Cadair yr Eisteddfod Genedlaethol

(Ailgyfeiriad o Cadeirio)

Un o brif wobrau yr Eisteddfod Genedlaethol yw'r Gadair. Yn draddodiadol, gwobr ydyw am yr awdl orau o dan 300 llinell, er bod tueddiad diweddar i gwtogi nifer y llinellau i 200. Mae'r seremoni wobrwyo yn digwydd ar ddydd Gwener yr Eisteddfod gyda'r Orsedd yn bresennol ar y llwyfan.

Cadair yr Eisteddfod Genedlaethol
Enghraifft o'r canlynolgwobr Edit this on Wikidata
Cadeiriau barddol Hedd Wyn

Er bod Cadair yr Eisteddfod Genedlaethol yn greadigaeth gymharol ddiweddar (ffrwyth gweithgareddau Iolo Morgannwg ac eraill), mae'r arfer o gadeirio bardd yn deillio o'r Oesoedd Canol pan arferid neilltuo cadair arbennig i'r pencerdd yn llys y brenin, yn ôl Cyfraith Hywel Dda.

Rhestr enillwyr

golygu
Blwyddyn Eisteddfod Buddugwr Ffugenw Testun
1861 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberdâr 1861 Lewis William Lewis (Llew Llwyfo) Caradog
1862 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1862 Rowland Williams (Hwfa Môn) Yr Eryr Y Flwyddyn
1863 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abertawe 1863 William Ambrose (Emrys) Idwal Albert Dda
1864 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llandudno 1864 Richard Foulkes Edwards (Risiart Ddu o Wynedd) Barakel Ioan yn Ynys Patmos
1865 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberystwyth 1865 Atal y wobr Hanes Paul
1866 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caer 1866 y Parch Robert Thomas Morydd Môr
1867 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerfyrddin 1867 Richard Parry (Gwalchmai) Samuel Hopkins Milflwyddiant
1868 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhuthun 1868 Atal y wobr Elias y Thesbiad
1869 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Treffynnon 1869 Nid oedd cadair yn 1869
1870 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhyl 1870 William Thomas (Islwyn) Yr Eryr Y Nos
1871 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Tywyn 1871 Richard Davies (Tafolog) Heber Mynwent
1872 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Tremadog 1872 Hugh Pugh Clynog Dedwyddwch
1873 Eisteddfod Genedlaethol Cymru yr Wyddgrug 1873 Rowland Williams
1877 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1877 William Roberts (Porthmadog) Ieuenctid
1878 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Penbedw 1878 Rowland Williams (Hwfa Môn) Rhagluniaeth
1879 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Conwy 1879 W. B. Joseph Y Myfyr Y Meddwl
1880 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1880 W. B. Joseph Y Myfyr Athrylith
1881 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Merthyr Tudful 1881 Evan Rees (Dyfed) Cariad
1882 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Dinbych 1882 Atal y wobr Dyn
1883 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd 1883 Atal y wobr Llong
1884 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Lerpwl 1884 Evan Rees (Dyfed) Gwilym Hiraethog
1885 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberdâr 1885 Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn) Y Gwir yn erbyn y Byd
1886 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1886 Richard Davies (Tafolog) Gobaith
1887 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llundain 1887 Robert Arthur Williams Berw Victoria
1888 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Wrecsam 1888 Thomas Jones (Tudno) Peroriaeth
1889 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberhonddu 1889 Evan Rees (Dyfed) [1] Archifwyd 2007-09-28 yn y Peiriant Wayback Y Beibl Cymraeg
1890 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor 1890 Thomas Jones (Tudno) Y Llafurwr
1891 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abertawe 1891 John Owen Williams (Pedrog) Yr Haul
1892 Eisteddfod Genedlaethol Cymru y Rhyl 1892 Evan Jones (Gurnos) Y Cenhadwr
1893 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Pontypridd 1893 John Ceulanydd Williams Pwlpud Cymru
1894 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1894 Howell Elvet Lewis (Elfed) Hunanaberth
1895 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llanelli 1895 John Owen Williams (Pedrog) Dedwyddwch
1896 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llandudno 1896 Ben Davies Tu hwnt i'r llen
1897 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Casnewydd 1897 John Thomas Job Job Brawdoliaeth Gyffredinol
1898 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Blaenau Ffestiniog 1898 Robert Owen Hughes (Elfyn) Einion Urdd Yr Awen
