Coron yr Eisteddfod Genedlaethol

Mae Coron yr Eisteddfod Genedlaethol yn un o ddwy brif wobr yr Eisteddfod Genedlaethol am farddoniaeth. Y Gadair yw'r llall. Mae'r seremoni wobrwyo yn digwydd ar ddydd Llun yr Eisteddfod gyda'r Orsedd yn bresennol ar y llwyfan. Dyfernir y goron am bryddest (cerdd hir) neu ddilyniant o gerddi yn y mesurau rhydd neu'r wers rydd.

Rhestr enillwyr

Blwyddyn	Eisteddfod	Buddugwr	Ffugenw	Testun
1861	Aberdâr
1862	Caernarfon
1863	Abertawe
1864	Llandudno
1865	Aberystwyth
1866	Caer
1867	Caerfyrddin
1868	Rhuthun
1869	Treffynnon		Richard Mawddwy Jones
1872	Tremadog
1873	Yr Wyddgrug
1874	Bangor
1875	Pwllheli
1876	Wrecsam
1877	Caernarfon
1878	Penbedw
1879	Penbedw
1880	Caernarfon	Ellis Roberts	Elis Wyn o Wyrfai	Buddugoliaeth y Groes
1881	Merthyr Tudful	Watkin Hezekiah Williams	Watcyn Wyn	Bywyd
1882	Dinbych	Dafydd Rees Williams		Garfield
1883	Caerdydd	Anna Walter Thomas	Morfudd Eryri	Llandaf
1884	Lerpwl	John Cadvan Davies	Cadfan	Madog ab Owain Gwynedd
1885	Aberdâr	Griffith Tecwyn Parry		Hywel Dda
1886	Caernarfon	John Cadvan Davies	Cadfan	Cystenyn Fawr
1887	Llundain	John Cadvan Davies	Cadfan	John Penry
1888	Wrecsam	Howell Elvet Lewis	Elfed	Gruffydd ap Cynan
1889	Aberhonddu	Howell Elvet Lewis	Elfed	Llewelyn ein Llyw Olaf
1890	Bangor	John John Roberts	Iolo Caernarfon	Ardderchog lu'r Merthyri
1891	Abertawe	David Adams	Hawen	Oliver Cromwell
1892	Y Rhyl	John John Roberts	Iolo Caernarfon	Dewi Sant
1893	Pontypridd	Ben Davies		Cymru Fydd
1894	Caernarfon	Ben Davies		Arglwydd Tennyson
1895	Llanelli	Lewis William Lewis	Llew Llwyfo	Ioan y Disgybl Annwyl
1896	Llandudno	atal y wobr	atal y wobr	Llewelyn Fawr
1897	Casnewydd	Thomas Mafonwy Davies		Arthur y Ford Gron
1898	Blaenau Ffestiniog	Richard Gwylfa Roberts	Aprite	Charles o'r Bala
1899	Caerdydd	Richard Gwylfa Roberts		Y Diddanydd Arall
1900	Lerpwl	John Thomas Job		Williams Pantycelyn
1901	Merthyr Tudful	John Jenkins	Gwili	Tywysog Tangnefedd
1902	Bangor	Robert Roberts		Trystan ac Esyllt
1903	Llanelli	John Evans Davies	Rhuddwawr	Ficer Pritchard
1904	Y Rhyl	Richard Machno Humphreys		Tom Ellis
1905	Aberpennar	Thomas Mathonwy Davies		Ann Griffiths
1906	Caernarfon	Emyr Davies		Branwen ferch Llyr
1907	Abertawe	John Dyfnallt Owen		Y Greal Sanctaidd
1908	Llangollen	Emyr Davies		Owain Glyndwr
1909	Llundain	W. J. Gruffydd		Yr Arglwydd Rhys
1910	Bae Colwyn	William Crwys Williams		Ednyfed Fychan
1911	Caerfyrddin	William Crwys Williams	Crwys	Gwerin Cymru
1912	Wrecsam	T. H. Parry-Williams		Gerallt Gymro
1913	Y Fenni	William Evans	Wil Ifan	Ieuan Gwynedd
