Odo ar gopa Mynydd Ystum tua Milltir o'r pentref.
Y môr a'r traethGolygu
Datblygodd Aberdaron yn gyrchfan boblogaidd i dwristiaid gan greu problemau mawr gyda'r farchnad dai wrth i nifer gynyddol o ymwelwyr o'r tu hwnt i Glawdd Offa brynu tai i'w defnyddio fel tai haf. Ond mae'r diwydiant pysgota yn parhau yno hefyd, yn enwedig pysgota am grancod a chimychiaid. Gellir cael cwch i Ynys Enlli o Borth Meudwy, ryw filltir o'r pentref. Mae yna siop fach leol o'r enw Eleri Stores sydd yn gwerthu pethau pysgota ac hufen iâ.
Cyfrifiad 2011Golygu
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[1][2][3]
TywyddGolygu
Cafwyd storm ‘hanesyddol‘ a gwyntoedd eithriadol ym mis Rhagfyr 2013
OrielGolygu
Ffotograff o Aberdaron ac Ynysoedd Gwylan yn y cefndir; 1896
Cwch yn Aberdaron oddeutu 1885
Traeth Aberdaron
Y fynwent a'r pentref
Enwogion a phobl nodedigGolygu
- Lewys Daron (fl. 1495-1530), bardd
- Dic Aberdaron, ieithgi
- William Jones, ffermwr Moelfre, a dyddiadurwr. Mae‘r dyddiadur helaeth a adawodd yn ddogfen o fywyd y fferm a thywydd pob dydd Aberdaron ei gyfnod yn unigryw. Mae’r cofnodion am yr agweddau yma, a mwy, yn eu cyfanrwydd i’w gweld yma [1] ar wefan Prosiect Llên Natur.
CyfeiriadauGolygu
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw · Y Bala · Bethesda · Blaenau Ffestiniog · Caernarfon · Cricieth · Dolgellau · Harlech · Nefyn · Penrhyndeudraeth · Porthmadog · Pwllheli · Tywyn
Pentrefi
Aberangell · Aberdaron · Aberdesach · Aberdyfi · Abererch · Abergwyngregyn · Abergynolwyn · Aberllefenni · Abersoch · Afon Wen · Arthog · Beddgelert · Bethania · Bethel · Betws Garmon · Boduan · Y Bont-ddu · Bontnewydd (Arfon) · Bontnewydd (Meirionnydd) · Botwnnog · Brithdir · Bronaber · Bryncir · Bryncroes · Bryn-crug · Brynrefail · Bwlchtocyn · Caeathro · Carmel · Carneddi · Cefnddwysarn · Clynnog Fawr · Corris · Croesor · Crogen · Cwm-y-glo · Chwilog · Deiniolen · Dinas, Llanwnda · Dinas, Llŷn · Dinas Dinlle · Dinas Mawddwy · Dolbenmaen · Dolydd · Dyffryn Ardudwy · Edern · Efailnewydd · Fairbourne · Y Felinheli · Y Ffôr · Y Fron · Fron-goch · Ffestiniog · Ganllwyd · Garndolbenmaen · Garreg · Gellilydan · Glan-y-wern · Glasinfryn · Golan · Groeslon · Llanaber · Llanaelhaearn · Llanarmon · Llanbedr · Llanbedrog · Llanberis · Llandanwg · Llandecwyn · Llandegwning · Llandwrog · Llandygái · Llanddeiniolen · Llandderfel · Llanddwywe · Llanegryn · Llanenddwyn · Llanengan · Llanelltyd · Llanfachreth · Llanfaelrhys · Llanfaglan · Llanfair · Llanfihangel-y-pennant (Abergynolwyn) · Llanfihangel-y-pennant (Cwm Pennant) · Llanfihangel-y-traethau · Llanfor · Llanfrothen · Llangelynnin · Llangïan · Llangwnadl · Llwyngwril · Llangybi · Llangywer · Llaniestyn · Llanllechid · Llanllyfni · Llannor · Llanrug · Llanuwchllyn · Llanwnda · Llanymawddwy · Llanystumdwy · Llanycil · Llithfaen · Maentwrog · Mallwyd · Minffordd · Minllyn · Morfa Bychan · Morfa Nefyn · Mynydd Llandygái · Mynytho · Nantlle · Nantmor · Nant Peris · Nasareth · Nebo · Pant Glas · Penmorfa · Pennal · Penrhos · Penrhosgarnedd · Pen-sarn · Pentir · Pentrefelin · Pentre Gwynfryn · Pentreuchaf · Pen-y-groes · Pistyll · Pontllyfni · Portmeirion · Prenteg · Rachub · Y Rhiw · Rhiwlas · Rhos-fawr · Rhosgadfan · Rhoshirwaun · Rhoslan · Rhoslefain · Rhostryfan · Rhos-y-gwaliau · Rhyd · Rhyd-ddu · Rhyduchaf · Rhydyclafdy · Rhydymain · Sarnau · Sarn Mellteyrn · Saron · Sling · Soar · Talsarnau · Tal-y-bont, Abermaw · Tal-y-bont, Bangor · Tal-y-llyn · Tal-y-sarn · Tanygrisiau · Trawsfynydd · Treborth · Trefor · Tre-garth · Tremadog · Tudweiliog · Waunfawr