1899 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd 1899 Atal y wobr Gladstone
1900 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Lerpwl 1900 John Owen Williams (Pedrog) Y Bugail
1901 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Merthyr Tudful 1901 Evan Rees (Dyfed) Y Diwygiwr
1902 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor 1902 T. Gwynn Jones Tir na'n Og Ymadawiad Arthur
1903 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llanelli 1903 John Thomas Job Y Celt
1904 Eisteddfod Genedlaethol Cymru y Rhyl 1904 J. Machreth Rees Geraint ac Enid
1905 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberpennar 1905 Atal y wobr Gorau Arf, Dysg
1906 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1906 J. J. Williams Y Lloer
1907 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abertawe 1907 Thomas Davies Bethel John Bunyan
1908 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llangollen 1908 J. J. Williams Ceiriog
1909 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llundain 1909 T. Gwynn Jones Gwlad y Bryniau
1910 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bae Colwyn 1910 R. Williams Parry Yr Haf
1911 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerfyrddin 1911 Gwilym Ceiriog Iorwerth y Seithfed
1912 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Wrecsam 1912 T. H. Parry-Williams Y Mynydd
1913 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Y Fenni 1913 Thomas Jacob Thomas (Sarnicol) Aelwyd y Cymro
1914 Dim Eisteddfod
1915 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor 1915 T. H. Parry-Williams Eryri
1916 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberystwyth 1916 John Ellis Williams Ystrad Fflur
1917 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Penbedw 1917 Y Gadair Ddu Ellis Humphrey Evans (Hedd Wyn) "Fleur-de-lys" Yr Arwr
1918 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Castell-nedd 1918 John Thomas Job Eu Nêr a Folant
1919 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Corwen 1919 David Rees Davies (Cledlyn) Y Proffwyd
1920 Eisteddfod Genedlaethol Cymru y Barri 1920 Atal y wobr Yr Oes Aur
1921 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1921 Robert John Rowlands (Meuryn) Min y Môr
1922 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhydaman 1922 John Lloyd-Jones Y Gaeaf
1923 Eisteddfod Genedlaethol Cymru yr Wyddgrug 1923 David Rees Davies (Cledlyn) Dychweliad Arthur
1924 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Pont-y-pŵl 1924 Albert Evans-Jones (Cynan) I'r Duw nid Adwaenir
1925 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Pwllheli 1925 Dewi Morgan Cantre'r Gwaelod
1926 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abertawe 1926 David James Jones (Gwenallt) Y Mynach
1927 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caergybi 1927 Atal y wobr Y Derwydd
1928 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Treorci 1928 Atal y wobr Y Sant
1929 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Lerpwl 1929 David Emrys James (Dewi Emrys) Dafydd ap Gwilym
1930 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llanelli 1930 David Emrys James (Dewi Emrys) Y Galilead
1931 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor 1931 David James Jones (Gwenallt) Breuddwyd y Bardd
1932 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberafan 1932 D. J. Davies Mam
1933 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Wrecsam 1933 Edgar Phillips Trefin Harlech
1934 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Castell-nedd 1934 William Morris Ogof Arthur
1935 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1935 E. Gwyndaf Evans (Gwyndaf) Magdalen
1936 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abergwaun 1936 Simon B. Jones Tŷ Ddewi
1937 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Machynlleth 1937 T. Rowland Hughes Y Ffin
1938 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd 1938 Gwilym R. Jones Gwyrfai Rwy'n Edrych Dros y Bryniau Pell
1939 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Dinbych 1939 Atal y wobr A hi yn dyddhau
1940 Eisteddfod Radio (gwrthod Aberpennar) T. Rowland Hughes Pererinion
1941 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Hen Golwyn 1941 Roland Jones Hydref
1942 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberteifi 1942 Atal y wobr "Rhyfel" neu "Creiddylad"
1943 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor 1943 David Emrys James (Dewi Emrys) Cymylau Amser