1914	Dim Eisteddfod (Rhyfel)
1915	Bangor	T. H. Parry-Williams		Y Ddinas
1916	Aberystwyth	Atal y wobr
1917	Penbedw	William Evans	Wil Ifan	Pwyll Pendefig Dyfed
1918	Castell Nedd	D. Emrys Lewis		Mynachlog Nedd
1919	Corwen	William Crwys Williams	Crwys	Morgan Llwyd o Wynedd
1920	Y Barri	James Evans		Trannoeth y Drin
1921	Caernarfon	Albert Evans-Jones	Cynan	Mab y Bwthyn
1922	Rhydaman	Robert Beynon		Y Tannau Coll
1923	Yr Wyddgrug	Albert Evans-Jones	Cynan	Yr Ynys Unig
1924	Pontypŵl	Edward Prosser Rhys		Atgof
1925	Pwllheli	William Evans	Wil Ifan	Bro fy Mebyd
1926	Abertawe	Dewi Emrys		Casgliad o Farddoniaeth Wreiddiol
1927	Caergybi	Caradog Prichard		Y Briodas
1928	Treorci	Caradog Prichard		Penyd
1929	Lerpwl	Caradog Prichard		Y Gan ni Chanwyd
1930	Llanelli	William Jones	Gwilym Myrddin	Ben Bowen
1931	Bangor	Albert Evans-Jones	Cynan	Y Dyrfa
1932	Aberafan	Thomas Eurig Davies		A Ddioddewfws a Orfu
1933	Wrecsam	Simon B. Jones		Rowd yr Horn
1934	Castell Nedd	Thomas Eurig Davies		Y Gorwel
1935	Caernarfon	Gwilym R. Jones		Ynys Enlli
1936	Abergwaun	David Jones		Yr Anialwch
1937	Machynlleth	J. M. Edwards		Y Pentref
1938	Caerdydd	Edgar H. Thomas		Peniel
1939	Dinbych	Atal y wobr		Terfysgoedd Daear
1940	Eisteddfod ar yr Awyr	T. Rowland Hughes
1941	Hen Golwyn	J. M. Edwards		Periannau
1942	Aberteifi	Herman Jones		Ebargofiant
1943	Bangor	Dafydd Owen		Rhosydd Moab
1944	Llandybïe	J. M. Edwards		Yr Aradr
1945	Rhosllannerchrugog	Atal y wobr
1946	Aberpennar	Rhydwen Williams		Yr Arloeswr
1947	Bae Colwyn	Griffith John Roberts		Glyn y Groes
1948	Penybont ar Ogwr	Euros Bowen		O'r Dwyrain
1949	Dolgellau	John Tudor James		Meirionydd
1950	Caerffili	Euros Bowen		Difodiant
1951	Llanrwst	T. Glynne Davies		Adfeilon
1952	Aberystwyth	Atal y wobr		Y Creadur
1953	Y Rhyl	Dilys Cadwaladr		Y Llen
1954	Ystradgynlais	E. Llwyd Williams		Y Bannau
1955	Pwllheli	W. J. Gruffydd	Elerydd	Ffenestri
1956	Aberdâr	atal y wobr
1957	Llangefni	Dyfnallt Morgan		Rhwng Dau
1958	Glyn Ebwy	Llewelyn Jones		Cymod
1959	Caernarfon	Tom Huws		Cadwynau
1960	Caerdydd	W. J. Gruffydd	Elerydd	Unigedd
1961	Rhosllannerchrugog (Ffennant)	Haydn Lewis		Ffoadur
1962	Llanelli	D. Emlyn Lewis		Y Cwmwl
1963	Llandudno	Tom Parri Jones		Y Bont
1964	Abertawe	Rhydwen Williams		Ffynhonnau
1965	Y Drenewydd	Tom Parri Jones		Y Gwybed
1966	Aberafan	Dafydd Jones		Y Clawdd
1967	Y Bala	Eluned Phillips		Corlannau
1968	Y Barri	Haydn Lewis		Meini
1969	Y Fflint	Dafydd Rowlands		I Gwestiynau fy Mab
1970	Rhydaman	Bryan Martin Davies		Darluniau ar Gynfas
