Tan-y-grisiau

Hen bentref chwarel yw Tan-y-grisiau ( ynganiad ) (hefyd Tanygrisiau), ger Blaenau Ffestiniog yng Ngwynedd.

Tan-y-grisiau

Math	pentref
Cylchfa amser	UTC±00:00
Daearyddiaeth
Sir	Gwynedd
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.9867°N 3.9569°W
Cod OS	SH687450
Gwleidyddiaeth
AC/au	Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru)
AS/au	Liz Saville Roberts (Plaid Cymru)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Codwyd y pentref ar gyfer y chwarelwyr a weithiai yn chwareli'r Moelwynion, uwchlaw'r pentref i'r gogledd.

Yn agos i Dan-y-grisiau mae argae Llyn Stwlan, rhwng Moelwyn Mawr a Moelwyn Bach, â'i phwerdy trydan dŵr. Mae ffordd o'r pentref yn dringo i fyny iddo a cheir canolfan ymwelwyr yno.

Mae Rheilffordd Ffestiniog, sy'n cysylltu Blaenau Ffestiniog â Phorthmadog, yn mynd trwy'r pentref ac yn atyniad twristaidd pwysig yn yr haf.

Enwogion

• Brodor o Dan-y-grisiau oedd y bardd ac emynydd Moelwyn (1866-1944). Roedd ei emynau'n boblogaidd iawn ar droad yr 20g.
• Bardd arall o'r pentref oedd Lewis Moelwyn Jones (Lewis Moelwyn).
• Bu'r bardd a diwygiwr cymdeithasol Silyn yn weinidog yn Nhan-y-grisiau o 1905 hyd 1912.
• Gwyn Thomas - cafodd y bardd ac ysgolhaig ei eni yn y pentref yn 1936.
• Mae'r cerddor Gai Toms (Gareth J. Thomas), yn hanu o Danygrisiau.

Gweler hefyd

• Helynt Brewer Spinks, pan geisiodd rheolwr ffatri leol wahard y Gymraeg yn y gweithle.
• Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan Estella

Cyfeiriadau

Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:

Tanygrisiau

Trefi a phentrefi Gwynedd

Aberangell  · Aberdaron  · Aberdesach  · Aberdyfi  · Abererch  · Abergwyngregyn  · Abergynolwyn  · Aberllefenni  · Abermaw  · Abersoch  · Afon Wen  · Arthog  · Y Bala  · Bangor  · Beddgelert  · Bethania  · Bethel  · Bethesda  · Betws Garmon  · Blaenau Ffestiniog  · Boduan  · Bontddu  · Bontnewydd (Arfon)  · Bontnewydd (Meirionnydd)  · Botwnnog  · Brithdir  · Bronaber  · Bryncir  · Bryncroes  · Bryn-crug  · Brynrefail  · Bwlchtocyn  · Caeathro  · Caernarfon  · Carmel  · Carneddi  · Cefnddwysarn  · Clynnog Fawr  · Corris  · Cricieth  · Croesor  · Crogen  · Cwm-y-glo  · Chwilog  · Deiniolen  · Dinas, Llanwnda  · Dinas, Llŷn  · Dinas Dinlle  · Dinas Mawddwy  · Dolgellau  · Dolbenmaen  · Dolydd  · Dyffryn Ardudwy  · Edern  · Efailnewydd  · Fairbourne  · Y Felinheli  · Y Ffôr  · Y Fron  · Fron-goch  · Ffestiniog  · Ganllwyd  · Garndolbenmaen  · Garreg  · Gellilydan  · Glan-y-wern  · Glasinfryn  · Golan  · Groeslon  · Harlech  · Llanaber  · Llanaelhaearn  · Llanarmon  · Llanbedr  · Llanbedrog  · Llanberis  · Llandanwg  · Llandecwyn  · Llandegwning  · Llandwrog  · Llandygái  · Llanddeiniolen  · Llandderfel  · Llanddwywe  · Llanegryn  · Llanenddwyn  · Llanengan  · Llanelltyd  · Llanfachreth  · Llanfaelrhys  · Llanfaglan  · Llanfair  · Llanfihangel-y-pennant (Abergynolwyn)  · Llanfihangel-y-pennant (Cwm Pennant)  · Llanfihangel-y-traethau  · Llanfor  · Llanfrothen  · Llangelynnin  · Llangïan  · Llangwnadl  · Llwyngwril  · Llangybi  · Llangywer  · Llaniestyn  · Llanllechid  · Llanllyfni  · Llannor  · Llanrug  · Llanuwchllyn  · Llanwnda  · Llanymawddwy  · Llanystumdwy  · Llanycil  · Llithfaen  · Maentwrog  · Mallwyd  · Minffordd  · Minllyn  · Morfa Bychan  · Morfa Nefyn  · Mynydd Llandygái  · Mynytho  · Nantlle  · Nantmor  · Nant Peris  · Nasareth  · Nebo  · Nefyn  · Pant Glas  · Penmorfa  · Pennal  · Penrhos  · Penrhosgarnedd  · Penrhyndeudraeth  · Pen-sarn  · Pentir  · Pentrefelin  · Pentre Gwynfryn  · Pentreuchaf  · Penygroes  · Pistyll  · Pontllyfni  · Porthmadog  · Portmeirion  · Prenteg  · Pwllheli  · Rachub  · Y Rhiw  · Rhiwlas  · Rhos-fawr  · Rhosgadfan  · Rhoshirwaun  · Rhoslan  · Rhoslefain  · Rhostryfan  · Rhos-y-gwaliau  · Rhyd  · Rhyd-Ddu  · Rhydyclafdy  · Rhydymain  · Sarnau  · Sarn Mellteyrn  · Saron  · Sling  · Soar  · Talsarnau  · Tal-y-bont, Abermaw‎  · Tal-y-bont, Bangor  · Tal-y-llyn  · Talysarn  · Tanygrisiau  · Trawsfynydd  · Treborth  · Trefor  · Tregarth  · Tremadog  · Tudweiliog  · Tywyn  · Waunfawr