1944 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llandybïe 1944 D. Lloyd Jenkins Ofn
1945 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhosllannerchrugog 1945 Tom Parri Jones Yr Oes Aur
1946 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberpennar 1946 Geraint Bowen Awdl Foliant i'r Amaethwr
1947 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bae Colwyn 1947 John Tudor Jones (John Eilian) Maelgwn Gwynedd
1948 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Pen-y-bont ar Ogwr 1948 David Emrys James (Dewi Emrys) Yr Alltud
1949 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Dolgellau 1949 Rowland Jones Y Graig
1950 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerffili 1950 Gwilym Tilsley Awdl Foliant i'r Glöwr
1951 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llanrwst 1951 Brinley Richards Y Dyffryn
1952 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberystwyth 1952 John Evans Dwylo
1953 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Y Rhyl 1953 E. Llwyd Williams Y Ffordd
1954 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Ystradgynlais a'r Cylch 1954 John Evans Yr Argae
1955 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Pwllheli 1955 Gwilym Ceri Jones Gwrtheyrn
1956 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberdâr 1956 Mathonwy Hughes Gwraig
1957 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llangefni 1957 Gwilym Tilsley Cwm Carnedd
1958 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Glyn Ebwy a'r Cylch 1958 T. Llew Jones Caerllion-ar-Wysg
1959 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1959 T. Llew Jones Y Dringwr
1960 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd 1960 Atal y wobr Dydd Barn neu Morgannwg
1961 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Dyffryn Maelor 1961 Emrys Edwards Awdl Foliant i Gymru
1962 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llanelli 1962 Caradog Prichard Llef un yn Llefain
1963 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llandudno 1963 Atal y wobr Genesis
1964 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abertawe 1964 R. Bryn Williams Patagonia
1965 Eisteddfod Genedlaethol Cymru y Drenewydd 1965 William David Williams Yr Ymchwil
1966 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberafan a'r Cylch 1966 Dic Jones Bryn Coed Cynhaeaf
1967 Eisteddfod Genedlaethol Cymru y Bala 1967 Emrys Roberts Y Gwyddonydd
1968 Eisteddfod Genedlaethol Cymru y Barri a'r Fro 1968 R. Bryn Williams Awdl Foliant i'r Morwr
1969 Eisteddfod Genedlaethol Cymru y Fflint 1969 James Nicholas Yr Alwad
1970 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhydaman a'r Cylch 1970 Tomi Evans Y Twrch Trwyth
1971 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor a'r Cylch 1971 Emrys Roberts "Lleu" Y Chwarelwr
1972 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Benfro 1972 Dafydd Owen "Kerguelen" Preseli
1973 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhuthun 1973 Alan Llwyd Llef Dros y Lleiafrifoedd
1974 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerfyrddin 1974 Moses Glyn Jones Y Dewin
1975 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bro Dwyfor 1975 Gerallt Lloyd Owen "Bronwydd" Afon
1976 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberteifi a'r Cylch 1976 Alan Llwyd Gwanwyn
1977 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Wrecsam a'r cylch 1977 Donald Evans "Cei-bach" Llygredd
1978 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd 1978 Atal y wobr Y Ddinas
1979 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caernarfon 1979 Atal y wobr Gwynedd
1980 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Dyffryn Lliw 1980 Donald Evans Y Ffwrnais
1981 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Maldwyn a'i chyffiniau 1981 John Gwilym Jones Y Frwydr
1982 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abertawe 1982 Gerallt Lloyd Owen Cilmeri
1983 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Ynys Môn 1983 Einion Evans Ynys
1984 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llanbedr Pont Steffan 1984 Aled Rhys Wiliam Y Pethau Bychein
1985 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Y Rhyl 1985 Robat Powell "Penycae" Cynefin
1986 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abergwaun a'r Fro 1986 Gwynn ap Gwilym Y Cwmwl
1987 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bro Madog 1987 Ieuan Wyn Llanw a Thrai