1971	Bangor	Bryan Martin Davies	Lleufer	Dilyniant o ddeuddeg o gerddi rhydd
1972	Sir Benfro	Dafydd Rowlands	Matholwch	Dadeni
1973	Rhuthun	Alan Llwyd		Y Dref
1974	Caerfyrddin	William R. P. George		Tân
1975	Bro Dwyfor	Elwyn Roberts	Gwion	Pridd
1976	Aberteifi	Alan Llwyd		Troeon Bywyd
1977	Wrecsam (Bwras)	Donald Evans	Traeth Gwyn	Hil
1978	Caerdydd	Siôn Eirian	Aman Bach	Cerdd hir yn portreadu llencyndod
1979	Caernarfon	Meirion Evans		Dilyniant o Gerddi Serch neu Siom
1980	Dyffryn Lliw Tregwyr	Donald Evans	Grug	Lleisiau
1981	Maldywn (Machynlleth)	Sion Aled	Gwrtheyrn	Wynebau
1982	Abertawe	Eirwyn George		Dilyniant o Gerddi
1983	Môn (Llangefni)	Eluned Phillips		Clymau
1984	Llanbedr Pont Steffan	John Roderick Rees		Llygaid
1985	Y Rhyl	John Roderick Rees	Patmos	Glannau
1986	Abergwaun	T. James Jones
1987	Porthmadog	John Griffith Jones		Casgliad o Gerdd
1988	Casnewydd	T. James Jones		Ffin
1989	Llanrwst	Selwyn Iolen		Arwyr
1990	Rhymni	Iwan Llwyd		Gwreichion
1991	Yr Wyddgrug	Einir Jones		Pelydrau
1992	Aberystwyth	Cyril Jones		Cyfrannu
1993	Llanelwedd	Eirwyn George		Llynnoedd
1994	Castell Nedd	Gerwyn Williams	Ti-Fi	Dolenni
1995	Abergele	Aled Gwyn		Melodïau
1996	Bro Dinefwr (Fairfach)	David John Pritchard	Lada	Olwynion
1997	Meirion (Y Bala)	Cen Williams	Ffarwel Haf	Branwen
1998	Bro Ogwr (Pencoed)	Emyr Lewis	Ba	Rhyddid
1999	Môn (Llanbedrgoch)	Ifor ap Glyn	Rhywun	Golau yn y Gwyll
2000	Llanelli	Dylan Iorwerth	CTMRh	Tywod
2001	Dinbych	Penri Roberts	Mair	Muriau
2002	Tyddewi	Aled Jones Williams	Albert Bored Venison	Awelon
2003	Maldwyn (Meifod)	Mererid Hopwood	Llasar	Gwreiddau
2004	Casnewydd	Jason Walford Davies	Brynach	Egni
2005	Eryri (Y Faenol)	Christine James	Pwyntil	Llinellau Lliw
2006	Abertawe	Eigra Lewis Roberts	Gwyfyn	Fflam
2007	Sir y Fflint (Yr Wyddgrug)	Tudur Dylan Jones	Gwyn	copaon
2008	Caerdydd (Pontcanna)	Hywel Meilyr Griffiths	Y Tynnwr Lluniau	Stryd Pleser
2009	Meirion (Y Bala)	Ceri Wyn Jones	Moelwyn	Yn y Gwaed
2010	Blaenau Gwent (Glyn Ebwy)	Glenys Mair Glyn Roberts	Barcud Fyth	Newid
2011	Wrecsam (Y Bers)	Geraint Lloyd Owen	O'r Tir Du	Gwythiennau
2012	Bro Morgannwg (Y Barri)	Gwyneth Lewis	Y Frân	Ynys
2013	Sir Ddinbych	Ifor ap Glyn	Rhywun Arall	Terfysg
2014	Sir Gaerfyrddin (Llanelli)	Guto Dafydd	Golygfa 10	Tyfu
2015	Maldwyn (Meifod)	Manon Rhys	Jac	Breuddwyd
2016	Sir Fynwy a'r Cyffiniau (Y Fenni)	Elinor Gwynn	Carreg Lefn	Llwybrau
2017	Môn (Bodedern)	Gwion Hallam	elwyn/annie/janet/jiws	Trwy Ddrych
2018	Caerdydd (Bae Caerdydd)	Catrin Dafydd	Yma	Olion

Dolennau allanol

• "Enillwyr y Goron", Gwefan yr Eisteddfod Genedlaethol