1988 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Casnewydd 1988 Elwyn Edwards Storm
1989 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Dyffryn Conwy 1989 Idris Reynolds Y Daith
1990 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Cwm Rhymni 1990 Myrddin ap Dafydd Gwythiennau
1991 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bro Delyn 1991 Robin Llwyd ab Owain Merch yr Amserau
1992 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberystwyth 1992 Idris Reynolds A Fo Ben...
1993 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llanelwedd 1993 Meirion MacIntyre Huws Gwawr
1994 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Nedd a'r Cyffiniau 1994 Emyr Lewis Chwyldro
1995 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abergele 1995 Tudur Dylan Jones Y Môr
1996 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bro Dinefwr 1996 R. O. Williams "Amstel" Grisiau
1997 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Meirion a'r Cyffiniau 1997 Ceri Wyn Jones Gwaddol
1998 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bro Ogwr 1998 Atal y wobr Fflamau
1999 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Ynys Môn 1999 Gwenallt Llwyd Ifan "Carreg Seithllyn" Pontydd
2000 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llanelli 2000 Llion Jones "Di-lycs" Rhithiau
2001 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Dinbych 2001 Mererid Hopwood "Llygad y Dydd" Dadeni
2002 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Tyddewi 2002 Myrddin ap Dafydd "Pawb yn y Pafiliwn" Llwybrau
2003 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Maldwyn a'r Gororau 2003 Twm Morys "Heilyn" Drysau
2004 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Casnewydd 2004 Huw Meirion Edwards "Neb" Tir Neb
2005 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Eryri a'r Cyffiniau 2005 Tudur Dylan Jones "Drws y Coed" Gorwelion
2006 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abertawe 2006 Gwynfor ab Ifor "Gwenno" Tonnau
2007 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir y Fflint a'r Cyffiniau 2007 T. James Jones (Jim Parc Nest) "Un o Ddeuawd" Ffin
2008 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd a'r Cylch 2008 Hilma Lloyd Edwards Eco Tir Newydd
2009 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Meirion a'r Cyffiniau 2009 Atal y wobr Cyffro
2010 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Blaenau Gwent a Blaenau'r Cymoedd 2010 Tudur Hallam "Yr Wylan" Ennill Tir
2011 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Wrecsam a'r Fro 2011 Rhys Iorwerth "Penrhynnwr" Clawdd Terfyn
2012 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bro Morgannwg 2012 [1] Dylan Iorwerth "Owallt" Llanw
2013 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Ddinbych a'r Cyffiniau 2013 Atal y Wobr Lleisiau
2014 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Gâr 2014 Ceri Wyn Jones "Cadwgan" Lloches
2015 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Maldwyn a'r Gororau 2015 Hywel Griffiths "Ceulan" Gwe
2016 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Fynwy a'r Cyffiniau 2016 Aneirin Karadog "Tad Diymadferth?" Ffiniau
2017 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Ynys Môn 2017 Osian Rhys Jones "Gari" Yr Arwr
2018 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd 2018 Gruffudd Eifion Owen "Hal Robson-Kanu" Porth
2019 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Conwy 2019 T. James Jones (Jim Parc Nest)[2] "Wil Tabwr" Gorwelion
2021 Eisteddfod AmGen 2021 Gwenallt Llwyd Ifan[3] "Gwyliwr" Deffro
2022 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Ceredigion 2022 Llŷr Gwyn Lewis[4] "Cnwt Gwirion" Traeth
2023 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llŷn ac Eifionydd 2023 Alan Llwyd[5] "Llanw a Thrai" Llif
2024 Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhondda Cynon Taf 2024 Carwyn Eckley[6] "Brynmair" Cadwyn

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. Dylan yn ennill Cadair Bro Morgannwg, adalwyd 2015-08-11
  2. T James Jones yw enillydd y Gadair yn yr Eisteddfod , BBC Cymru Fyw, 9 Awst 2019.
  3. Gwenallt Llwyd Ifan yw enillydd Cadair Eisteddfod AmGen , BBC Cymru Fyw, 6 Awst 2021.
  4. Llŷr Gwyn Lewis yn ennill Cadair Eisteddfod Ceredigion , BBC Cymru Fyw, 5 Awst 2022.
  5. Alan Llwyd yn ennill Cadair yr Eisteddfod Genedlaethol , BBC Cymru Fyw, 11 Awst 2023.
  6. "Carwyn Eckley yn ennill Cadair Eisteddfod Genedlaethol Rhondda Cynon Taf". BBC Cymru Fyw. 2024-08-09. Cyrchwyd 2024-08-09.

Dolenni allanol

golygu